Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 12 - Tác phẩm: Ông già và biển cả (Trích) - Tác giả: Ơ-nít Hê-minh-uê

(Trích)ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢI-Đọc- tìm hiểu chung :1-Học sinh đọc tiểu dẫn .2- Giáo viên chia nhóm để thảo luận Nhóm 1Trình bày vài nét chính vềtác giả ?Nhóm 2 :Tóm tắt tác phẩm “Ông già và biển cả” ?Nhóm 3:Vì sao nói : “Tác phẩmnghệ thuật như tảng băng trôi”?Nhóm 4 :Nội dung tác phẩm được rút ra từnguyên lí “Tảng băng trôi” ?Câu hỏi thảo luậnI-Tìm hiểu chung :1-Tác giả :-Ơ-nít Hê-minh-uê (1899-1961)là nhà văn Mĩ .-Ông đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới.+Yêu thiên nhiên hoang dại,thích phiêu lưu mạo hiểm+ Đại chiến I,II ông làm phóng viên mặt trận, viết báo + Suốt cuộc đời ước mơ “viết một áng văn xuôi giản dị và trung thực về con người”.+ Năm 1954 ,ông được trao giải Nô-ben văn học.19531954Huy chương Pu-lit-dơHuy chương giải Nô-benLối sống giản dị của nhà văn-Tác phẩm tiêu biểu :-Về tiểu thuyết :+ Mặt trời vẫn mọc (1926)+Giã từ vũ khí (1929)+Chuông nguyện hồn ai (1940)+Ông già và biển cả (1952)Về truỵên ngắn :+Tập truyện ngắn Trong thời đại của chúng ta (1925)2-Tác phẩm : “Ông già và biển cả” (1952)a-Tóm tắt truyện :-Chuyện kể về ông lão Xan-ti-a-gô 74 tuổi, thường đánh cá ở vùng nhiệt lưu, suốt tám mươi tư ngày liền không bắt được con cá nào -Thế rồi,lão một mình ra khơi, thật xa Và buông câu.Đến ngày thứ tám mươi lăm,Có một con cá kiếm đã cắn câu. Ngày thứ tám mươi lăm, có một con cá kiếm đã cắn câu .-Suốt ba ngày hai đêm, lão phải vật lộn với nó, cuối cùng lão đã chiến thắng, rồi đưa cá vào bờ .- Đàn cá mập kéo đến, rỉa thịt cá kiếm, lão phải tiếp tục đương đầu với đàn cá dữ khi đưa được con cá vào bờ, nó chỉ còn lại một bộ xương khổng lồ.Vaøo bôø b-Nghệ thuật :+ “Ông già và biển cả” với phần nổi là nhân vật ít, ngôn từ không nhiều, lối viết giản dị, song phần chìm của nó rất lớn, gợi ra nhiều tầng ý nghĩa.+ Nhà văn không công khai phát ngôn ý tưởng của mình , mà xây dựng hình tượng để người đọc tự suy ngẫm, tự phẩm bình và rút ra nhận xét. Đó là biểu hiện của nguyên lí sáng tác do nhà văn đề ra: Tác phẩm nghệ thuật như một “tảng băng trôi” nó gồm 1 phần nổi và 7 phần chìm.Tảng băng trôi (1phần nổi, 7 phần chìm)c-Nội dung tư tưởng tác phẩm:“Ông già và biển cả” thể hiện một nội dung mới mẻ, độc đáo : +Miêu tả cuộc hành trình của ông lão Xan-ti-a-gô, đuổi theo một khát vọng lớn lao, đẹp nhất ở đời.+Hành trình nhọc nhằn và dũng cảm của người lao động trong một xã hội vô tình.+Thể nghiệm về thành công và thất bại của người nghệ sĩ đơn độc khi theo đuổi ước mơ sáng tạo +Mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên . Niềm tin bất diệt vào con người.(Trích)ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢII-Đọc hiểu đoạn trích :+Dựa vào Sgk hãy cho biết vị trí của đoạn trích ?+Đoạn trích kể lại sự việc gì ? +Đoạn trích có thể chia làm mấy phần ? ý chính của mỗi phần ?3-đoạn trích :a-Vị trí đoạn trích: +Nằm ở phần cuối truyện.b-Tóm tắt đọan trích: +Kể lại việc ông lão Xan-ti-a-gô đơn độc đuổi theo và thu phục con cá kiếm.c-Bố cục : Hai phần. Phần 1: “Từ đầu bồng bềnh theo sóng”: Diễn biến cuộc chinh phục con cá kiếm của ông lão Phần 2 : “còn lại”: Hành trình trở về của ông lão.III-Hướng dẫn khám phá chi tiết của đoạn trích :Học sinh dựa vào sách GK , hướng dẫn học bài , trả lời các câu hỏi sau :Hình tượng vẻ đẹp của cá kiếm được tác giả miêu tả như thế nào ?+Qua các vòng lượn ?Qua cảm nhận của ông lão?Qua cuộc đấu trí chinh phục của ông lão ?Qua cái chết cá kiếm ? Qua thái độ của ông lão đối với cá kiếm ?II.Đọc hiểu đoạn trích 1.Hình tượng cá kiếm và ông lão.Cá kiếmÔng lão-con cá mắc câu và lượnnhững “vòng tròn lớn” rồilượn những “vòng tròn hẹp dần”.Các vòng lượnđược nhắc lại nhiều lần.Vẻ đẹp dũng mãnh,sức chống trả ngoan cường của con cá kiếm . -Cảm nhận về con cá qua những vòng lượn ở hai giác quan:thị giác và xúc giác(nhưng gián tiếp).Sự cảm nhận càng mãnh liệt,đến vòng thứ ba,ông lão nhìn thấy con cá(trực tiếp) Sự dũng mãnh của con cá được ông lão cảm nhận từ gián tiếp đến trực tiếp II.Đọc hiểu đoạn trích 1.Hình tượng cá kiếm và ông lão.Cá kiếm -Một con cá khổng lồ,cái đuôi lớn,thân hình đồ sộ,cánh vi xếp lại,bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng -cái đuôi,thân hình,độ dài con cá được đặc tả to lớn.Và nó vùng vẫy,lồng lộn dữ dội Ông lão-Lão không tin vào mắt mình,nhưng vẫn bình tỉnh giữ sợi dây câu lúc buông lúc kéo nhịp nhàng với vòng lượn của con cá cho đến khi áp sát nó.-Lão vận hết sức bình sinh dồn hết trọng lực lên cán lao,đâm trúng tim con cá.-Trước khi chết,con cá phóng vút lên, phô hết tầm vóc khổng lồ,vẻ đẹp và sức mạnh Vẻ đẹp kiêu hùng của cá kiếm trước khi chết. Vẻ đẹp con cá kiếm là biểu tượng sức mạnh của thiên nhiên: tính chất kiêu hùng,kỳ vĩ. H/ả một ngư phủ lành nghề,giàu kinh nghiệm,dũng cảm và kiên cường,ý chí và nghị lực.II.Đọc hiểu đoạn trích:1.Hình tượng cá kiếm và ông lão:Cá kiếmÔng lãoKỳ phùng địch thủ Miêu tả vẻ đẹp của cá kiếm nhằm đề cao vẻ đẹp của con người.Đối tượng chinh phục càng dũng mãnh,kỳ vĩ thì vẻ đẹp của người đi chinh phục càng được tôn lên. Sau khi bắt được con cá Trước khi bắt được con cá. Những lời độc thoại của ông lão Qua những lời độc thoại của ông lão, ta nhận thấy , quan hệ giữa ông lão và con cá kiếm rất phức tạp :+Người đi săn và con mồi (người đi câu với con cá được câu)+Quan hệ giữa hai kì phùng địch thủ (cân tài ,cân sức..)+Quan hệ giữa hai người bạn, cảm thông chia sẻ+Quan hệ ứng xử giữa con người và môi trường 2. Thái độ của ông lão đối với con cá kiếm :Quyết tâm bắt bằng được con cáLão nói: Mình phải dốc hết sức Lão nói : Phải cố gắng cầm cự tao sẽ tóm mày nơi vòng lượn.Lão nói : -Ta là lão già mệt mệtmỏi. Nhưng ta đã giết con cá này người anh em của ta Cu cậu thì đâu có hại ta 3.Nội dung tư tưởng của đoạn trích:*Hình tượng cá kiếm và ông lão đều mang ý nghĩa biểu tượng:-Cá kiếm:+Tiêu biểu cho vẻ đẹp,sức mạnh của thiên nhiên+Tiêu biểu cho ước mơ,khát vọng lớn lao.-Ông lão:+Tiêu biểu cho vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi một ước mơ giản dị nhưng cao cả.Trong cuộc hành trình nhọc nhằn nhưng cao cả đó: “Con người có thể bị hủy diệt nhưng không thể bị đánh bại”.4.Nghệ thuật:-Lối kể chuyện độc đáo,kết hợp lời kể với văn miêu tả ,đối thoại và độc thoại nôi tâm của nhân vật.-Xây dựng hình tượng mang ý nghĩa hàm ẩn,tính đa nghĩa của ngôn ngữ.Thể hiện nguyên lý:tác phẩm nghệ thuật như một tảng băng trôi.III.Tổng kết:Ghi nhớ(SGK).