Bài thuyết trình Sinh học Lớp 12 - Bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào - Trần Văn Phú

CHÀO MỪNG CÔ VÀ CÁC BẠN ĐẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH CỦA NHÓM CHÚNG EM NGÀY HÔM NAY 
Thành viên: 1. Mai Ngọc Hiếu 
	 2. Nguyễn Huy Đạt 
	 3. Trần Văn Phú 
	 4. Vũ Huỳnh Thùy Trâm 
	 5. Lê Trúc Phương 
Câu 1: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp áp dụng hiệu quả với đối tượng nào? 
A. Cây trồng, vi sinh vật. 	B. Bào tử, hạt phấn. 
C. Vật nuôi, vi sinh vật. 	D. Vật nuôi, cây trồng. 
Câu 2: Sắp xếp thứ tự các bước trong quy trình tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp 
1. Chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn 
2. Lai giống tạo ra tổ hợp gen khác nhau 
3. Những tổ hợp gen mong muốn sẽ được cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo giống thuần chủng 	 
4. Tạo ra các dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau 
A. 1 – 2 – 3- 4 B. 4 – 2 – 1 - 3 	 C. 4 -2-3-1	D. 1 – 3 – 2- 4 
Câu 3 : Sơ đồ nào giải thích cho cơ sở di truyền của ưu thế lai? 
 AA aa	B. AA < Aa < aa 	 
C. AA > Aa > aa	 	D. AA < aa 
Nhắc lại bài cũ 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
 VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
BÀI 19: 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
Khái niệm chung về công nghệ tế bào : Là một ngành kĩ thuật có quy trình xác định trong việc ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô tế bào trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra những mô, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh đầy đủ tính trạng của cơ thể gốc. 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I- TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP 
GÂY ĐỘT BIẾN 
II- TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
2. Công nghệ tế bào động vật 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP 
GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I.TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1. Quy trình 
B1: Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến 
B2: Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn 
B3: Tạo dòng thuần chủng 
Trong các bước trên, bước nào có tính quyết định nhất 
Để thực hiện bước này cần lưu ý những gì? 
Vì sao phải lựa chọn như vậy? 
Đột biến phần lớn là có hại vì thế không chọn được tác nhân đột biến cũng như liều lượng và thời gian xử lý thích hợp thì đối tượng sinh vật bị xử lí có thể bị chết hoặc giảm sức sống và khả năng sinh sản. 
N hững tác nhân thường s ử dụng 
gây đột biến trong chọn giống 
Tác nhân vật lí : 
Tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt 
Tác nhân hóa học : 
5-BU,EMS,Conxixin 
I.TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Quy trình 
B1: Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến 
B2: Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn 
B3: Tạo dòng thuần chủng 
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
 2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
Ở VSV: Xử lí bào tử nấm Penicllium chủng Penicillum có hoạt tính Peniciline tăng gấp 200 lần dạng ban đầu. 
Nho lưỡng bội	Nho tứ bội 
 (2n)	 	 (4n) 
Cam mật (3n) không hạt 
Dưa hấu tam bội không hạt 
HÀU TAM BỘI 
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
CÔNG NGHỆ 
TẾ BÀO THỰC VẬT 
CÔNG NGHỆ 
TẾ BÀO ĐỘNG VẬT 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
NUÔI 
CẤY 
 HẠT 
PHẤN 
(NOÃN) 
LAI TẾ 
BÀO 
SINH 
DƯỠNG 
(XÔMA) 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
Nuôi cấy mô tế bào 
Nguyên liệu 
Mô, tế bào 
Cách tiến hành 
Mô (tế bào) môi trường dinh dưỡng cây hoàn chỉnh 
Kết quả 
Cây con có bộ NST giống mẹ 
Ứng dụng 
Nhân nhanh giống quần thể đồng nhất kiểu gen 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
 Dung hợp 2 tế bào trần khác loài 
2n= 24 
(2n) 
Cây lai 
72 NST (24+48) 
TB lai 
72 NST (24+48 ) 
Dung hợp t ế bào chất, nhân 
Loại bỏ thành xenlulozo 
(2n) 
2n= 48 
Nuôi cấy tế bào 
lai 
Lai tế bào sinh dưỡng 
Nguyên liệu 
Tế bào sinh dưỡng 
Cách tiến hành 
Loại bỏ thành tế bào của 2 loài (TB trần) dung hợp 2 tế bào TB lai nuôi cấy cây lai khác loài. 
Kết quả 
Cây lai có bộ NST của hai loài khác nhau 
Ứng dụng 
Tạo giống mới mang đặc điểm của hai loài. 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
ABcD 
ABcD 
AABBccDD 
? 
Nuôi cấy hạt phấn (hoặc noãn) 
Nuôi cấy hạt phấn (noãn) 
Nguyên liệu 
Noãn, hạt phấn 
Cách tiến hành 
Nuôi cấy hạt phấn (noãn) cây đơn bội đa bội hóa cây lưỡng bội. 
Kết quả 
Cây lưỡng bội đồng hợp tử các gen. 
Ứng dụng 
Tạo giống thuần chủng. 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
II- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
CÔNG NGHỆ 
TẾ BÀO THỰC VẬT 
CÔNG NGHỆ 
TẾ BÀO ĐỘNG VẬT 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
NUÔI 
CẤY 
 HẠT 
PHẤN 
(NOÃN) 
LAI TẾ 
BÀO 
SINH 
DƯỠNG 
(XÔMA) 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
NUÔI 
CẤY 
 HẠT 
PHẤN 
(NOÃN) 
LAI TẾ 
BÀO 
SINH 
DƯỠNG 
(XÔMA) 
NUÔI 
CẤY MÔ 
TẾ BÀO 
NHÂN 
BẢN VÔ 
TÍNH Ở 
ĐỘNG 
VẬT 
CẤY 
TRUYỀN 
PHÔI 
I- PHƯƠNG PHÁP ĐỘT BIẾN 
a. Nh©n b¶n v« tÝnh ë ®éng vËt 
Kết quả: Cừu Dolly có kiểu hình giống cừu cho nhân 
có ba mẹ: 
Mẹ cho nhân 
Mẹ cho noãn 
Mẹ mang thai 
B1 . T¸ch tÕ bµo TuyÕn vó (2n) cña cõu cho nh©n vµ nu«i trong phßng TN; t¸ch TB trøng vµ lo¹i bá nh©n 
B2. ChuyÓn nh©n cña TB tuyÕn vó vµo TB trøng ®· lo¹i bá nh©n 
B3 . Nu«i cÊy TB ®· chuyÓn nh©n trªn m«i tr­êng nh©n t¹o ®Ó trøng ph¸t triÓn thµnh ph«i 
B4 . CÊy ph«I vµo tö cung cña cõu mÑ ®Ó mang thai vµ sinh cõu Dolly 
- Cừu Dolly là động vật có vú đầu tiên được nhân bản vô tính trên thế giới. 
- Sinh ngày 05 tháng 7, 1996, Scotland. 
- Chết ngày 14 tháng 2, 2003 
a. Nhân bản vô tính 
2.Công nghệ tế bào động vật 
a.Nhân bản vô tính 
- Khái niệm nhân bản vô tính : nhân bản vô tính là kĩ thuật tạo ra các bản sao của một cá thể mà không cần qua sinh sản hữu tính. 
* Ý nghĩa : -Có vai trọng quan trọng trong việc nhân bản động vật biến đổi gen 
	 -Tạo ra các giống ĐV mang gen người nhằm cung cấp cơ quan nội tạng cho người bệnh 
b. Cấy truyền phôi 
1 . Hợp tử 
2. Phôi 
3. Chia cắt phôi 
4. CÊy ph«i vµo nhiều con nhËn vµ sinh con 
 * Ý nghĩa: Phát triển nhanh số lượng và chất lượng đàn vật nuôi giống, rút ngắn thời gian nhân giống 
b. Cấy truyền phôi 
Khái niêm : là kĩ thuật chia cắt phôi động vật thành nhiều phôi, cấy các phôi vào tử cung của các con vật khác nhau, tạo ra nhiều con vật có kiểu gen giống nhau. 
Ý nghĩa : 
-Phổ biến và nhân nhanh vềsố lượng và chất lượng giống tốt 
-Giảm chi phí trong chăn nuôi: như con giống, chuồng trại, nhân lực... 
-Hạn chế dịch bệnh, nâng cao sức chống chịu khả năng thích nghi của bê con. 
DO YOU KNOW ? 
ST 25 và cơ hội vàng cho ngành lúa gạo Việt Nam 
Gạo ST 25 do nhóm nhà khoa học tỉnh Sóc Trăng gồm: Kỹ sư Hồ Quang Cua , Tiến sĩ Trần Tấn Phương và Kỹ sư Nguyễn Thị Thu Hương lai tạo, phát triển vừa được công nhận là "Gạo ngon nhất thế giới 2019" tại Hội nghị Thương mại gạo thế giới lần thứ 11 tổ chức tại Philippines. 
Vậy quy trình tạo ra loại gạo ngon nhất thế giới như thế nào ? 
DO YOU KNOW ? 
Vậy quy trình tạo ra loại gạo ngon nhất thế giới ST 25 như thế nào ? 
Để tạo ra được những giống lúa thơm mới như ST 25, các nhà khoa học phải thực hiện phép lai giữa rất nhiều giống lúa bố mẹ để tạo ra nhiều dòng lúa phức tạp về kiểu gen , sau cùng sẽ sử dụng phép lai hồi giao cải tiến với dòng ST tân tiến nhất để tạo ra sản phẩm cuối cùng. 
Các giống lúa ST, mà mới nhất là ST 25 , ngoài thơm ngon hơn , còn có các đặc tính vượt trội về phòng bệnh, kháng mặn và đặc biệt là có thể sản xuất được nhiều vụ trong năm (3 tháng/ 1 vụ). 
CÁC BƯỚC TẠO THỂ ĐỘT BIẾN aa 
Trả lời 
A. Gieo hạt thành cây và cho cây con nhiễm tác nhân gây bệnh 
Bước 1- 
B. Cho những cây có khả năng kháng bệnh lai với nhau hoặc tự thụ phấn tạo dòng thuần 
Bước 2- 
C. Xử lí tia phóng xạ gây đột biến 
Bước 3- 
D. Chọn các cây có khả năng kháng bệnh 
Bước 4- 
E. Trồng cây trong môi trường có tác nhân gây bệnh 
Bước 5- 
CỦNG CỐ 
C 
A 
E 
D 
B 
Công nghệ tạo cừu Đôly 
a- Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm tạo phôi 
b- Lấy nhân của TB tuyến vú của cừu cho nhân 
c- Đưa nhân của TB tuyến vú vào TB trứng đã loại bỏ nhân 
d- Lấy trứng của cừu cho TB trứng ra khỏi cơ thể và tách bỏ nhân của TB trứng 
e- Cấy phôi vào tử cung của con cừu khác để phôi phát triển và sinh nở bình thường Sinh cừu Dolly . 
B1 
B2 
B3 
B4 
B5