Bài giảng Lịch sử Lớp 12 - Bài 18: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân pháp (1946–1950) - Phan Trung Kiên

T rườn g THPT Lý Chính Thắng 
Hương Sơn - Hà Tĩnh 
Giáo viên: Phan Trung Kiên 
CHúc các em có giờ học hứng thú và bổ ích 
I. KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP BÙNG NỔ 
1. Thực dân Pháp bội ước và tiến công nước ta 
 Nêu h ành động nói lên Pháp bội ước và tiến công nước ta? 
 NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN 
 TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950) 
Bài 18 
I. KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP BÙNG NỔ 
1. Thực dân Pháp bội ước và tiến công nước ta 
Pháp đẩy mạnh xâm lược nước ta: 
 + Tiến công các phòng tuyến của ta ở Nam bộ và Nam Trung Bộ 
 + Tháng 11 -1946, Pháp khiêu khích ta ở Hải Phòng, Lạng Sơn. 
 + Nổ súng, đốt nhà Thông tin, chiếm đóng Bộ Tài chính, tàn sát đẫm máu ở một số nơi... 
+ Ngày 18 -12 -1946, Pháp gửi tối hậu thư đòi ta phải giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu. 
 NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN 
 TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950) 
Bài 18 
2. Đường lối kháng chiến chống Pháp của Đảng 
Trước tình hình đó Đảng ta đề ra đường lối như thế nào? 
2. Đường lối kháng chiến chống Pháp của Đảng 
- Ban thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị Toàn dân kháng chiến. 
- Hội nghị bất thường TW Đảng quyết định phát động cả nước kháng chiến. 
 Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến 
- Tác phẩm “Kháng chiến nhất định thắng lợi” của Tổng bí thư Trường Chinh 
2. Đường lối kháng chiến chống Pháp của Đảng 
 Đêm Là cuộc kháng chiến chính nghĩa, cuộc kháng chiến của nhân dân nhằm mục tiêu giành độc lập 
 Đó là cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kì và tự lực cánh sinh. 
Nêu nội dung Đường lối kháng chiến chống Pháp của Đảng 
II. CUỘC CHIẾN ĐẤU Ở CÁC ĐÔ THỊ VÀ VIỆC CHUẨN BỊ CHO CUỘC KHÁNG CHIẾN LÂU DÀI. 
1. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16 
Cuộc kháng chiến của quân và dân ta ở phía Bắc vĩ tuyến 16 diễn ra như thế nào? 
Quyeát töû quaân Haø Noäi oâm bom ba caøng ñoùn ñaùnh xe taêng Phaùp 
FRANCE – M24 
II. CUỘC CHIẾN ĐẤU Ở CÁC ĐÔ THỊ VÀ VIỆC CHUẨN BỊ CHO CUỘC KHÁNG CHIẾN LÂU DÀI. 
1. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16 
- Nhiều trận đánh diễn ra quyết liệt ở Bắc Bộ Phủ, chợ Đồng Xuân, nhà Bưu điện 
- Ở Bắc Giang, Bắc Ninh, Nam Định, Vinh, Huế... quân ta bao vây, tiến công, tiêu diệt nhiều tên địch. 
 Tạo điều kiện cả nước đi vào cuộc kháng chiến lâu dài. 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
THẢO LUẬN NHÓM 
Chiến khu 
Việt Bắc gồm 
những tỉnh 
 nào ? 
Em biết gì 
thêm về 
nơi này ? 
NHÓM 1 
Vì sao 
Pháp đánh 
lên Việt 
 Bắc ? 
Việc tấn 
công ấy 
có nằm ngoài 
dự kiến của 
Đảng không ? 
NHÓM 2 
Trình bày 
diễn biến 
của chiến 
 dịch Việt Bắc 
NHÓM 3 
Nêu kết quả 
của chiến 
dịch Việt Bắc. 
Cho biết 
suy nghĩ 
 của mình 
 về kết quả đó. 
NHÓM 4 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
Chiến khu Việt Bắc gồm những tỉnh nào ? 
Em biết gì thêm về nơi này ? 
NHÓM 1 
Chợ Mới 
Khe lau 
Đèo Bông Lau 
Đài Thị 
CAO BẰNG 
HÀ GIANG 
TUYÊN QUANG 
THÁI NGUYÊN 
LẠNG SƠN 
BẮC KẠN 
Vì sao Pháp đánh lên 
 Việt Bắc? 
 Việc tấn công ấy có nằm ngoài dự kiến 
 của Đảng không ? 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
NHÓM 2 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
Bôlae 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
* Âm mưu của Pháp 
Tháng 3 -1947, Bôlae sang làm Cao ủy Pháp ở Đông Dương, thực hiện kế hoạch tiến công căn cứ địa Việt Bắc nhằm nhanh chóng kết thúc chiến tranh. 
- Ngày 7 -10 -1947, Pháp huy động 12.000 quân chia làm nhiều mũi tấn công lên Việt Bắc 
* Chủ trương của Đảng 
Đảng ta đã có chỉ thị “Phải phá tan cuộc tấn công mùa đông của giặc Pháp”. 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
Trình bày diễn biến của chiến dịch Việt Bắc Thu – Đông 1947 
NHÓM 3 
Chợ Mới 
Khe lau 
Đèo Bông Lau 
Đài Thị 
Nơi quân Pháp nhảy dù 
Mũi tấn công của quân Pháp 
09-10-1947 
07-10-1947 
CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU ĐÔNG 1947 
Chợ Mới 
Khe lau 
Đèo Bông Lau 
Đài Thị 
Ta phản công 
Ta bao vây 
Nơi quân Pháp nhảy dù 
Mũi tấn công của quân Pháp 
Quân Pháp rút lui 
24-10-1947 
30-10-1947 
VIỆT BẮC THU ĐÔNG 1947 
Diễn biến 
+ Ở Bắc Kạn: quân ta bao vây và tiến công địch ở Chợ Đồn, chợ Mới, Chợ Rã...buộc Pháp phải rút lui. 
 + Ở mặt trận hướng đông: quân ta phục kích trên đường số 4, tiêu biểu là trận ở đèo Bông Lau (30 -10 - 1947) thu nhiều vũ khí. 
+ Ở mặt trận hướng tây: ta phục kích đánh nhiều trận trên sông Lô, nổi bật là trận Đoan Hùng, Khe Lau, đánh chìm nhiều tàu chiến, ca nô của địch 
+ N gày 19 - 12 -1947, quân Pháp rút khỏi Việt Bắc 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
Nêu kết quả của chiến dịch Việt Bắc. Cho biết suy nghĩ của mình về kết quả đó ? 
NHÓM 4 
c. Kết quả 
- Tiêu diệt hơn 6.000 tên địch, bắn rơi 16 máy bay; bắn chìm 11 tàu chiến, ca nô, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh. 
- Cơ quan đầu não kháng chiến được bảo toàn. Bộ đội chủ lực của ta ngày càng trưởng thành. 
d. Ý nghĩa 
- Chuyển cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược sang giai đoạn mới. 
- Pháp buộc phải thay đổi chiến lược từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh lâu dài” với ta. 
III. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC THU – ĐÔNG 1947 VÀ VIỆC ĐẨY MẠNH KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN 
1. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947 
 CỦNG CỐ BÀI 
Bài 18 
 NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN 
 TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950) 
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh được truyền đi khắp cả nước ngày nào ? 
 Ngày 19 tháng 12 năm 1947 
c 
d 
 
Sai roài! 
 
Ñuùng roài! 
b 
 
Sai roài! 
a 
 
Sai roài! 
Ngày 19 tháng 12 năm 1945 
Ngày 19 tháng 12 năm 1946 
 Ngày 19 tháng 12 năm 1944 
Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị Toàn dân kháng chiến ngày nào ? 
 Ngày 22 tháng 12 năm 1948 
b 
d 
 
Sai roài! 
 
Ñuùng roài! 
a 
 
Sai roài! 
c 
 
Sai roài! 
 Ngày 12 tháng 3 năm 1947 
Ngày 12 tháng 12 năm 1948 
Ngày 12 tháng 12 năm 1946 
Văn kiện lịch sử quan trọng nói về đường lối kháng chiến chống Pháp do Trường Chinh viết là : 
Vấn đề dân cày 
a 
d 
 
Sai roài! 
 
Ñuùng roài! 
b 
 
Sai roài! 
c 
 
Sai roài! 
Kháng chiến nhất định thắng lợi 
Đề cương văn hóa Việt nam 
Khởi nghĩa nhất định thắng lợi 
 Chiến dịch Việt Bắc thu đông 1947 diễn ra trong khoảng thời gian nào ? 
Từ ngày 20/10/1947 đến ngày 22/12/1947 
a 
d 
 
Sai roài! 
 
Ñuùng roài! 
c 
 
Sai roài! 
b 
 
Sai roài! 
Từ ngày 17/10/1947 đến ngày 9/12/1947 
Từ ngày 7/10/1947 đến ngày 19/12/1947 
Từ ngày 7/9/1947 đến ngày 19/10/1947 	 
Học bài, chuẩn bị phần IV, đọc tham khảo thêm câu hỏi trong SGK 
 DẶN DÒ 
Bài 18 
 NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN 
 TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950) 
1. H oàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
BÀI 18 
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950) 
Nêu những thuận lợi và khó khăn của nước ta trong giai đoạn này 
1. H oàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
a. Thuận lợi : 
- Ngày 1/10/1949, cách mạngTrung Quốc thành công. 
- Đầu năm 1950, Trung Quốc, Liên Xô, các nước XHCN khác công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với ta. 
BÀI 18 
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950) 
1. H oàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
b. Khó khăn : 
- Pháp đề ra kế hoạch Rơ-ve. Mĩ bắt đầu “dinh líu” vào cuộc chiến tranh ở Đông Dương 
+ Tăng cường hệ thống phòng thủ đường số 4 
+ Lập hành lang Đông-Tây: Hải Phòng -> Sơn La 
+ Chuẩn bị tiến công Việt Bắc lần thứ hai. 
N HỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950 ) 
BÀI 18 
VIỆT BẮC 
Hải Phòng 
Hà Nội 
Hòa Bình 
Cao Bằng 
Đông Khê 
Thất Khê 
Na Sầm 
Lạng Sơn 
Đình Lập 
Tiên Yên 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
2. C hiến dịch Biên giới thu - đông năm 195 0 
BÀI 18 
N HỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950 ) 
Trước tình đó Đảng ta đã đề ra chủ trương như thế nào? 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
2. C hiến dịch Biên giới thu - đông năm 195 0 
Chủ trương của ta: Mở chiến dịch Biên giới nhằm 
+ Tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch. 
+ Khai thông Biên giới Việt -Trung. 
+ Củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc. 
BÀI 18 
N HỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950 ) 
Nơi ở của chủ tịch Hồ Chí Minh tại chiến dịch Biên giới. 
Bác Hồ đến thăm các đơn vị bộ đội tham gia chiến dịch Biên giới. 
Hồ chủ tịch quan sát mặt trận Đông Khê 
III. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN GiỚI THU – ĐÔNG 1950 
2 . Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950 
Trình bày diễn biến của chiến dịch Biên giới thu – đông 1950 
IV. H oàn cảnh lịch sử mới và chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
2. C hiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
b. Diễn biến 
- Mở đầu ta đánh Đông Khê (16-9-1950). Thất Khê bị uy hiếp, Cao Bằng bị cô lập, Pháp phải rút khỏi Cao Bằng theo đường số 4. 
- Quân ta đánh nhiều nơi trên đường số 4, buộc Pháp phải rút khỏi hàng loạt vị trí Thất Khê, Na Sầm đường số 4 được giải phóng. 
BÀI 18 
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950) 
VIỆT BẮC 
Hải Phòng 
Hà Nội 
Hòa Bình 
Sơn La 
Cao Bằng 
Đông Khê 
Thất Khê 
Na Sầm 
Lạng Sơn 
Đình Lập 
Tiên Yên 
Cao Bằng 
Sáng 16/09/1950 
10/10 
13/10 
18/10 
22/10/1950,Quân Pháp rút khỏi đường số 4 
III. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN GiỚI THU – ĐÔNG 1950 
2 . Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950 
Nêu kết quả và ý nghĩa lịch sử của chiến dịch Biên giới thu – đông 1950 
2. C hiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
c. Kết quả, ý nghĩa 
- Loại khỏi vòng chiến đấu hơn 8000 tên địch 
- Giải phóng đường biên giới từ Cao Bằng đến Đình Lập với 35 vạn dân 
- Giải phóng đường số 4, khai thông BG Việt - Trung 
- Chọc thủng hành lang Đông – Tây. Kế hoạch Rơ-ve bị phá sản 
BÀI 18 
N HỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950) 
2. C hiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950 
c. Kết quả, ý nghĩa 
- Con đường liên lạc của ta với các nước XHCN đã được khai thông 
- Ta đã giành thế chủ động trên chiến trường chính (Bắc Bộ), mở ra bước phát triển mới của cuộc kháng chiến 
BÀI 18 
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG PHÁP (1946 – 1950 )