Bài giảng Hóa học Lớp 12 - Bài 4: Luyệt tập Este và chất béo (tiết 2)

HÓA HỌC 12 
Bài 4: LUYỆT TẬP: ESTE VÀ CHẤT BÉO ( tiết 2) 
 Mục tiêu bài học 
- Giải các bài tập về định tính và định lượng về este và chất béo. 
 - Giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến este và chất béo. 
AI 
NHANH 
HƠN? 
TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ 
1 
 2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
X 
À 
P 
H 
Ò 
N 
G 
4 
T 
R 
I 
O 
L 
E 
I 
N 
A 
X 
I 
T 
B 
É 
O 
G 
L 
I 
X 
E 
R 
O 
L 
R 
Ắ 
N 
E 
T 
Y 
L 
A 
X 
E 
T 
A 
T 
6 
Câu 1 : Khi thủy phân chất béo với dung dịch NaOH thu được glixerol và muối Na của axit béo (gọi chung là .) 
(7 chữ cái). 
Câu 2 : Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C 4 H 8 O 2 là: ( 1 chữ số ). 
Câu 3 : Tên gọi của hợp chất: (C 17 H 33 COO) 3 C 3 H 5 là . 
( 8 chữ cái) 
Câu 4 : Chất béo là Trieste của Glixerol và .. ( 7 chữ cái ) 
Câu 5 : Khi thủy phân chất béo nào cũng thu được . (8 chữ cái). 
Câu 6 : Chất béo mà trong phân tử có chứa gốc hiđrocacbon no sẽ ở trạng thái gì?. ( 3 chữ cái) 
Câu 7 : CH 3 COOC 2 H 5 có tên gọi là gì? 
( 10 chữ cái). 
Câu 8 : Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C 17 H 35 COOH và C 15 H 31 COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa? (1 chữ số) 
Hoạt động nhóm: 
Nhóm 1: Đốt cháy hoàn toàn 11,1 gam este có CTPT C 3 H 6 O 2 thì thể tích CO 2 (đktc) thu được là: 
A.10,08 lít 	 B . 6,72 lít	 
C . 8,96 lít	 D . 11,2 lít 
Nhóm 2 : Xà phòng hoá hoàn toàn 8,8 gam etyl axetat bằng dung dịch NaOH vừa đủ . Sau phản ứng , muối thu được có khối lượng là: 
 A . 3,28 gam. B . 8,56 gam. 
C . 8,2 gam. D . 10,4 gam. 
Nhóm 3: Xà phòng hóa hoàn toàn 14,8 gam một este no, đơn chức, hở X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 1M. CTPT của X là: 
 A . C 4 H 8 O 2 . B . C 3 H 6 O 2 . 	 
C . C 5 H 10 O 2 . D . C 6 H 12 O 2 . 
Nhóm 4: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo X cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là: 
A . 18,7 gam. 	 B . 18,24 gam. 	 
C . 16,68 gam. 	 D . 17,8 gam. 
Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 11,1 gam este có CTPT C 3 H 6 O 2 thì thể tích CO 2 (đktc) thu được là: 
 A.10,08 lít 	 	 B. 6,72 lít	 
 C. 8,96 lít	 D. 11,2 lít 
Hướng dẫn: 
Viết PTPU cháy của C 3 H 6 O 2 
Tính số mol của C 3 H 6 O 2 
Từ PTPU suy ra số mol của CO 2 rồi tính V CO2 ? 
Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 11,1 gam este có CTPT C 3 H 6 O 2 thì thể tích CO 2 (đktc) thu được là: 
 A.10,08 lít 	 	 B. 6,72 lít	 
 C. 8,96 lít	 D. 11,2 lít 
Số mol C 3 H 6 O 2 = 11,1/74= 0,15 (mol) 
C 3 H 6 O 2 + 7/2O 2 3CO 2 + 3H 2 O 
0,15 (mol) → 0,45 mol 
Thể tích CO 2 thu được là: 0,45.22,4= 10,08 lít 
Câu 2 : Xà phòng hoá hoàn toàn 8,8 gam etyl axetat bằng dung dịch NaOH vừa đủ . Sau phản ứng , muối thu được có khối lượng là: 
 A. 3,28 gam. 	 	B. 8,56 gam.	 
 C. 8,2 gam. 	 D. 10,4 gam. 
Tính Số mol CH 3 COOC 2 H 5 
Viết PTPU, từ PT suy ra số mol của muối. Rồi tính khối lượng? 
Hướng dẫn: 
Xác định công thức của etyl axetat? 
Câu 2 : Xà phòng hoá hoàn toàn 8,8 gam etyl axetat bằng dung dịch NaOH vừa đủ . Sau phản ứng , muối thu được có khối lượng là: 
 A. 3,28 gam. 	 	B. 8,56 gam.	 
 C. 8,2 gam. 	 D. 10,4 gam. 
Số mol CH 3 COOC 2 H 5 = 8,8/88 = 0,1 (mol) 
CH 3 COOC 2 H 5 + NaOH CH 3 COONa + C 2 H 5 OH 
 0,1 mol → 0,1 mol 
Khối lượng muối thu được = 0,1. 82=8,2 (gam) 
Câu 3: Xà phòng hóa hoàn toàn 14,8 gam một este no, đơn chức, hở X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 1M. CTPT của X là: 
 A. C 4 H 8 O 2 . 	B. C 3 H 6 O 2 . 	 
 C. C 5 H 10 O 2 . 	 D. C 6 H 12 O 2 . 
Viết PTHH, từ đó suy ra số mol este. 
Công thức tổng quát của este no, đơn chức mạch hở là gì? 
Tính Số mol NaOH 
Có n este , m este suy ra M este Từ đó xác định được công thức của este. 
Câu 3: Xà phòng hóa hoàn toàn 14,8 gam một este no, đơn chức, hở X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 1M. CTPT của X là: 
 A. C 4 H 8 O 2 . 	B. C 3 H 6 O 2 . 	 
 C. C 5 H 10 O 2 . 	 D. C 6 H 12 O 2 . 
RCOOR’ + NaOH RCOONa + R’OH 
Số mol NaOH = 0,2 x 1=0,2 (mol) 
 0,2 mol ← 0, 2 mol 
M RCOOR ’= 14,8/0,2=74 
Este no đơn chức hở: C n H 2n O 2 (n≥2) 
 14n + 32 =74 → n=3 ( C 3 H 6 O 2 ) 	 
Câu 4: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo X cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là: 
	A. 18,7 gam. 	B. 18,24 gam. 	 
 C. 16,68 gam. 	D. 17,8 gam. 
 Hướng dẫn: 
Viết PTPU của chất béo với NaOH, Từ n NaOH suy ra n xà phòng 
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng, tính ra m xà phòng . 
Câu 4: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo X cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là: 
	A. 18,7 gam. 	B. 18,24 gam. 	 
 C. 16,68 gam. 	D. 17,8 gam. 
 X + 3NaOH muối ( xà phòng ) + C 3 H 5 (OH) 3 
 0,06 mol → 0,02 mol 
m X + m NaOH = m xà phòng + m glixerol 
 17,24 + 0,06x40= m xà phòng + 0,02x 92 
 →m xà phòng = 17,8 (g) 
Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn 3 gam một este đơn chức X thu được 2,24 lít khí CO 2 (đktc) và 1,8 gam nước. CTPT của X là: 
 A. C 2 H 4 O 2 . 	 B. C 3 H 6 O 2 .	 
 C. C 4 H 8 O 2 . 	 D. C 5 H 8 O 2 . 
Viết PTPU cháy tổng quát, dựa vào các số mol đã biết để suy ra được CTPT của este. 
Tính số mol của CO 2 và H 2 O rồi so sánh với nhau để xác định xem este đó loại loại nào? 
Tính số mol của este dựa vào công thức tổng quát của este đó. 
Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn 3 gam một este đơn chức X thu được 2,24 lít khí CO 2 (đktc) và 1,8 gam nước. CTPT của X là: 
 A. C 2 H 4 O 2 . 	 B. C 3 H 6 O 2 .	 
 C. C 4 H 8 O 2 . 	 D. C 5 H 8 O 2 . 
C n H 2n O 2 + (3n-2)/2 O 2 nCO 2 + nH 2 O 
 1 mol n (mol) 
 0,1 (mol) 
Số mol CO 2 = Số mol H 2 O = 0,1 mol 
→ Este cần tìm là no, đơn chức, hở: C n H 2n O 2 (n≥2) 
→ n=2 (C 2 H 4 O 2 ) 
VÌ SAO LẠI THẾ? 
 Mỗi dịp Tết đến Xuân về, chúng ta lại nhớ tới câu đối " Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh". Cho đến nay, "cây nêu", "câu đối đỏ" dường như không còn được thịnh hành, "tràng pháo" bị cấm từ lâu nhưng "thịt mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh" là một điều không thể thiếu trong mâm cỗ cúng gia tiên của mỗi gia đình người Việt. 
Tại sao thịt mỡ được ăn với dưa hành ? 
 Trong dưa hành có chứa axit. Các axit này có thể thủy phân các chất béo có trong thịt mỡ. Vì vậy khi ăn kèm dưa hành với thịt mỡ thì sẽ làm cho lượng mỡ trong thịt giảm đi, do đó tạo cảm giác ngon miệng cho người ăn. 
Tại sao trong các loại kẹo chúng ta ăn lại chứa nhiều mùi thơm của các loại trái cây khác nhau? 
 Thực ra thì trong kẹo hoa quả không hề có tí hoa quả nào mà chỉ là do người ta thêm vào kẹo các chất có mùi hoa quả.. Những hương liệu thêm vào kẹo hoa quả đa số thuộc họ este. Ví dụ: etyl butyrat có mùi dứa, iso amyl axetat cho mùi chuối, octyl axetat có vị cam, benzyl butyrat có vị sơri