Bài giảng Sinh học 12 - Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

CHÀO MỪNG QU Ý TH ẦY CÔ V À CÁC EM HỌC SINH 12! 
BÀI 13 ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
I. M ối quan hệ giữa gen và tính trạng. 
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường 
III.Mức phản ứng của kiểu gen. 
I/ MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG 
lá rau h úng trồng ở môi trường ẩm ướt 
lá rau h úng trồng ở môi trường khô cằn 
Lá to, xanh mượt 
Lá nhỏ, cùn 
chi phối bởi yếu tố môi trường 
Phiên mã 
Dịch mã 
Tính trạng 
Gen 
 ( ADN) 
I/ MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG 
 Mối quan hệ giữa gen và tính trạng được thể hiện qua sơ đồ : 
Gen (ADN) mARN Prôtêin tính trạng 
Phiên mã 
dịch mã 
Biểu hiện 
VD 1 : Giống Thỏ Himalaya 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG 
Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể có cùng một kiểu gen nhưng lại biểu hiện ra những kiểu hình khác nhau ở các bộ phận cơ thể khác nhau ? 
- Tại vị trí đầu mút cơ thể (tai, bàn chân, đuôi, mõm) có lông màu đen 
- To àn thân lông có màu trắng 
1. Xét ví dụ 
Tai, bàn chân, đuôi, mõm lông đen 
 Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh 
KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen 
Tổng hợp Melanin Lông đen 
Không tổng hợp Melanin Lông trắng 
Thí nghiệm chứng minh 
Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp melanin như thế nào? 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG 
* Giải thích 
 Các tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin lông màu đen. 
 Các vùng khác có nhiệt độ cao hơn không tổng hợp mêlanin lông màu trắng. 
II . SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
II/ SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG 
1. Xét ví dụ 
VD2: Hoa Cẩm Tú Cầu 
 Cùng kiểu gen 
mức độ biểu hiện KH khác nhau. 
( màu sắc) 
 pH / đất kh ác 
1. Xét ví dụ 
VD2: Hoa Cẩm Tú Cầu 
hoa màu đỏ , hồng hoặc tím . 
hoa màu trắng sữa. 
hoa màu xanh, lam. 
VD3: Bệnh phêninkêtô niệu 
- Do một gen lặn trên NST thường 
- Do rối loạn chuyển hóa axit amin phêninalanin 
- Hậu quả: thiểu năng trí tuệ. 
 - Phát hiện sớm + ăn kiêng (giảm thức ăn có phêninalanin) v à u ống thu ốc  phát triển bình thường. 
1. Xét ví dụ 
Nêu nguyên nhân gây b ệnh phêninkêtô ni ệu 
Các yếu tố 
môi trường 
Nhiệt độ 
 pH / đất 
Chế độ dinh dưỡng 
Ảnh hưởng đến sự biểu hiện của kiểu gen. 
 Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường. 
2. Kết luận 
II/ SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG 
V ới c ùng 1 KG nh ư ng trong nh ững ĐK môi tr ường kh ác nhau 
→ cho nh ững KH kh ác 
 KG KH 
Môi trường 
Câu n ói : c ô n ày được m ẹ truy ền cho t ính tr ạng m á l úm đồng ti ền c ó ch ính x ác không? 
Chăm sóc tốt 
 ( MT 1 ) 
NS 6- 8 Tấn/ ha 
 ( KH 1 ) 
Nhà A 
NS 4 -5 Tấn/ ha 
 ( KH 2 ) 
Chăm sóc bình thường ( MT 2 ) 
Nhà B 
NS 2-3Tấn/ha 
( KH 3 ) 
Chăm sóc kém 
 ( MT 3 ) 
Nhà C 
 Giống lúa (OMCS 2000) 
Kiểu gen 
Môi trường 
Kiểu hình 
Kiểu gen 1 
 + Môi trường 1 
 Kiểu hình 1 
Kiểu gen 1 
 + Môi trường 2 
 Kiểu hình 2 
Kiểu gen 1 
 + Môi trường 3 
 Kiểu hình 3 
Kiểu gen 1 
Mức phản ứng của 1 KG ? 
+ Môi trường n 
 Kiểu hình n 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
2/ Đặc điểm m ức ph ản ứng 
 T ập hợp các ki ểu h ình của cùng 1 ki ểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau → mức phản ứng của 1 KG. 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
1. Khái niệm mức phản ứng 
MT2: lá dạng bản rộng 
MT3: lá dạng mũi mác 
MT1: lá dạng bản dài 
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
2/ Đặc điểm m ức ph ản ứng 
MT1: 
ở nhiệt độ 35 o C 
MT2: 
ở nhiệt độ 20 o C 
Cây hoa liên hình 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
2/ Đặc điểm m ức ph ản ứng 
 MP Ư do KG qui định, có tính di truyền 
 MP Ư thay đổi tùy theo loại tính trạng: 
+ tính trạng số lượng → MP Ư rộng . 
( sản lượng trứng, sữa, khối lượng, năng suất ..) 
 T ập hợp các KH của cùng 1 KG tương ứng với các môi trường khác nhau → mức phản ứng của 1 KG. 
+ tính trạng chất lượng → MP Ư hẹp. 
( tỉ lệ bơ/ sữa ) 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
1. Khái niệm mức phản ứng 
tính trạng số lượng? 
(1) Tạo các cá thể SV (cùng 1 KG) 
(2) Cho sống ở những môi trường khác nhau 
(3) Theo dõi đặc điểm của chúng 
KG: A 
Làm thế nào để tạo ra nhiều cây gừng khác ( cùng KG A)? 
3. Cách xác định MPU của một KG 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
4 / Sự mềm dẻo của KH ( thường biến) 
III/ MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN 
a/ Khái niệm 
 Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau. 
b/ Đ ặc đ i ểm c ủa th ường bi ến : 
 Ch ỉ bi ến đổi ki ểu h ình , không bi ến đổi ki ểu gen nên không di truy ền được 
 X ảy ra đồng lo ạt , theo 1 h ướng x ác định 
bọ ngựa và chiếc lá khô 
ếch ngụy trang giống rêu 
c / ý nghĩa 
 Giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường. 
4 / Sự mềm dẻo của KH ( thường biến) 
Câu 1 : Chọn phát biểu đúng trong các câu sau: 
Câu hỏi trắc nghiệm 
B. Kiểu hình như nhau bao giờ cũng có cùng kiểu gen. 
A. Kiểu gen như nhau chắc chắn có kiểu hình như nhau. 
C. Cùng một kiểu gen có thể biểu hiện kiểu hình khác nhau. 
D. Cùng một kiểu hình chỉ có một kiểu gen. 
sai 
sai 
đúng 
sai 
Câu 2 : Điều nào sau đây không đúng về mức phản ứng? 
Câu hỏi trắc nghiệm 
B. Mức phản ứng không được di truyền. 
A. Mức phản ứng là tập hợp các KH của một KG tương ứng với các điều kiện MT khác nhau. 
C. Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp. 
D. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng. 
 
 
 
 
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM HS 
ĐÃ LẮNG NGHE!!!