Bài giảng Ngữ Văn Lớp 12 - Tiết 28+29: Đất nước - Năm học 2014-2015 - Đặng Quang Tân

UBND TỈNH ĐIỆN BIÊN 
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
Cuộc thi thiết kế bài giảng diện tử e-learning 
BÀI GIẢNG 
TIẾT 28 - 29: ĐẤT NƯỚC 
Chương trình Ngữ Văn lớp 12 
Giáo Viên : Đặng Quang Tân 
t andq.dtnt@gmail.com 
Mobile: 01687.442.470 
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT THPT 
HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN 
Mường Ảng , tháng 10 năm 2014 
Video minh họa 
về đề tài Đất nước 
MỤC ĐÍCH YÊU CẦU BÀI HỌC 
1 . Kiến thức: 
	- Cái nhìn mới mẻ, sâu sắc về đất nước; đất nước là của nhân dân, do nhân dân sáng tao, gìn giữ. 
	- Chất chính luận hòa quyện cùng chất trữ tình và khả năng vận dụng một cách sáng tạo nguồn chất liệu văn hóa, văn học dân gian. 
2. Kĩ năng: 
	- Đọc – hiểu tác phẩm thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. 
	- Làm quen với giọng thơ giàu chất trí tuệ, suy tư. 
3. Thái độ: 
	- Thể hiện được tính tương tác và tự giác học tập của học sinh 
	- Bồi đắp tình yêu quê hương đất nước cho thế hệ trẻ . 
 Phần A: Kiểm tra bài cũ , giới thiệu bài mới 
 Phần B : Tìm hiểu Trích đoạn Đất Nước “ trích trường Ca ” 
 Hoạt động 1: 
 I. Đọc – tiếp xúc văn bản 
 - Đọc phần tiểu dẫn tìm hiểu về tác giả , đặc điểm phong cách nghệ thuật NKĐ và hoàn cảnh ra đời , Của Trường ca và trích đoạn Đất nước 
 - Đọc văn bản tìm hiểu bố cục 
và thể loại 
 Hoạt động 2: 
II. Đọc – hiểu văn bản 
 Cảm nhận chung về Đất nước 
2. Tư tưởng Đất nước của nhân dân 
Hoạt động 3: 
III. Tổng kết bài học 
- Đánh giá lại ý nghĩa giá trị của tác phẩm ở 2 mặt : giá trị nội dung tư tưởng và những đặc sắc về nghệ thuật 
- Ghi nhớ bài học 
Hoạt động 4: 
Luyện tập củng cố bài học 
Hoạt động 5: 
Dặn dò chuẩn bị bài mới 
CẤU TRÚC, NỘI DUNG BÀI GiẢNG 
Trước khi vào bài học mới , các em cùng ôn tập lại kiến thức đã học thông qua việc làm bài tập trắc nghiệm ngắn dưới đây 
Đáp án nào sau đây nói đúng giọng điệu , phong cách thơ Tố Hữu 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
Bạn phải trảlời câu hỏi trước khi đi tiếp 
chính xác 
chính xác 
hãy làm lại 
hãy làm lại 
A) 
Thơ Tố Hữu là thơ lãng mạn 
B) 
Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình - chính trị 
C) 
Phong cách thơ giàu tính triết lý 
D) 
Thơ Tố Hữu giàu cảm hứng thế sự 
nối thông tin giữa 2 cột cho đúng 
Cột A 
Cột B 
A. 
1955-1961 
B. 
1999 
C. 
1937-1946 
D. 
1946-1954 
C 
1. Từ Ấy 
D 
2. Việt Bắc 
A 
3. Gió Lộng 
B 
4. Ta với ta 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
Bạn phải trảlời câu hỏi trước khi đi tiếp 
chính xác 
chính xác 
hãy làm lại 
hãy làm lại 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Điền vào chỗ trống để hoàn thành bài tập 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
Bạn phải trảlời câu hỏi trước khi đi tiếp 
chính xác 
chính xác 
hãy làm lại 
hãy làm lại 
trong sự nghiệp sáng tác thơ Tố Hữu 
 đánh dấu đỉnh cao 
Tập thơ 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Quiz 
Your Score 
{score} 
Max Score 
{max-score} 
Number of Quiz Attempts 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Review Quiz 
Continue 
Cùng xem 
Video minh họa về phong cảnh quê hương , đất nước Việt Nam 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ thơ trẻ những năm chống Mĩ cứu nước ( Bằng Việt , Phạm Tiến Duật , Xuân Quỳnh ,...). 
Ngoài lĩnh vực sáng tác , Nguyễn Khoa Điềm còn giữ nhiều tr ọ ng trách và nhiệm vụ khác nhau 
Tổng thư kí hội nhà văn khóa V 
Bộ trưởng bộ văn hóa thông tin 
Bí thư TW Đảng-Trưởng Ban tư tưởng văn hóa Trung ương 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
Dựa vào phần Tiểu dẫn SGK, em hãy nêu những đặc điểm trong phong cách thơ Nguyễn Khoa Điềm ? 
+ Thơ Nguyễn Khoa Điềm giàu chất suy tư và cảm hứng lắng đọng , thực hiện tâm tư của người trí thức tham gia tích cực vào cuộc chiến đấu . 
Nêu một số tác phẩm của Nguyễn Khoa Điềm 
Tác phẩm chính: 
+ Đất ngoại ô (Tập thơ, 1972) 
+ Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974) 
+ Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986) 
+ Thơ Nguyễn Khoa Điềm (tuyển chọn, 1990) 
+ Cõi lặng (thơ, 2007) 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
a. Trường ca: Mặt đường khát vọng 
Trường ca “ Mặt đường khát vọng ” được sáng tác trong hoàn cảnh nào ? Mục đích khi tác giả sáng tác trường ca này là gì ? 
* Hoàn cảnh ra đời : 
 Được viết trong những ngày tháng nóng bỏng của chiến trường Bình - Trị - Thiên . Năm 1971, là năm mà cuộc chiến tranh chống Mĩ ở Miền Nam đang vào thời kì ác liệt nh ất . 
 Tác giả viết trường ca này nhằm thức tỉnh thế hệ trẻ thành thị Miền Nam ở vùng tạm chiếm : nhận rõ bộ mặt xâm lược của đế quốc Mĩ , hướng về nhân dân , ý thức được sứ mệnh của mình đối với dân tộc trong cuộc chiến tranh thiêng liêng bảo vệ đất nước . 
* Mục đích sáng tác 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
a. Trường ca: Mặt đường khát vọng 
Trường ca: Mặt đường khát vọng gồm 9 chương 
Chương I: Lời chào 
Chương II: Báo động 
Chương III: Giặc mỹ 
Chương IV: Tuổi trẻ không yên 
Chương V: Đất Nước 
Chương VI: Áo trắng và mặt đường 
Chương VII: Xuống đường 
Chương VIII: Khoảng lớn âm vang 
Chương IX: Báo bão 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
a. Trường ca: Mặt đường khát vọng 
b. Trích đoạn : “ Đất nước 
Nêu xuất xứ và bố cục trích đoạn “ Đất Nước ”? 
Đoạn trích nằm ở phần đầu của chương V - chương trụ cột của trường ca Mặt đường khát vọng , được hoàn thành năm 1971 và in lần đầu năm 1974. 
 Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm trong kháng chiến chống Mỹ 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
a. Trường ca Mặt đường khát vọng 
b. Trích đoạn : “ Đất nước 
3. Đọc và tìm hiểu bố cục trích đoạn 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
1. Tìm hiểu chung về t ác giả: 
2. Tác phẩm 
a. Trường ca: Mặt đường khát vọng 
b. Trích đoạn : “ Đất nước 
3. Đọc và tìm hiểu bố cục trích đoạn 
Đoạn trích có thể chia làm mấy phần ? Hãy nêu nội dung chính của từng phần ? 
Đoạn trích có thể chia làm 2 phần : 
- Từ đầu → Làm nên Đất nước muôn đời : Những cảm nhận chung về đất nước của tác giả 
- Còn lại : tư tưởng Đất Nước của Nhân dân . 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1 
2 
1. Từ câu 1 đến câu 9 
2. Từ câu 10 đến câu 29 
3. Từ câu 30 đến câu 42 
Phần I 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
3 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1 . Từ câu 1 đến câu 9 
 “ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi  Đất Nước có trong những cái " ngày xửa ngày xưa .." mẹ thường hay kể  Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn  Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc . Tóc mẹ thì bới sau đầu Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn  Cái kèo , cái cột thành tên  Hạt gạo phải một nắng hai sương xay , giã , giần , sàng  Đất Nước có từ ngày đó ” 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Tác giả cảm nhận Đất nước từ những hình ảnh nào . Những hình ảnh ấy gợi trong em điều gì ? 
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi  Đất Nước có trong những cái " ngày xửa ngày xưa .." mẹ thường hay kể  Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn  Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc . Tóc mẹ thì bới sau đầu Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn  Cái kèo , cái cột thành tên  Hạt gạo phải một nắng hai sương xay , giã , giần , sàng  Đất Nước có từ ngày đó ..” 
Đất Nước đã có rồi 
" ngày xửa 
ngày xưa .." 
miếng trầu 
trồng 
tre mà đánh giặc 
Phần I : Cảm nhận chung về Đất Nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
“ Đất Nước đã có rồi ” 
Đất nước bắt đầu bằng thời gian rất xa xưa 
" ngày xửa ngày xưa .." 
Đất nước bắt đầu bằng câu chuyện cổ tích 
“ Trồng tre mà đánh giặc ” 
Truyền thống dựng nước và giữ nước 
“ Miếng trầu ” 
Đất nước gắn với sống và phong tục Việt 
“Cha mẹ thương nhau gừng cay..” 
Tình cảm nền tảng truyền thống gia đình 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Các Hình ảnh chi tiết khác như : 
“ Cái kéo cái cột thành tên ” : cách đặt tên người và địa danh rất giản dị gần gũi 
Hoặc các chi tiết 
“ Hạt gạo phải một nắng hai sương xay , giã , giần , sàng ” rất giàu ý nghĩa : 
=> Hạt gạo và vật chất đơn giản trong sinh hoạt hàng ngày nhưng bản thân nó cũng phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau . từ đó giúp ta suy ngẫm ra việc hình thành ra việc hình thành và phát triển của một đất nước rộng lớn với biển trời đất đai 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Đến đây chúng ta có thể đưa ra nhận xét khái quát về nhận thức của nhà thơ về”Đất nước ” trong những câu thơ đầu 
Từ những cảm nhận ấy có thể nhận xét khái quát về nhận thức của nhà thơ về”Đất nước ” trong những câu thơ đầu 
Đất nước bắt nguồn từ những gì gần gũi , giản dị , thiêng liêng trong đời sống tâm hồn của mỗi con người 
 T ác gi ả đã c ảm nhận về sự sinh thành và tồn tại của Đất nướ c. Nh à th ơ dùng một l oạt hình ảnh và ngôn từ đậm màu sắc dân gian: miếng trầu, các truyện kể dân gian, thành ngữ "gừng cay muối mặn", "một nắng hai sương" 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
 Tác giả đã sử dụng chất liệu ngôn ngữ nào trong đoạn thơ này ? Cách sử dụng hình ảnh của nhà thơ về đất nước có gì mới lạ , sâu sắc ? 
Đất nước bắt nguồn từ chiều sâu trong quá khứ nhưng được diễn đạt bằng những hình ảnh gần gũi , giản dị trên các phương diện khác nhau trong đời sống đặc biệt là ngôn ngữ và văn hoá dân gian . Chất liệu ấy được sử dụng nhuần nhị và sáng tạo kết hợp với thể thơ tự do hiện đại giúp cho người đọc tư duy sâu hơn sự hình thành và phát triển đất nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Đất là nơi anh đến trường 
Nước là nơi em tắm 
Đất Nước là nơi ta hò hẹn 
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc 	 khăn trong nỗi nhớ thầm 
Đất là 
Nước là 
Đất Nước là 
Tác giả chia tách khái niệm Đất Nước thành hai yếu tố Đất và Nước để cảm nhận và suy tư về đất nước một cách sâu sắc: 
 + Đất Nước là không gian gần gũi, gắn bó với mỗi người 
2. Từ câu 10 đến câu 29 
. Đất n ước l à nơi gắn với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày: 
Đất là nơi anh đến trường  Nước là nơi em tắm 
. Đất n ước là nơi gắn với kỉ niệm tình yêu đôi lứ a : 
Đất Nước là nơi ta hò hẹn  Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Em hi ểu như thế nào về cách cảm nhận của tác giả về đ ất nước trong đoạn thơ ? 
Đất Nước v ừa lớn lao nhưng lại thật giản dị và gần gũi , hi ện hữu , cụ thể và sinh động . Đất Nước vừa là nơi chung sống của cộng đồng l ại vừa gắn với những kỷ niệm riêng tư trong tình yêu đôi lứa 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
+ Đất Nước bao gồm cả núi sông, rừng bể: 
Đất là nơi "con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc " Nước là nơi "con cá ngư ông móng nước biển khơi “ 
 N hững hình ảnh ca dao gợi không gian mênh mông c ủa Đất n ước 
 N iềm tự hào về đất nước trù phú, giàu đẹp, tài nguyên vô tận 
Hình ảnh này đều là những hình ảnh mượn từ câu hò Bình trị thiên : “ 
Con chim phượng hoàng bay ngang hòn núi bạc -con cá ngư ông 
móng nước ngoài khơi - Gặp nhau đây xin phân tỏ đôi lời - Kẻo mai 
kia con cá về sông vịnh , con chim nọ đổi dời về non xanh ” 
Đất nước từ bình diện không gian địa lý 
Tác giả cảm nhận đất nước trên những bình diện nào ở câu thơ :” Đất là nơi "con chim phượng hoàng .“ Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng ”. 
Cách cảm nhận ấy có ý nghĩa như thế nào ? 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
+ Đất Nước còn là không gian sinh tồn, nơi phát sinh và phát triển của cộng đồng người Việt qua biết bao thế hệ: 
 Từ trong quá khứ ( Những ai đã khuất ), cho đến hiện tại ( Những ai bây giờ ) v à chuy ến ti ếp đến các thế hệ tương lai ( Dặn dò con cháu chuyện mai sau ) 
Về phương diện thời gian lịch sử: 
 + G ợi ra h ình ảnh đ ất n ước gắn liền với c â u chuy ện huyền thoại xa x ư a Lạc Long Quân và Âu Cơ , nh ững truyền thuyết v ề các vua Hùng dựng nước v à giữ nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
+ Đất nước luôn gắn với đạo lý tốt đẹp của dân tộc - đó là đạo lí hướng về cội nguồn của người Việt Nam: 
Hằng năm ăn đâu làm đâu 
 Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ 
Nhớ ngày giỗ Tổ , một nét đẹp tâm hồn người Việt Nam - truyền thống văn hóa vững bền , ấy tạo nên mạch ngầm chảy từ quá khứ nối liền với hiện tại và tương lai 
“ Dù ai đi ngược về xuôi - nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba ” 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
3.Từ câu 30 đến 42 
Trong anh và em hôm nay 
Đều có một phần Đất Nước 
Khi hai đứa cầm tay 
Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm 
Khi chúng ta cầm tay mọi người 
Đất nước vẹn tròn , to lớn 
Mai này con ta lớn lên 
Con sẽ mang đất nước đi xa 
Đến những tháng ngày mơ mộng 
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình 
Phải biết gắn bó san sẻ 
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở 
Làm nên Đất Nước muôn đời 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
3.Từ câu 30 đến 42 
Trong anh và em hôm nay 
Đều có một phần Đất Nước 
Khi hai đứa cầm tay 
Đất Nước trong chúng mình hài hòa nồng thắm 
Khi chúng ta cầm tay mọi người 
Đất nước vẹn tròn , to lớn 
Mai này con ta lớn lên 
Con sẽ mang đất nước đi xa 
Đến những tháng ngày mơ mộng 
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình 
Phải biết gắn bó san sẻ 
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở 
Làm nên Đất Nước muôn đời 
Khi hai đứa cầm tay 
Khi chúng ta cầm tay mọi người 
Em ơi em 
Phải biết 
Phải biết 
Tình cảm yêu thương , riêng tư 
Tình đoàn kết giữa cá nhân với cộng đồng 
Lời tâm tình da diết , dặn dò thân mật 
Vừa là mệnh đề xác định trách nhiệm của mỗi cá nhân với Đất nước 
Chi tiết trong chữ màu xanh có ý nghĩa gì . 
Chỉ ra nghĩa biểu tượng của chúng 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Hãy nêu nội dung chính của đoạn thơ trên và chỉ ra mối quan hệ biện chứng trong nội dung của những câu thơ đó 
Đất Nước không ở đâu xa mà kết tinh, hóa thân trong mỗi con người: 
“Trong anh và em hôm nay, 
Đều có một phần Đất Nước” 
 Sự sống của mỗi cá nhân không phải chỉ là riêng của cá nhân, mà là của đất nước. Bởi mỗi người Việt Nam đều được thừa hưởng một phần vật chất và tinh thần của đất nước , hưởng thành quả mà lớp người đi trước đã để lại 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Kết thúc phần 1 của trích đoạn nhà thơ muốn nhắn nhủ thế hệ mai sau điều gì 
Đất nước là một thể thống nhất biện chứng giữa cái riêng và cái chung giữa mỗi cá nhân với cộng đồng ; giữa cái cụ thể - vật chất , giữa cái trừu tượng – tinh thần 
Điệp ngữ “phải biết”, những từ ngữ “máu xương”, “gắn bó”, “san sẻ”, “hoá thân”, cách xưng hô thân mật “Em ơi em”, giọng thơ ngọt ngào tha thiết như lời tâm sự, nhắn gửi chân thành dành cho thế hệ trẻ cũng như bản thân: Cần có trách nhiệm giữ gìn, xây đắp, làm cho đất nước sống mãi muôn đời. 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
“ Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu  Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái  
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại  Chín mươi chín con voi góp mình dựng Đất tổ Hùng Vương  
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm  Người học trò nghèo giúp cho Đất Nước mình núi Bút , non Nghiên . 
Con cóc , con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh  Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc , Ông Trang , Bà Đen , Bà Điểm  
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi  Chẳng mang một dáng hình , một ao ước , một lối sống ông cha  
Ôi Đất Nước sau bốn ngàn năm đi đâu ta cũng thấy  Những cuộc đời đã hoá núi sông ta ...” 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Tại sao nói Đất nước là của nhân dân 
- Đất nước là những địa danh , những danh lam thắng : Núi Bút , non Nghiên , hòn Trống Mái , núi Vọng Phu , vịnh Hạ Long, sông Cửu Long, Ông Đốc , Ông Trang , Bà Đen , Bà Điểm , Đó là những danh lam thắng cảnh khắp mọi miền tổ quốc , mỗi địa danh không phải là một cái tên vô nghĩa mà sau mỗi tên đất , tên núi , tên sông là mỗi cuộc đời , gắn với những kì tích , huyền thoại . 
→ Tất cả những dáng hình núi sông trên đất nước ta đều do nhân dân làm ra . Tác giả đã thể hiện tư tưởng này qua động từ góp . Mọi người đều góp phần xây dựng đất nước . Chủ thể của động từ là : những người vợ nhớ chồng , cặp vợ chồng yêu nhau , gót ngựa Thánh Gióng , người học trò nghèo và cả những người dân thường không tên tuổi ,... Chính những con người này là hồn cốt hoá thân vào đất nước . 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
- Địa danh cũng chính là dấu ấn sinh tồn của dân tộc . Lần theo những địa danh , Nguyễn Khoa Điềm đã tạo dựng lại được cả diện mạo non sông đất nước : 
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi 
Chẳng mang một dáng hình , một ao ước , một lối sống ông cha 
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy 
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta ... 
- Nhà thơ có phát hiện mới mẻ , những danh lam thắng cảnh , di tích lịch sử trở nên thiêng liêng khi nó gắn với phẩm chất , tâm hồn , số phận của nhân dân : 
- Đoạn thơ quy nạp hàng loạt những hiện tượng cụ thê ̉ đê ̉ đưa đến một khái quát sâu sắc :” Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi - Chẳng mang một dáng hình , một ao ước , một lối sống ông cha - Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy - Những cuộc đời đã hóa núi sông ta ... Những cảnh vật và con người cụ thể đã hóa thân để làm nên Đất Nước . 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
Hòn vọng phu 
Hòn trống mái 
Núi bút ( Thiên bút phê vân ) 
Hòn con cóc ( vịnh Hạ long) 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Theo em trong những câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm , dân ở đây là ai . họ đã làm gì cho đất nước ? 
Em ơi em  Hãy nhìn rất xa  Vào bốn ngàn năm Đất Nước  Năm tháng nào cũng người người lớp lớp Con gái , con trai bằng tuổi chúng ta  Cần cù làm lụng  Khi có giặc người con trai ra trận  Người con gái trở về nuôi cái cùng con  Ngày giặc đến nhà thì đàn bà cũng đánh  Nhiều người đã trở thành anh hùng  Nhiều anh hùng cả anh và em đều nhớ  Những em biết không  Có biết bao người con gái , con trai  Trong bốn ngàn lớp người giống ta lứa tuổi  Họ đã sống và chết  Giản dị và bình tâm  Không ai nhớ mặt đặt tên  Nhưng họ đã làm ra Đất Nước 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Những con người làm nên đất nước chính là những con người góp phần bảo vệ đất nước . Họ là những con người bình dị vô danh ; họ là những con người lao động cần cù chăm chỉ nhưng khi đất nước có giặc ngoại xâm thì chính họ đã trở thành những anh hùng cứu nước : 
Con gái , con trai bằng tuổi chúng ta ... 
.... Nhưng họ đã làm ra Đất Nước 
+ Khi có giặc người con trai ra trận - Người con gái trở về nuôi cái cùng con : cùng nhau chung sức , chung lòng để đánh giặc cứu nước . 
+ Khi cần thì giặc đến nhà thì đàn bà cũng đánh . 
→ Nhà thơ đã khẳng định truyền thống đánh giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Đó là truyền thống được phát huy từ đời này sang đời khác . 
=> Đất nước do nhân dân chiến đấu và bảo vệ 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Trong suốt bốn nghìn năm lịch sử , không ai nhớ mặt , nhớ tên những người anh hùng vô danh.Họ đã làm nên , lưu giữ và truyền lại cho chúng ta những gì họ có : 
Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng 
Họ chuyền lửa qua mỗi nhà , từ hòn than qua con cúi 
Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói 
Họ gánh theo tên xã , tên làng trong mỗi chuyến di dân 
Họ đắp đập , be bờ cho người sau trồng cây hái trái 
Bốn nghìn lớp người ấy đã làm nên tất cả : với nền văn minh lúa nước , ngọn lửa tạo nên bước tiến của loài người , đến những của cải tinh thần quý báu như phong tục tập quán , giọng nói cha ông , tên làng , tên xã . Họ đã truyền lại tất cả , để đất nước này mãi là đất nước của nhân dân . 
=> Đất nước do nhân dân giữ gìn và lưu truyền cho các thế hệ người Việt những giá trị văn hóa vật chất cũng như tinh thần to lớn 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Mạch cảm xúc , suy tưởng của đoạn thơ cứ tụ dần để cuối cùng dẫn tới cao trào , làm bật lên tư tưởng cốt lõi của cả bài thơ vừa bất ngờ , vừa giản dị và độc đáo : 
Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân 
Đất Nước của Nhân dân , Đất Nước của ca dao thần thoại 
+ Tác giả nói Đất Nước của ca dao thần thoại cũng chính là nói đến Đất Nước của nhân dân ,. 
+ Tác giả đã khái quát : Đất Nước của Nhân dân , Đất Nước của ca dao thần thoại . 
Đất nước do nhân dân sáng tạo nên 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
Phát triển thành tư tưởng 
Đất Nước của Nhân dân , Đất Nước của ca dao thần thoại . 
1 
 Đất nước do nhân dân sáng tạo nên 
2 
Đất nước do nhân dân chiến đấu và bảo vệ 
3 
ĐN do nhân dân giữ gìn và lưu truyền cho các thế hệ người Việt giá trị văn hóa vật chất , tinh thần to lớn 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
- Khi khẳng định “ Đất Nước của Nhân dân ”, tác giả đã trở về với ngọn nguồn phong phú , đẹp đẽ của văn hóa , văn học dân gian mà tiêu biểu là ca dao “ Đất nước của ca dao thần thoại ”. Ca dao chính là diện mạo tinh thần , là nơi lưu giữ đời sống tâm hồn tình cảm của nhân dân qua bao thế hệ . - Nguyễn Khoa Điềm đã chọn ra từ kho tàng thơ ca dân gian ba nét đẹp tiêu biểu nhất của tâm hồn Việt , của bản sắc văn hóa Đất Nước : 
+ Say đắm trong tình yêu ” Dạy anh biết yêu em tư ̀ thuơ ̉ trong nôi ” 
Yêu em tư ̀ thuơ ̉ trong nôi - Em nằm em khóc anh ngồi anh ru .(ca dao ) 
+ Quý trọng tình nghĩa “ Biết quy ́ công cầm vàng những ngày lặn lội”trong câu : “ Cầm vàng mà lội qua sông / Vàng rơi không tiếc tiếc công cầm vàng ” .( ca dao ) 
+ Kiên trì , bền bỉ trong đấu tranh ” Biết trồng tre . dài lâu ” 
trong câu :” Thù này ắt hẳn còn lâu / Trồng tre thành gậy gặp đâu đánh que ̀”. (ca dao ) 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
Như vậy theo mạch chính luận và suy tưởng, tác giả đã dẫn dắt đến chiều sâu chủ đề trường ca. Nhưng tác giả không dừng ở phát hiện “Đất Nước này là Đất Nước Nhân Dân” mà còn muốn cho khái niệm này ngân vang lên trong thần thoại, trong cổ tích, trong ca dao, dân ca; Khúc trường ca không bị khô khốc trong triết lí mà trở nên hồn nhiên, tươi mát, huyền ảo- giản dị nhất, gần gũi nhất, nhưng cũng bền vững muôn đời. 
VIDEO phỏng vấn nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm về trường ca Mặt đường khát vọng 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : Tư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
III . T ỔNG K ẾT 
1. Về nghệ thuật 
+ Chất liệu văn hóa , văn học dân gian đậm đà đã tạo nên một không gian nghệ thuật riêng của đoạn trích , ngôn ngữ dân gian đã thấm sâu vào tư tưởng và cảm xúc của tác giả , tạo nên một đặc điểm trong tư duy nghệ thuật ở đoạn trích này . 
+ Ngoài ra đoạn trích còn có chất hiện đại . Điều đó đ ư ợc thể hiện ở các yếu tố suy tưởng , triết lí và ở thể thơ tự do với những câu thơ co duỗi linh hoạt . 
+ Đoạn trích cũng vân dụng lối đối đáp , tâm tình quen thuộc của nam nữ trong ca dao giúp cho mạch thơ vận động tự nhiên , tạo sự đồng cảm gần gũi 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích : Trường ca mặt đường khát vọng ) 
I . ĐỌC TIẾP XÚC VĂN BẢN : 
I I . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Phần I : Cảm nhận 
chung về Đất Nước 
Phần II : T ư tưởng 
Đất nước của nhân dân , 
III . T ỔNG K ẾT 
1. Về nghệ thuật 
. 
2. Về nội dung tư tưởng 
- Đoạn trích thể hiện cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ đẹp được phát hiện ở chiều sâu trên nhiều bình diện như lịch sử , địa lí , văn hóa ,... hạt nhân của nó là tình yêu quê hương và tự hào về xứ sở 
- Đóng góp mới mẻ của nhà thơ là cách nhìn đất nước trong sự kết tinh và hội tụ của nó trên nhiều bình diện : đó là Đất Nước của Nhân dân , do nhân dân làm ra ; 
- Thức tỉnh trách nhiệm của cá nhân với đất nước ; khơi dậy lòng yêu nước của các thế hệ , cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị thời sự của nó 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích trường ca Mặt đường khát vọng ) 
Luyện tập củng cố bài học 
I. Nhắc lại kiến thức cơ bản rong bài học 
Đ o ạn tr ích th ể hi ện c ảm ngh ĩ m ới m ẻ c ủa t ác gi ả v ề đất n ước qua nh ững v ẻ đẹp được ph át hi ện ở chi ều s â u tr ê n nhi ều b ình di ệ n:l ịch s ử , địa l ý , v ă n ho á . 
Ghi nhớ 
Đóng g óp ri ê ng c ủa đ o ạn tr ích l à ở s ự nh ấn m ạnh t ư t ưởng ” Đất N ước c ủa nh â n d â n” b ằng h ình th ức bi ểu đạt gi àu suy t ư qua gi ọng th ơ tr ữ t ình ch ính lu ận s â u l ắng thi ết tha 
C ác ch ất li ệu v ă n ho á d â n gian được s ử d ụng nhu ần nh ị s áng t ạo , đ em l ại s ức h ấp d ẫn cho đ o ạn tr ích 
ĐẤT NƯỚC 
 ( Trích Trường ca Mặt đường khát vọng ) 
Luyện tập củng cố bài học 
I. Nhắc lại kiến thức cơ bản rong bài học 
II. Luyện tập kiến thức trong bài học 
Sau khi học xong bài học em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của lớp trẻ với đất nước trong giai đoạn hiện nay 
CÙNG NHAU ÔN TẬP VÀ CỦNG CỐ KIẾN THỨC THÔNG QUA VIỆC TRẢ LỜI CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM SAU ĐÂY 
Câu 1: Để góp phần thể hiện thành công tư tưởng cốt lõi trong nhận thức về Đất nước nhà thơ đã tạo dựng được một không khí,giọng điệu , không gian , nghệ thuật riêng bằng cách vận dụng vốn văn học , văn hoá dân gian phong phú , độc đáo.Nội dung này đúng hay sai 
A) 
Sai 
B) 
Đúng 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
Bạn phải trảlời câu hỏi trước khi đi tiếp 
chính xác 
chính xác 
hãy làm lại 
hãy làm lại 
Quiz 
Your Score 
{score} 
Max Score 
{max-score} 
Number of Quiz Attempts 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Review Quiz 
Continue 
Câu 2: Ý nào sau đây không nằm trong mạch suy nghĩ và cảm xúc của Nguyễn Khoa Điềm về Đất nước . 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
Bạn phải trảlời câu hỏi trước khi đi tiếp 
chính xác 
chính xác 
hãy làm lại 
hãy làm lại 
A) 
Đất nước gần gũi , thân thiết , bình dị trong cuộc sống hàng ngày của con người . 
B) 
Đất nước từ các phương diện địa lí - lịch sử 
C) 
Đất nước hóa thân trong mỗi người vì vậy mỗi người phải có trách nhiệm với đất nước . 
D) 
Đất nước với những đau thương mất mát trong chiến tranh 
E) 
Đất nước này là đất nước của nhân dân . 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Quiz 
Your Score 
{score} 
Max Score 
{max-score} 
Number of Quiz Attempts 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Review Quiz 
Continue 
Câu 3 Đối với suy nghĩ và cảm xúc của Nguyễn Khoa Điềm trong “ Đất Nước ” thì ai là người “ đã làm ra Đất Nước ”. 
Đúng - click để tiếp tục 
Không đúng - click để tiếp tục 
You answered this correctl