Bài giảng điện tử Ngữ Văn 12 - Tuần 21: Vợ nhặt

VÔÏ NHAËT 
KIM LAÂN 
MỤC TIÊU 
Niềm khát khao hạnh phúc gia đình, niềm tin vào cuộc sống, tình yêu thương đùm bọc giữa những con người nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết. 
Xây dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. 
- Kĩ năng đọc - hiểu truyện ngắn hiện đại. 
 - Kĩ năng nghị luận đoạn trích tác phẩm văn xuôi. 
Trân trọng niềm khát khao hạnh phúc gia đình, niềm tin bất diệt vào cuộc sống và tình thương yêu. 
 2/ Kĩ năng 
3/ Thái độ 
 1/ Kiến thức 
I/Tìm hieåu chung: 
 1/ Nhaø vaên Kim Laân (1920 - 2007): 
Hoaøn caûnh gia ñình khoù khaên, phaûi ñi laøm töø nhoû, soáng gaén boù vôùi ruoäng ñoàng, ngöôøi daân. 
- Kim Laân laø moät trong nhöõng caây buùt vieát truyeän ngaén xuaát saéc cuûa neàn vaên hoïc hieän ñaïi Vieät Nam. 
 - Ô ng thöôøng vieát veà caûnh queâ, ngöôøi queâ vôùi moät voán hieåu bieát saâu saéc, caûm ñoäng vaø moät taám loøng thieát tha hieám coù. 
 - Sau CMT8, Kim Laân tieáp tuïc laøm baùo, vieát vaên. OÂng vaãn chuyeân veà truyeän ngaén vaø vaãn vieát veà laøng queâ Vieät Nam. 
Tuy vieát khoâng nhieàu nhöng giai ñoaïn naøo Kim Laân cuõng coù taùc phaåm hay. Laø moät caây buùt vieát truyeän ngaén vöõng vaøng, oâng ñaõ vieát veà cuoäc soáng vaø con ngöôøi ôû noâng thoân baèng tình caûm, taâm hoàn cuûa moät ngöôøi voán laø con ñeû cuûa ñoàng ruoäng. 
Taùc phaåm chính : Neân vôï neân choàng (1955) Con choù xaáu xí (1962) 
2. T ác phẩm 
a/Xuaát xöù : 
“Vôï nhaët ” cuûa Kim Laân , tiền thân là tiểu thuyết : “Xóm ngụ c ư ”, ( in trong taäp Con choù xaáu xí – 1962) laø taùc phaåm ñaëc saéc vieát veà naïn ñoùi khuûng khieáp (hôn 2 trieäu ngöôøi cheát ñoùi) naêm AÁt Daäu 
b.Hoaøn caûnh saùng taùc: 
Năm 1940 Nhật nhảy vào DD bắt nhân dân ta nhổ lúa trồng đay và thầu dầu. Pháp tang s ư u thuế, đàn áp bóc lột nhân dân ta. Chúng gây ra nạn đói 1945. Hiện thực ấy đã tác động lớn đến Kim Lân: T/p được viết ngay sau CMT8 thành công nhưng còn dang dở và mất bản thảo. Sau khi hòa bình lập lại (1954) Kim Lân dựa vào 1 phần cốt truyện cũ (T/thuyết “Xómngụ cư”) để s/tác tr.ngắn này 
c.Tóm tắt tác phẩm: 
Năm 1945, nạn đ ói khủng khiếp xảy ra lan tràn khắp nơi, người chết như rạ, người sống cũng dật dờ như những bóng ma. Tràng là một người xấu xí thô kệch,ế vợ,s ố ng ở xóm ngụ cư. Tràng làm nghề kéo xe bò thuê và sống với một mẹ già. Một lần kéo xe thóc Liên đoàn lên tỉnh Tràng đã quen với môt cô gái.Vài ngày sau gặp lại, Tràng không còn nhận ra cô gái ấy, bởi vẻ tiều tụy, đói rách làm cô đã khác đi rất nhiều. Tràng đã mời cô gái một bữa ăn, cô gái liền ăn một lúc bốn bát bánh đúc. Sau một câu nói nửa thật, nửa đùa, cô gái đã theo anh về nhà làm vợ. Việc Tràng nhặt được vợ đã làm cả xóm ngu cư ngạc nhiên, nhất là bà Cụ Tứ ( mẹ Tràng ) cũng không nổi bàng hoàng ngạc nhiên và lo lắng nhưng rồi bà cụ cũng đã hiểu ra và chấp nhận người con dâu ấy. Trong "bữa cơm" đón nàng dâu mới, họ chỉ với một bữa cháo kèm theo là nồi cháo cám bà cụ T ứ dành cho nàng dâu nhân bữa cơm đón nàng dâu mới với tấm lòng đ ộ lượng, bao dung.Tác phẩm kết thúc ở chi tiết vào buổi sáng hôm sau tiếng trống thúc thuế dồn dập, quạ đen bay vù như mây đen. Thị nói về chuyện Việt Minh phá kho thóc Nhật và Tràng nhớ lại hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng bay phấp phới hôm nào . 
d. Nhan đề tác phẩm: 
“vợ”: 
Dt chỉ người p/nữ q.trọng trong c/đ người đàn ông 
>< “nhặt” 
Đt chỉ hành động nhặt nhạnh thường chỉ kết hợp với những dt chỉ đồ vật vô tri vô giác: nhỏ, bé, nhẹ 
“vợ nhặt” là vợ theo không, không cưới xin 
 lấy vợ: Trọng đại 
Dễ dàng, rẻ rúng 
 là nhan đề gây tò mò, gợi nhiều suy nghĩ cho người đọc 
* Ý nghĩa nhan đề 
Nội dung: 
Nghệ thuật: 
+ Cho thấy phần nào sự thê thảm trong số phận con người: Bị hạ thấp, rẻ rúng như đồ vật 
+ Gián tiếp tố cáo tội ác p/xít Nhật +td Pháp 
Tên truyện ghi nhận 1 tình huống truyện 
d. YÙ nghóa nhan ñeà : “Vôï Nhaët” 
-Thảm cảnh của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp 1945 
-Tố cáo toäi aùc daõ man, taøn baïo cuûa quaân xaâm löôïc 
-Cưu mang, đùm bọc, khát khao tổ ấm gđ, niềm tin vào tương lai 
e/Boá cuïc 
 + Ñoaïn 1 : Traøng ñöa ngöôøi vôï nhaët veà nhaø gaëp meï 
 + Ñoaïn 2: Taùc giaû keå laïi chuyeän hai ngöôøi gaëp nhau vaø neân vôï neân choàng 
 + Ñoaïn 3: Tình thöông cuûa ngöôøi meï giaø ngheøo khoù ñoái vôùi ñoâi vôï choàng môùi cöôùi 
 + Ñoaïn 4: Nhöõng con ngöôøi cô cöïc naøy tuûi hôøn cho thaân phaän cuûa hoï nhöng nhen nhoùm loøng tin veà söï ñoåi ñôøi trong töông lai 
II.Đọc hiểu văn bản 
1.Tình h uống truyện 
* Khái niệm về tình huống truyện 
- Tình huống truyện là sự kiện, là hoàn cảnh, tình thế của câu chuyện. Tình huống này chứa đựng những mâu thuẫn, bất thường, thậm chí là nghịch lý trong cuộc sống của nhân vật. 
Tình huống càng lạ bao nhiêu thì truyện càng hay, hấp dẫn bấy nhiêu. 
Có 3 kiểu tình huống: 
Tình huống tâm lí 
Đây là tình huống diễn ra nhằm làm sáng tỏ đặc điểm tâm lí của nhân vật. Chẳng hạn, 1 số tác phẩm nghệ thuật xây dựng cảm xúc của nhân vật từ đau khổ, tuyệt vọng cho tới vui sướng. Đó là nhờ tình huống truyện đi từ bi kịch, éo le cho tới “tháo nút” làm sáng tỏ mọi việc. 
Tinh huống hành động 
Rất nhiều tác phẩm lựa chọn kiểu tình huống này. Tình huống hành động giúp bộc lộ diễn biến hành động qua đó làm rõ nét tính cách nhân vật. 
Thông thường, những tình huống truyện mang tính hành động sẽ tạo dựng hoàn cảnh thử thách. Từ đó, khi nhân vật thực hiện hành động nào đó, người đọc sẽ thêm hiểu về tính cách, phẩm chất nhân vật. 
Tình huống nhận thức 
Khác với 2 kiểu tình huống nói trên, đây là tình huống không nhằm miêu tả hành động hay tâm lí. Thông qua tình huống này, nhà văn giúp nhân vật hiểu ra quy luật cuộc sống. Sự nhận thức, “vỡ lẽ” của nhân vật chính như là điểm “gỡ nút” của câu chuyện. 
* Tình huống truyện độc đáo trong “Vợ nhặt ” Tràng là một anh nông dân ngụ cư, xấu trai, ế ẩm lại nghèo, giữa lúc nạn đói khủng khiếp đang xảy ra, đe dọa cuộc sống của mọi người thế mà Tràng đã nhặt được vợ một cách ngẫu nhiên và quá dễ dàng chỉ bằng mấy câu hát, mấy lời bông đùa tầm phơ tầm phào, mấy bát bánh đúc 
=> Tình huống lạ, độc đáo, éo le, vui buồn lẫn lộn, cười ra nước mắt, thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm 
- Người như Tràng mà lấy được vợ, thậm chí lại có vợ theo:Xấu xí;Tính cách có phần hơi dở hơi;Nghèo, dân ngụ cư 
- Giữa lúc đói khát, nuôi thân còn chẳng xong vậy mà Tràng lại dám “đèo bòng”, “rước cái của nợ đời ấy về”. 
- Tràng lấy được vợ, nhặt được vợ âu cũng chỉ qua hai lần gặp tình cờ, chỉ với mấy câu nửa đùa nửa thật vậy mà người đàn bà đã theo Tràng về 
-Tràng lấy vợ là việc được hưởng cái hạnh phúc lớn nhất của một đời người giữa cảnh “tối sầm lại vì đói khát”, giữa cái lúc mà cái chết và sự sống ranh giới mong manh, tưởng như âm - dương không có sự cách biệt. 
+ Duyên cớ để đưa họ đến với nhau cũng thật buồn lòng: đó là cái đói. Ở đây, mấy bát bánh đúc thay cho trầu cau dẫn cưới. Nếu không vì cái đói đưa đẩy thì Tràng cũng khó lòng lấy được vợ 
=> Phản ứng của mọi người trước sự kiện Tràng có vợ 
- Những người dân trong xóm ngụ cư: 
+ “Người trong xóm lạ lắm”, họ “đứng cả trong ngưỡng cửa nhìn ra bàn tán” -> Ngạc nhiên tột độ. 
+ Sự kiện lạ lùng ấy đem đến một “cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tăm tối” của họ, làm những khuôn mặt “hốc hác, u tối” bỗng dưng “rạng rỡ hẳn lên”. 
+ Họ “cười rung rúc” rồi có người thở dài. 
+ Tất cả cùng “nín lặng” khi có người nói “Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không?” 
- Bản thân Tràng : 
+ Mọi chuyện nhanh chóng quá đến mức chính Tràng - người trong cuộc cũng cảm thấy ngạc nhiên. 
+ Nhìn thị ngồi giữa nhà mà Tràng “vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế” 
 -Bà cụ Tứ - mẹ Tràng: 
+ Vô cùng ngạc nhiên trước thái độ vồn vã, khác thường của đứa con trai 
+ Bà “hấp háy hay con mắt nhìn Tràng” rồi băn khoăn hỏi Tràng “Có việc gì thế vậy?” 
+ Ngạc nhiên khi nhìn thấy người đàn bà trong nhà: 
Bà “đứng sững lại” 
Trong đầu bà cụ hiện lên một loạt những câu hỏi: “Quái sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ?”, “sao lại chào mình bằng u?” 
=> Băn khoăn, ngạc nhiên. 
+ Khi đã hiểu rõ cơ sự bà lão “cúi đầu nín lặng”, thương xót cho số kiếp đứa con mình. 
+ Bà cụ Tứ cảm thấy tủi thân, xót xa vì chưa làm tròn bổn phận làm cha mẹ “người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này, còn mình thì...” -> Độc thoại nội tâm thể hiện tâm lí nhân vật. 
+ Sau đó là “mừng lòng”, chấp nhận con dâu, khuyên nhủ các con đầy lạc quan 
=> Ý nghĩa của tình huống truyện 
- Tình huống truyện là một trong những yếu tố để làm nổi bật chủ đề tác phẩm đồng thời tạo điều kiện cho nhà văn miêu tả tâm lí nhân vật. 
- Tạo cho tác phẩm có được kết cấu chặt chẽ. Các sự việc, các chi tiết khác được kể tới đều xoay quanh tình huống này. 
- Tố cáo tội ác của bọn thực dân phát xít đẩy con người đến bước đường cùng, biến giá trị con người thành số không. 
- Thể hiện được cái tình của người lao động nghèo và tấm lòng nhân hậu đầy yêu thương của bà mẹ 
- Nói lên được lòng ham sống, bản chất lạc quan của người lao động đang bị lâm vào cảnh khốn cùng. 
D. B và C đúng 
Tình huống truyện của tác phẩm “ Vợ nhặt ” mang ý nghĩa: 
D . B và C đúng 
A. Tố cáo chế độ PK đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng 
C. Mang giá trị nhân văn sâu sắc 
B. Tố cáo chế độ thực dân, phát xít đẩy người nông dân vào nạn đói 
D. gặp gỡ đúng hai lần với mấy câu đùa 
Trong tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân, anh Tràng đã lấy được vợ sau khi : 
D. gặp gỡ đúng hai lần với mấy câu đùa 
A. tìm hiểu kĩ về gốc gác, lai lịch. 
C. Gia đình hai bên đồng ý 
B. Ăn hỏi theo phong tục cưới xin, cỗ bàn đầy đủ 
2. Anh Traøng : 
a. Hoàn cảnh, số phận 
Làm nghề kéo xe bò thóc thuê cho liên đoàn Nhật, là dân ngụ cư, nghèo khổ, ở với mẹ già 
b. Ngoại hình 
Khuôn mặt “hai con mắt nhỏ tí, gà gà đắm vào bóng chiều, hai bên quai hàm bạnh ra; thân hình to lớn, vập vạp, lưng to rộng như lưng gấu, bước đi ngật ngưỡng, vừa đi vừa nói 
=>Một con người mang vẻ hoang sơ, xấu trai, cục mịch, thô kệch, tâm tính có phần không bình thường. 
c . Vẻ đẹp tâm hồn, tính cách 
Anh laø ngöôøi vui tính, vô tư, ñöôïc treû con trong xoùm yeâu meán , moãi laàn anh ñi laøm veà chuùng laïi uøa ra ñoùn . 
Anh laø chaøng trai coù taám loøng nhaân haäu, thương người: 
Thấy người đàn bà đói xin ăn, sẵn sàng cho ăn, không hề tính toán so đo, vụ lợi, dù anh và mẹ anh đang cùng quẫn, đói khổ, bị cái đói rình rập. 
-Khát khao hạnh phúc và tổ ấm gia đình:Chấp nhận cưu mang người vợ, anh đánh cuộc với cái đói để sống cuộc sống như một con người bình thường, có một mái ấm gia đình. 
d.. Diễn biến tâm trạng của Tràng khi “nhặt” được vợ : 
Tình huống nhặt được vợ: chỉ qua 2 lần gặp mặt, vài câu trêu đùa và bốn bát bánh đúc. 
+ Lần đầu: hò bâng quơ, thị ton ton chạy lại đẩy xe hộ. 
+ Lần thứ hai : sau khi trả hàng xong, thị chạy đến bắt đền. 
+ Tràng động lòng thương: sẵn sàng cho ăn, rộng rãi, hào phóng. 
+ Hắn “chợn” nghĩ rồi quyết định “chậc, kệ”. 
 Ca ngợi tình người cao đẹp trong hoàn cảnh khốn cùng: biết cảm thông và cưu mang nhau, sẵn sàng vượt qua hoàn cảnh để khao khát một mái ấm gia đình. 
- Trên đường dẫn vợ về qua xóm ngụ cư : 
+ Mặt phớn phở 
+ Tủm tỉm cười nụ một mình 
+ Mắt sáng lên lấp lánh 
+ Mặt vênh lên tự đắc 
=> Hạnh phúc, mãn nguyện 
- Tràng khi về đến nhà: 
 + Xăm xăm bước vào trong..đon đả mời ngồi 
 + Ngượng..sờ sợ..lo..bồn chồn,trông ngóng mẹ về. 
 + Khi mẹ về : 
 Reo lên→mời mẹ lên giường ngồi→nhắc mẹ đáp lời vợ 
Lo lắng không biết mẹ có đồng ý hay không? ; Thở phào nhẹ nhõm được mẹ chấp nhận →Tràng cho rằng đó là cái số để cột người mẹ vào sự đã rồi. 
 Hạnh phúc gia đình giản dị đơn sơ đã làm Tràng thay đổi. 
Có vợ, dù chỉ là vợ nhặt trong cảnh đói khát đe dọa, Tràng có tâm trạng: 
B/ Có nỗi lo nhưng chỉ thoảng qua, chủ yếu là niềm xúc động, cảm giác mới lạ, hạnh phúc lâng lâng. 
C/ Lo sợ không nuôi nổi nhau. 
A/ Hối hận khi lỡ quyết định đưa người phụ nữ xa lạ về làm vợ. 
D/ Xấu hổ khi có người vợ nhặt. 
 Tràng trong buổi sáng ngày hôm sau: 
+Ý thức trách nhiệm với gđ:Thấy thương yêu gắn bó với ngôi nhà hơn.Thấy vui sướng, phấn chấn. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người.Thấy có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Xăm xắn chạy ra sân, muốn góp phần tu sửa cho căn nhà 
- Tràng thấy mình nên người, nghĩ đến tương lai, sự sinh sôi nảy nở của hạnh phúc → Vui sướng, phấn chấn tràn ngập trong lòng. 
+Trong người êm ái Ngỡ ngàng không tin đó là sự thật. 
Nhận ra sự thay đổi của ngôi nhà: nhà cửa, sân vườn. 
Nhận ra sự thay đổi của nười thân: thấy vợ là người hiền hậu, thấy mẹ rạng rỡ 
 Những suy nghĩ của Tràng trong bữa cơm đầu tiên: 
- Nỗi xót xa, tủi hờn len vào tâm trí khí ăn cháo cám 
- Sau khi nghe thị nói chuyện Việt Minh phá kho thóc của Nhật chia cho người đói, Tràng thấy ân hận, tiếc rẻ vẩn vơ, khó hiểu.  
- Khép lại tác phẩm: trong óc Tràng là hình ảnh lá cờ đỏ và đoàn người đói đi trên đê Sộp 
Nhân vật Tràng tiêu biểu cho người lao động nghèo khổ nhưng có tâm hồn trong sáng đẹp đẽ : ấm áp tình thương, niềm hi vọng và tinh thần lạc quan 
- Vui vẻ ăn lưng bát cháo loãng với muối trắng và lùm rau chuối thái rối. 
3. Nhân vật bà cụ Tứ 
a. Cảnh ngộ: là dân ngụ cư, góa bụa, sống với con trai trong một căn nhà rúm ró, tồi tàn. 
b. Ngoại hình: xuất hiện với dáng vẻ lọng khọng, húng hắng ho, vừa đi vừa lẩm nhẩm tính toán → nghèo khổ, cuộc đời vất vả lam lũ. 
→ Gợi sự thương cảm. 
c. Tâm trạng của bà cụ Tứ 
- Ngạc nhiên và bất ngờ khi thấy con ra ngõ đón. Lật đật theo con vào nhà. 
+ Chân bước theo con nhưng lòng đang phấp phỏng. 
+ “Đứng sững lại” khi bà nhìn thấy một người phụ nữ. “Quái, sao lại ..” 
- Bà lão cúi đầu nín lặng , sau khi hiểu ra cơ sự. 
- Xót xa,Thương cho con trai vì phải nhờ vào nạn đói mà mới có được vợ “Lòng người mẹ ấy 
- Ai oán về thân phận không lo được cho con mình. 
- Những giọt nước mắt của người mẹ nghèo và những suy nghĩ của bà là biểu hiện của tình thương con. 
Tâm trạng bà cụ Tứ thay đổi như thế nào khi biết chuyện Tràng đưa thị về làm vợ? 
 A/ Ngỡ ngàng, tủi cực, xót 
 xa, vui mừng, vun đắp 
B/ Ngỡ ngàng, lo lắng, tức giận 
D/ Ngỡ ngàng, tức giận, phản đối 
C/ Sung sướng, vỡ òa hạnh phúc 
 10 
 8 
 5 
 3 
START 
Hết Giờ 
- Bà dang tay đón người đàn bà xa lạ làm con dâu mình: "Ừ, thôi thì các con cũng phải duyên phải số với nhau, u cũng mừng lòng". 
- Bà hướng đôi mắt đăm đăm nhìn ra ngoài, về phía bóng tối để rồi phấp phỏng cho hiện tại của con cái đầy ám ảnh. 
-Bà cụ Tứ ñaõ tieáp theâm cho con loøng tin vaøo cuoäc soáng, vaøo ngaøy mai : bữa cháo và nồi cháo cám 
=> Bà cụ Tứ là người mẹ nghèo hiền từ, chất phác, vị tha, nhân hậu, âm thầm hi sinh vì hạnh phúc của con. Bà là nhân vật tiêu biểu cho những phẩm chất tốt đẹp của người mẹ nghèo Việt Nam. 
- Đặt nhân vật vào tình huống truyện độc đáo 
 → Nhân vật bộc lộ phẩm chất, tính cách. 
Nghệ thuật miêu tả ngoại hình kết hợp phân tích diễn biến tâm lí nhân vật 
Đối thoại tự nhiên , hấp dẫn, ấn tượng 
. 
Phong cách sáng tác độc đáo của Kim Lân 
Nghệ thuật xây dựng nhân vật: 
LUYỆN TẬP 
3.Người vợ nhặt 
Hoàn caûnh , lai lịch : Laø moät coâ gaùi khoâng teân goïi, khoâng queâ höông, gia ñình, caùi ñoùi ñaõ ñaåy coâ ra leà ñöôøng ngheøo,ñoùi, laáy choàng vì caàn moät choã nöông töïa, caàn mieáng aên vaø söï soáng. 
- Ngoaïi hình : heùo hon, taøn taï. Daùng veû ñaùng thöông, toäi nghieäp, hình haøi xô xaùc: “aùo quaàn taû tôi nhö toå ñæa, thò gaày xoäp haún ñi,treân caùi khuoân maët löôõi caøy xaùm xòt chæ coøn thaáy hai con maét” 
-Tính caùch : 
 + Tröôùc khi laøm vôï Traøng: chò lieàu lónh,chao chaùt : Caùi ñoùi ñaõ cöôùp ñi só dieän, e theïn, baûn chaát dòu daøng voán coù cuûa ngöôøi con gaùi “ thò caém ñaàu aên moät chaäp boán baùt baùnh ñuùc lieàn chaúng chuyeän troø gì ” ; 
+ Khi laøm vôï : 
Thị e thẹn, chân nọ bước díu vào chân kia qua xóm ngụ cư theo Tràng về nhà. bị lũ trẻ con và người dân trong xóm bàn tán; vào trong nhà, chào bà cụ Tứ 
Chò toû ra leã pheùp chào bà cụ Tứ 
Đ aûm ñang, hieàn haäu, bieát thu veùn gia ñình Ñöôïc söï cöu mang cuûa meï con Traøng, chò hoaøn toaøn thay ñoåi .Buổi sáng hôm sau thị dậy sớm quét sân... “ roõ raøng laø ngöôøi ñaøn baø hieàn haäu ñuùng möïc” thị dậy sớm, thu dọn nhà cửa, đổ nước....; cảm thông, chấp nhận hoàn cảnh nhà Tràng «bát cháo cám...» 
 Chò laø ngöôøi coù hieåu bieát veà thôøi söï. ñaõ thaép leân nieàm tin veà cuoäc soáng môùi cho meï con Traøng , qua vieäc nhaéc ñeán “ treân maïn Thaùi Nguyeân , Baéc Giang ngöôøi ta khoâng chòu ñoùng thueá nöõa ñaâu .Ngöôøi ta coøn phaù caû kho thoùc Nhaät , chia cho ngöôøi ñoùi nöõa ñaáy ”. 
 Nhaân vaät ngöôøi “vôï nhaët” ñaõ goùp phaàn toâ ñaäm leân hieän thöïc veà naïn ñoùi vaø giaù trò nhaân ñaïo cuûa taùc phaåm. ngöôøi phuï nöõ aáy ñaõ mang aùnh saùng nieàm haïnh phuùc cho anh cho ngoâi nhaø toài taøn cuûa meï con anh). Duø trong hoaøn caûnh naøo ngöôøi phuï nöõ vaãn khaùt khao moät maùi aám gia ñình haïnh phuùc . 
4/Bức tranh hiện thực ngày đói 
a/ Khoâng gian naêm ñoùi: 
 Cuoäc soáng cuûa ngöôøi noâng daân ôû xoùm nguï cö bò bao vaây bôûi nhöõng maøu,nhöõng muøi,nhöõng tieáng keâu thaûm thieát. Khoâng gian caøng ñieâu taøn ñoå naùt, caùi cheát lan traøn nôi nôi, söï soáng cuûa con ngöôøi chæ coøn thoi thoùp. 
- “Vaån leân muøi aåm thoái cuûa raùc röôûi vaø muøi gaây cuûa xaùc ngöôøi ”. 
 - “Muøi ñoát kheùt leït cuûa ñoáng raám ôû nhöõng nhaø coù ngöôøi cheát. ”. 
 - AÂm thanh tieáng quaï vang leân theâ thieát .. 
, S öùc maïnh huyû dieät cuoäc soáng tôùi cuøng cuûa naïn ñoùi. Theâ löông, aûm ñaïm . 
b/Con ngöôøi naêm ñoùi: 
- “Treû em ngoài uû ruõ, khoâng buoàn nhuùc nhích”. 
 - Caû xoùm: “ngöôøi cheát nhö ngaû raï”. 
Hai laàn Kim Laân so saùnh con ngöôøi nhö ma: 
 ” nhöõng gia ñình( ) daét díu nhau leân xanh xaùm nhö nhöõng boùng ma ” 
 “ Döôùi nhöõng goác ña goác gaïo xuø xì boùng nhöõng ngöôøi ñoùi daät dôø ñi laïi laëng leõ nhö nhöõng boùng ma” “ngöôøi cheát nhö ngaû raï”. 
 Ñau thöông, tang toùc. 
 Kieåu so saùnh theå hieän caûm quan ñaëc bieät cuûa Kim Laân veà thôøi kì gheâ rôïn ñoù, caùi thôøi kì maø ranh giôùi giöõa söï soáng vaø caùi cheát mong manh nhö moät sôïi toùc . 
 - Kim Laân söû duïng buùt phaùp taû thöïc keát hôïp vôùi ngheä thuaät so saùnh ñeå taùi hieän moät caùch cuï theå boái caûnh cuûa caâu chuyeän : ñoù laø moät khung caûnh theâ löông, aûm ñaïm vaø tang toùc. Söï soáng vaø caùi cheát khoâng coù ranh giôùi, traàn gian maáp meù bôø vöïc cuûa aâm phuû, coõi aâm traøn vaøo coõi döông 
III.Giaù trò hieän thöïc: 
- Taùi hieän moät böùc tranh sinh ñoäng, cuï theå phaûn aùnh hieän thöïc naïn ñoùi 1945 toá caùo toäi aùc cuûa thöïc daân, phong kieán. 
- Khoâng gian truyeän: xoùm nguï cö , xoùm cuûa nhöõng ngöôøi lao ñoäng ngheøo, nhöõng ngöôøi tha höông caàu thöïc. 
- Hieän thöïc cuûa caùi ñoùi qua taùc phaåm ñöôïc theå hieän: 
Những bức ảnh về nạn đói khủng khiếp năm 1945 
Những người chết đói ở trại Giáp Bát được cải táng về nghĩa trang Hợp Thiện(Hà Nội) 
Đừng hỏi bố mẹ em ở đâu! Chết đói cả rồi! 
Xác chết được dồn đến một chỗ không phân biệt là nam hay nữ, già hay trẻ 
La liệt những người chết đói bên đường 
IV.Giaù trò nhaân ñaïo : 
 -Trong taän cuøng khoán khoå ñoái dieän vôùi caùi cheát , con ngöôøi vaãn coù taám loøng nhaân haäu caûm thoâng vaø ñuøm boïc cho nhau. 
- Qua ñoù , Kim Laân ñaõ theå hieän khaùt khao maõnh lieät cuûa con ngöôøi veà moät maùi aám gia ñình vaø nieàm tin höôùng veà CM cuûa ngöôøi daân lao khoå. 
V.Tổng kết 
1.Nghệ thuật 
- Keát caáu truyeän : Truyeän môû ra vaøo moät buoåi chieàu chaïng vaïng vaø kheùp laïi trong “ aùnh naéng buoåi saùng muøa heø saùng loùa” , môû ñaàu taùc phaåm ta baét gaëp moät anh Traøng coâ ñoäc, keát thuùc truyeän Traøng ñaõ coù moät gia ñình 
- Döïng truyeän: töï nhieân ñôn giaûn laøm noåi batä hoaøn caûnh vaø tính caùch nhaân vaät. 
- Gioïng vaên : moäc maïc, giaûn dò 
- Nhaân vaät : tieâu bieåu cho nhöõng ngöôøi lao ñoäng cô cöïc nhöng vaãn töôi ñeïp taám loøng nhaân haäu trong saùng 
- Tình huoáng truyeän ñoäc ñaùo ( nhaët ñöôïc vôï) 
2.Nội dung 
-Tình cảnh thê thảm của người nông dân trong nạn đói 1945 
-Bản chất tốt đẹp: hướng về sự sống, khát khao tổ ấm gia đình, thương yêu đùm bọc lẫn nhau 
the end