Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 16: Cấu trúc di truyền quần thể - Nguyễn Hữu Trường

CUỘC THI QUỐC GIA THIẾT KẾ BÀI GIẢNG E-LEARNING LẦN THỨ 4 
-------- o0o -------- 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S.TING 
BÀI 16: CẤU TRÚC DI TRUYỀN QUẦN THỂ 
MÔN: SINH HỌC LỚP 12 (BAN CƠ BẢN) 
Giáo viên: 1. Nguyễn Hữu Trường 
Email: truongsinhht@gmail.com 
Điện thoại di động: 0975669781 
2. Nguyễn Văn Tường 
Email: Vantuong82@mail.com 
Điện thoại di động: 0988316980 
3. Nguyễn Thị Thuận 
Email: hungthuankp@gmail.com 
Điện thoại di động: 0974767904 
Trường THPT Lê Quảng Chí 
Tổ dân phố Long Hải, phường Kỳ Long, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh 
CC-BY-SA 
Tháng 11/2016 
Mở đầu 
BÀI 16: CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ 
CHƯƠNG IIIDI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ  
GỒM CÓ HAI PHẦN CHÍNH 
Các đặc trưng di truyền của quần thể 
 Vốn gen 
II. Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối( Quần thể tự thụ phấn và quần thể giao phối gần) 
- Tần số alen 
 - Tần số kiểu gen 
BÀI HỌC HÔM NAY 
ĐÀN TRÂU RỪNG TÂY NGUYÊN 
TỔ ONG TRÊN CÂY VẢI 
Quần thể là tập hợp các cá thể cùng loài, cùng sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm nhất định. Các cá thể trong quần thể có khả năng sinh sản tạo ra thế hệ mới 
Quần thể là gì? 
I – CÁC ĐẶC TRƯNG DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ  
Vốn gen: Vốn gen là tập hợp tất cả các alen có trong 
 quần thể tại một thời điểm xác định . Vốn gen được 
 thể hiện bởi tần số alen và tần số kiểu gen. 
Tần số alen: 
 + Tần số 1 alen bằng tổng số alen đó trong quần thể trên tổng số các alen khác nhau của gen đó trong quần thể tại một thời điểm xác định 
 + Tần số 1 alen bằng tổng tỉ lệ giao tử mang alen đó có trong quần thể 
- Tần số kiểu gen : Tần số 1 kiểu gen bằng tổng cá thể mang kiểu gen đó trên tổng cá thể trong quần thể 
 BÀI TẬP VẬN DỤNG 1 : Xét một gen có 2 alen. Trong một quần thể cây đậu Hà lan có 1000 cá thể có kiểu gen AA, 400 cây có kiểu gen Aa, 600 cây có kiểu gen aa. 
Hãy tính: 1. Tần số của các alen A và a trong quần thể? 
 	 2. Tần số các kiểu gen trong quần thể? 
BÀI TẬP 
Hướng dẫn giải 
 Tổng số cá thể: 2000 
 - Tổng số các alen của gen = 2000x2 = 4000 
 - Tổng số alen A = 1000x2 + 400 = 2400 
 - Tổng số alen a= 600x2 + 400 = 1600 
 - Tần số alen A: P = 
 - Tần sô alen a: q = 
 ( hoặc q = 1- P vì P + q =1) 
Câu 2: Tần số tương đối của một alen được tính bằng tỉ lệ phần trăm .... . 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
A) 
Tổng tỉ lệ giao tử mang alen đó trong quần thể. 
B) 
Các kiểu gen của mang alen đó trong quần thể. 
C) 
Số tế bào lưỡng bội mang alen đó trong quần thể. 
D) 
Các kiểu hình của alen đó trong quần thể. 
Câu 3: Một quần thể có 0,49AA: 0,42 Aa: 0,09aa. Tần số tương đối của alen A là: 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
A) 
0,6 
B) 
0,5 
C) 
0,7 
D) 
0,4 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
A) 
0,5; 0,2; 0,3. 
B) 
0,45; 0,16; 0,39 
C) 
0,75; 0,16; 0,09 
D) 
0,5; 0,3; 0,2 
BT4 
Câu 5: Một QT bao gồm 120 cá thể có KG AA, 400 cá thể có KG Aa, 680 cá thể có KG aa. TS alen A và a trong QT trên lần lượt là: 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
A) 
0,265 và 0,735 
B) 
0,27 và 0,73 
C) 
0,25 và 0,75 
D) 
0,3 và 0,7 
Câu 6: Một quần thể sóc sống trong vườn thực vật có 160 con có tần số alen B = 0,9. Một quần thể sóc khác sống trong rừng bên cạnh có tần số alen này là 0,5. Do thời tiết mùa đông khắc nghiệt, 40 con sóc trưởng thành từ quần thể rừng chuyển sang quần thể sóc vườn tìm ăn và hòa nhập vào quần thể vườn. Cho biết gen có 2 alen B,b. Tần số tươngđối alen B trong quần thể sóc sau khi nhập? 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
A) 
0,7 
B) 
0,9 
C) 
0,75 
D) 
0,82 
Câu 7: Ở người, alen A quy định máu đông bình thường trội hoàn toàn so với alen a quy định máu khó đông, gen nằm trên NST X không có alen tương ứng trên Y. Trên một hòn đảo biệt lập có 2000 người sinh sống trong đó:Nam: 780 người có kiểu gen XAY; 220 người có kiểu gen XaY;Nữ: 320 người có kiểu gen XAXA; 480 người có kiểu gen XAXa;  200 người có kiểu gen XaXa.Tần số tương đối của các alen A, a trong quần thể này là: 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn đã trả lời đúng 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
A) 
A = 0,505; a = 0,495 
B) 
A = 0,495; a = 0,505 
C) 
A = 0,63; a = 0,37 
D) 
A = 0,37; a = 0,63 
- Vốn gen của quần thể sẽ thay đổi ảnh hưởng đến sự tồn tại của loài và môi trường sống 
- Tác động không có ý thức của con người có thể ảnh hưởng như thế nào đến quần thể? 
HÌNH ẢNH 
- Bảo vệ và khai thác hợp lí ... vốn gen quần thể ổn định đảm bảo cân bằng sinh thái 
HÌNH ẢNH 
1. Tự thụ phấn và giao phối gần là gì: 
- Tự thụ phấn là hình thức thụ phấn trên cùng một cây 
Ví dụ: Lúa, đậu Hà Lan, Mướp . 
 - Giao phối gần là hiện tượng các cá thể có cùng quan hệ huyết thống giao phối với nhau(cận huyết) 
II – CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ TỰ PHỐI (TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN) 
Thế hệ 
Kiểu gen Aa 
Kiểu gen AA 
Kiểu gen aa 
Tần số a len 
A 
a 
P 
1 
0 
0 
0,5 
0,5 
F 1 
0,5 
0,5 
F 2 
0,5 
0,5 
F 3 
0,5 
0,5 
 . 
 . 
 . 
 . 
F n 
0,5 
0,5 
Ví dụ: Đậu Hà Lan...Thế hệ P có 100% Aa. Cho tự thụ phấn liên tiếp nhiều thế hệ. Xác định tỉ lệ các kiểu gen AA: Aa: aa ở thế hệ F 1 , F 2 , F 3 , và F n . 
1. Khái niệm quần thể tự thụ phấn và giao phối gần: 
2. Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối 
Qua các thế hệ tự phối 
- Thành phần kiểu gen thay đổi theo hướng: 
+ Tỉ lệ kiểu gen đồng hợp tử tăng dần. 
+ Tỉ lệ kiểu gen dị hợp tử giảm dần . 
- Tần số alen không đổi. 
II – CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ TỰ PHỐI (TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN) 
Luật hôn nhân và gia đình cấm không cho người có họ hàng gần trong vòng 3 đời kết hôn với nhau. Nguyên nhân là vì: Sự kết hôn gần chính là giao phối cận huyết , điều này sẽ làm tăng sự xuất hiện các thể đồng hợp lặn biểu hiện các kiểu hình lặn có hại làm suy thoái nòi giống 
▼ Tại sao luật hôn nhân gia đình lại cấm không cho người có họ hàng gần trong vòng 3 đời kết hôn với nhau?  
Cho một quần thể tự thụ phấn bắt buộc ở thế hệ ban đầu có cấu trúc di truyền: 
xAA: y Aa : zaa 
Hãy xác định tần số các kiểu gen AA, Aa, aa ở thế hệ F 1 , F 2 , F 3 F n ? 
BÀI TẬP VẬN DỤNG 3 .  
 - y Aa → AA + Aa + aa 
 - z aa → z aa 
 → F 1 : - AA = x+ = x + ( 1- ) 
 - Aa = 
 → 
	 - aa= z+ = z + 
 F 1 tự thụ phấn : - ( x + ) AA → ( x + ) AA 
- Aa → AA + Aa + aa 
- (z+ ) aa→ (z + )aa 
P tự thụ phấn : - xAA → xAA 
→F 2 : - AA= x + + = x + = x+ 
 - Aa = 
 - aa = z + + = z+ = z + 
Bài tập 
F 2 tự thụ phấn : 
 - (x+ )AA → (x+ ) AA 
- Aa → AA+ Aa + aa 
 - (z+ )aa → (z+ )aa 
→ F 3 : 
 - AA = x+ = x + = x+ 
 - Aa = 
- aa = z+ = = z+ 
Bài tập 
 - Tương tự: 
 F n : - AA = x+ 
- Aa = 
- aa = z + 
Bài tập 
Câu 1: Một QT thực vật ở thế hệ XP đều có KG Aa. Tính theo lí thuyết TL KG AA trong QT sau 5 thế hệ tự thụ phấn bắt buộc là: 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Bạn chưa trả lời hết các câu hỏi 
Bạn đã trả lời đúng 
A) 
46,8750 % 
B) 
48,4375 % 
C) 
43,7500 % 
D) 
37,5000 % 
Câu 2: Từ một QT thực vật ban đầu (P), sau 3 thế hệ tự thụ phấn thì TP KG của QT là 0,525AA : 0,050Aa : 0,425aa. Cho rằng QT không chịu tác động của các nhân tố tiến hóa khác, tính theo lí thuyết, TP KG của (P) là: 
A) 
0,400AA : 0,400Aa : 0,200aa 
B) 
0,250AA : 0,400Aa : 0,350aa 
C) 
0,350AA : 0,400Aa : 0,250aa 
D) 
0,375AA : 0,400Aa : 0,225aa 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Câu 3: Một QT XP có TL của thể dị hợp Bb bằng 60%. Sau một số thế hệ tự phối liên tiếp, TL của thể dị hợp còn lại bằng 3,75%. Số thế hệ tự phối đã xảy ra ở QT tính đến thời điểm nói trên là bao nhiêu? 
A) 
n = 1 thế hệ 
B) 
n = 2 thế hệ 
C) 
n = 3 thế hệ 
D) 
n = 4 thế hệ 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Câu 4: Một QT Thực vật tự thụ phấn có TL KG ở thế hệ XP: 0,45AA : 0,30Aa : 0,25aa. Cho biết cá thể có KG aa không có khả năng sinh sản. Tính theo lí thuyết TL KG thu được ở F1 là: 
A) 
0,525AA : 0,150Aa : 0,325aa 
B) 
0,7AA : 0,2Aa ; 0,1aa 
C) 
0,36AA : 0,24Aa : 0,40aa 
D) 
0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
Câu 5: Một quần thể khởi đầu có tần số kiểu gen dị hợp tử Aa là 0.40. Sau 2 thế hệ tự thụ phấn thì tần số kiểu gen dị hợp tử trong quần thể sẽ là: 
A) 
0.1 
B) 
0.2 
C) 
0.3 
D) 
0.4 
Đúng rồi - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Chưa đúng - Click chuột vào chỗ bất kỳ hoặc ấn Ctrl Y để tiếp tục 
Câu trả lời của bạn là: 
Đáp án đúng là: 
Bạn phải trả lời câu hỏi này để tiếp tục 
Nộp bài 
Xóa làm lại 
BẢNG CÂU HỎI 
Điểm của bạn 
{score} 
Tổng điểm 
{max-score} 
Số lần trả lời 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Xem lại 
Tiếp tục 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Sách giáo khoa,sách giáo viên sinh học 12 (Ban cơ bản) 
Bài giảng và lời giải chi tiết Sinh học 12, Phan Khắc Nghệ. 
Hướng dẫn ôn thi THPT Quốc gia môn Sinh học 2015 – 2016, NXB Giáo dục. 
Nguồn Internet: Google.com.vn