Bài giảng Lịch sử Lớp 12 - Chương IV, Bài 9: Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh

QUAN HỆ QUỐC TẾ 
 (1945 - 2000) 
CHƯƠNG IV 
BÀI 9 
QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KÌ CHIẾN TRANH LẠNH 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
- Sau thế chiến thứ hai, 2 cường quốc Liên Xô - Mĩ nhanh chóng chuyển sang đối đầu và đi tới chiến tranh lạnh 
Tình hình quan hệ quốc tế sau thế chiến thứ hai ? 
Vì sao Mĩ và Liên Xô đối đầu và đi đến chiến tranh lạnh sau thế chiến thứ hai ? 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Vì đối lập về mục tiêu và chiến lược giữa 2 cường quốc: 
- Liên Xô: chủ trương duy trì hòa bình, an ninh thế giới, bảo vệ thành quả cách mạng của chủ nghĩa xã hội và đẩy mạnh phong trào cách mạng thế giới. 
- Mĩ: ra sức chống Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa, chống lại phong trào cách mạng thế giới nhằm thực hiện mưu đồ bá chủ thế giới 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Những sự kiện dẫn đến tình trạng chiến tranh lạnh ? 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Những sự kiện dẫn tới tình trạng chiến tranh lạnh giữa hai phe, 2 siêu cường: 
* Về phía Mĩ : 
- Đưa ra: “Học thuyết Truman” (3-1947) 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Truman 
- Đề ra :“Kế hoạch Mácsan” (6-1947) 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Những sự kiện dẫn tới tình trạng chiến tranh lạnh giữa hai phe, 2 siêu cường: 
* Về phía Mĩ : 
- Đưa ra: “Học thuyết Truman” (3-1947) 
Mác San 
-Đưa ra: “Học thuyết Truman” (3-1947) 
-Thực hiện :“Kế hoạch Mácsan” (6-1947) 
- Thành lập tổ chức Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO, 4-1949) 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Những sự kiện dẫn tới tình trạng chiến tranh lạnh giữa hai phe, 2 siêu cường: 
* Về phía Mĩ : 
* Về Liên Xô: 
 - Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV- 1/1949) 
- Thành lập tổ chức Hiệp ước Vacsava (5/1955). 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Những sự kiện dẫn tới tình trạng chiến tranh lạnh giữa hai phe, 2 siêu cường: 
* Về phía Mĩ : 
(SEV: 1/1949) 
+ Về phía Mĩ : 
+ Về Liên Xô: 
+ Kết quả: 
Đã dẫn tới sự xác lập cục diện hai cực, hai phe do hai siêu cường Mĩ và Liên Xô đứng đầu mỗi cực, mỗi phe. Chiến tranh lạnh bao trùm khắp thế giới. 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
KẾ HOẠCH 
MARSHALL 
TỔ CHỨC 
QUÂN SỰ NATO 
 TỔ CHỨC 
VACSAVA 
TỔ CHỨC SEV 
TƯ BẢN CHỦ NGHĨA 
TÂY ÂU 
 MĨ 
LIÊN XÔ 
ĐÔNG ÂU 
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 
MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY 
VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CHIẾN TRANH LẠNH 
Kroutchev, Kennedy 
CHAÏY ÑUA VUÕ TRANG 
SOÁ ÑAÀU ÑAÏN HAÏT NHAÂN cuûa LIEÂN XOÂ vaø MYÕ 
LIEÂN XOÂ 
MYÕ 
600 
8500 
5500 
10100 
4000 
1800 
9000 
11200 
6000 
2800 
1965 
1970 
1975 
1980 
1985 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
SGK 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
Những sự kiên chứng tỏ xu thế hòa hoãn 2 phe TBCN và XHCN ? 
- Đầu những năm 70, Liên Xô và Mĩ đã có nhiều cuộc gặp gỡ thương lượng. 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
Reagan và Gorbachev 
- Đầu những năm 70, Liên Xô và Mĩ đã có nhiều cuộc gặp gỡ thương lượng. 
- 11/1972, Hiệp định về những cơ sở của quan hệ Đông Đức và Tây Đức 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
Böùc töôøng Berlin 
- 1972, Hiệp ước về việc hạn chế vũ khí chiến lược (SALT-1) và hệ thống phòng chống tên lửa (ABM ) được kí kết giữa Liên Xô và Mĩ 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
- Định ước Henxiki (8-1975) khẳng định những nguyên tắc trong quan hệ giữa các quốc gia Châu Âu đã tạo ra cơ chế giải quyết các vấn đề có liên quan đến hòa bình và an ninh ở Châu Âu. 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
- Tháng 12-1989 , tại đảo Manta (Địa Trung Hải) hai nhà lãnh đạo là M.Goocbachốp (Liên Xô) và G.Busơ (Mĩ) đã chính thức tuyên bố chấm dứt chiến tranh lạnh, mở ra thời kì sau chiến tranh lạnh 
I - MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH 
II - SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG -TÂY VÀ CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC BỘ 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
Bu sơ cha và Gorbachev 
Bush, Gorbachov taïi hoäi nghò Malta,1989 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
IV - THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH 
Xu thế phát triển thế giới sau chiến tranh lạnh ? 
- Trật tự thế giới mới đang trong quá trình hình thành theo xu thế đa cực với sự vươn lên của Mĩ, Liên minh Châu Âu, Nhật Bản, Nga và Trung Quốc 
- Các quốc gia hầu như đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung phát triển vào kinh tế . 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
IV - THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH 
- Mĩ ra sức thiếp lập trật tự thế giới “đơn cực”. Nhưng Mĩ không dễ dàng có thể thực hiện được tham vọng đó . 
- Sau Chiến tranh lạnh, tuy hòa bình thế giới được củng cố, nhưng xung đột, nội chiến, khủng bố lại xảy ra ở nhiều khu vực 
III - XU THẾ HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT 
IV - THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH 
11-09-2001 
TƯ LIỆU VÀ CÂU HỎI THAM KHẢO 
1, Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc tạo thời cơ và thách thức gì cho các dân tộc, trong đó có nước ta ? Trước tình hình đó Đảng ta đã có những chủ trương gì ? 
2, Sau Chiến tranh lạnh, tuy hoà bình thế giới được củng cố, nhưng vẫn còn chất chứa nhiều nguy cơ mất ổn định, đe doạ hoà bình an ninh thế giới. Theo em đó là những nguy cơ nào ? 
Sau khi CTL kết thúc tạo thời cơ và thách thức cho các dân tộc, trong đó có nước ta 
 - Về thời cơ : + Từ sau Chiến tranh lạnh, hòa bình thế giới được củng cố, nguy cơ chiến tranh thế giới bị đẩy lùi, xu thế chung của thế giới là hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển . + Các quốc gia đều ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế, cùng tăng cường hợp tác, tham gia các liên minh kinh tế khu vực và thế giới . + Thu hút các nguồn vốn đầu tư, nâng cao trình độ khoa học – kĩ thuật công nghệ, để rút ngắn thời gian xây dựng và phát triển đất nước. 
- Về thách thức:  + Sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới với nhiều bất bình đẳng gây thiệt hại đối với các nước đang phát triển . + Sự kiện ở nước Mĩ ngày 11/9/2001 đã đặt các quốc gia trước những thách thức của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường . + Vấn đề giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại,  - Như vậy, xu thế phát triển của thế giới hiện nay một mặt tạo ra thời cơ lịch sử, là cơ hội rất to lớn, mặt khác cũng tạo ra những thách thức đối với các dân tộc, quốc gia trên thế giới. 
Chủ trương của Đảng ta: 
+ Thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, tập hợp mọi lực lượng của dân tộc, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tăng cường quốc phòng an ninh, đẩy mạnh CN hóa, hiện đại hóa 
+ Thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình, hữu nghị hợp tác VN muốn là bạn tất cả các nước, mở cửa quan hệ hợp tác kinh tế quốc tế 
Những nguy cơ đó là : 
- Những di chứng của thời kì Chiến tranh lạnh 
- Những xung đột quân sự gay gắt do những bất đồng, mâu thuẫn về sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp lãnh thổ... 
- Chủ nghĩa khủng bố quốc tế, nhất là từ sau sự kiện ngày 11/09/2001 và như Fidel Castro nhấn mạnh: 
" Chủ nghĩa khủng bố ngày nay là một hiện tượng 
nguy hiểm không thể bào chữa được về mặt đạo lí và cần phải được loại trừ " 
Sau Chiến tranh lạnh, tuy hoà bình thế giới được củng cố, nhưng thế giới còn chất chứa nhiều nguy cơ mất ổn định, đe doạ hoà bình an ninh thế giới . 
 Ngày nay, sức mạnh của các quốc gia dựa trên 4 yếu tố: 
- Một nền sản xuất phồn vinh 
- Một nền tài chính vững mạnh 
- Một nền công nghệ có trình dộ cao 
- Một lực lượng quốc phòng hùng mạnh 
Từ sau Chiến tranh lạnh, hầu như tất cả các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng điểm.