Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 12 - Truyện ngắn: Chiếc thuyền ngoài xa - Tác giả: Nguyễn Minh Châu

Chiếc thuyền ngoài xa Nguyễn Minh ChâuI. Giới thiệu chung1. Tác giảa/ Cuộc đờiNguyễn Minh Châu (1930 - 1989)Là nhà văn quân đội,trưởng thành trong hai cuộc kháng chiếnLà một con người tâm huyết,luôn trăn trở về sốphận nhân dân vàtrách nhiệm củangười cầm bútMột trong những người mở đường xuất sắc, tinh anh và tài năng trong công cuộc đổi mới văn học nước sau 1975 .b/ Sự nghiệp* Tác phẩm chínhMột số ấn bản tác phẩm của Nguyễn Minh Châu* Đặc điểmTác phẩm Nguyễn Minh ChâuTrước 1975Sau 1975Là ngòi bút sửthi có khuynh hướng lãng mạnChuyển sang cảm hứng thế sự vớinhững vấn đềđạo đức vàtriết lý nhân sinhMang đậm giá trị nhân đạo: quan tâm trước hết đến con người, mang nỗi quan hoài về số phận con người, đi tìm “Hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người”2. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”Chiếc thuyền ngoài xa- Viết năm 1983 In trong tập “Bến quê”(1985), sau in lại trong tập truyện cùng tên xuất bản 1987 Bối cảnh đất nước có nhiềubiến đổi. Nền văn học đang vận động,đổi mới In đậm phongcách tự sự - triết lý củaNguyễn Minh Châu.Tác phẩm tiêu biểu, xuất sắc của Nguyễn Minh Châuvà của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mớiII. Đọc – hiểu1. Tình huống truyện độc đáoPhóng viênPhùng tới vùng biển chụp cảnh buổi sáng sương mùKhung cảnh bình minh trên biển đẹp tuyệtmĩ – “Cảnh đắttrời cho”Hiện thựccuộc sốngnghiệt ngãvới cảnh bạo hành ởgia đìnhhàng chàiCâu chuyệncủa người đàn bà hàng chàiở tòa án huyện Bức ảnh của Phùng được chọn vào bộ lịch nămấyTình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống1234* Phát hiện 1:Bức tranh tuyệt mỹ của cảnh biển mờ sương lúc bình minhBuổi sớmmờ sươngtrên biển Một cảnh “đắt” trời cho Một bức tranh mực tàu củamột danh họathời cổPhùng Bối rối Trong trái tim như có gì bóp thắt vào Cảm thấy vừa khám phá chân lý củasự toàn thiệnKhám phá chiều sâu về những vẻ đẹp dung dị, quen thuộc mà tinh tế, tuyệt mĩ của thiên nhiên, cuộc sống dung dịKhi chiếc thuyền ở ngoài xa* Phát hiện 2: Hiện thực nghiệt ngã đằng sau vẻ đẹp như mơ của bình minh biểnKhi chiếc thuyền cập bến Người đàn bà xấu xí,thô kệch, lam lũ, mệt mỏi Người đàn ông to lớn,vẻ độc dữ Cảnh bạo hành gia đìnhtàn nhẫn: chồng đánh vợ dã man; người vợcam chịu nhẫn nhục;con đánh bố Phùng:- Kinh ngạc, đứng há hốc mồm ra nhìn Vứt máy ảnh xuống đất,chạy nhào tớiHiện thực cuộc sống với bao mảng tối, bao cảnh đời ngang trái, bao nghịch lý, bao đối cực cùng tồn tại khiến người ta phải xót xa không nên chỉ nhìn cuộc sống bằng cái vỏ ngoài đẹp đẽ của nó* 3: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyệnPhùng, ĐẩuNgười đàn bà hàng chàiKhuyên người đàn bà từ bỏ người chồng vũ phuTừ chối quyết liệt,van lạy quý tòa, bênh vực cho người chồng vũ phu Đẩu kinh ngạc:- Phùng thấy bứcbối, khó hiểuChưa hiểu về người đàn bà và sự việc vì nhìn mọi việcđơn giảnNgười đàn bàhàng chài Kể về cuộc đời mình Nêu rõ những lý do khiếnbà có quyết định như vậyKhông thể có lựa chọn nào tốt hơn Phùng, Đẩu Phùng: bối rối, thấy những lời đó không mấy dễ nghe Đẩu: đi đi lại lại, có cái gì mới vỡ ra trong đầu Thấu hiểu, cảm thông Thân phận của con người cá nhân trongcuộc sống đời thườngvới nhiều cay cực, nhục nhằn, bất hạnh Người đàn bà hàngchài mang nhiềuvẻ đẹp tâm hồn tiềmtàng, khuất lấp mà sáng ngời, cao quý Phùng phải nhìn nhận lại về Đẩu, về chính bản thân mìnhNgười đàn ông vũ phuPhùng, Đẩu, thằng Phác- Là tội nhân gây đau khổ.- Hành độngbạo tànPhải lên án, đáng bịtrừng phạtNgười đàn bàHàng chài Cục tính nhưng hiền lành Không bao giờ đánh vợ Do hoàn cảnh sống khó khăn nên mới như vậyCần nhìn cuộc sống, con người bằng cái nhìn thấu hiểu, dân chủ, cái nhìn đa chiều, đa diện, cái nhìn mang tính khám phá.vấn đề nhân phẩm của con người trước hoàn cảnhSống nghiệt ngã chúng ta bước vào cuộc chiến bảo vệ nhân tính và thiên lương của con người trước hoàn cảnh nghiệt ngã* 4 Bức ảnh được chọn vào bộ lịch năm ấyPhùngnhìnBức ảnhđen trắngMàu hồng hồngcủa ánh sươngmaiNgười đàn bà hàng chài bướcra từ tấm ảnhNghệ ThuậtCuộc đờiNghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống, vì cuộc sống của con người. Nghệ thuật phản ánh cuộc sống làm sao không bỏ quên số phận con người cá nhân.2. Đặc sắc nghệ thuậtNghệthuậtTạo tình huống truyện độc đáo, tình huốngmang tính khám phá, phát hiện về đời sốngNghệ thuật trần thuật đặc sắc: người kểchuyện là nhân vật, chuyển điểmnhìn trần thuật, giọng suy tư, triết lý Kết hợp xây dựng nhân vật tư tưởng và nhânvật tính cách, số phận, thể hiện chiều sâu tư tưởng, những trăn trở của nhà vănMiêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc, xây dựnghình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng, ngônngữ gợi hình, có khả năng biểu đạt caoNhữngđổi mới, sáng tạomạnh mẽtrongnghệ thuậtviết vănxuôi củaNguyễnMinh Châuvà củavăn họcViệt Namsau 1975Xin chân thành cảm ơn quý thày cô và các em đã chú ý theo dõi bài giảng!