Bài giảng Ngữ Văn Khối 12 - Tuần 19: Vợ chồng A Phủ (trích)

1. Tác giả 
-Tô Hoài là một nhà văn lớn, là người trưởng thành trong làng văn nghệ bằng quá trình tự học. 
- Ông có số lượng tác phẩm đồ sộ trong văn học Việt Nam hiện đại. 
-Ông có quan niệm nghệ thuật “vị nhân sinh” độc đáo, có phần quyết liệt: “viết văn là một quá trình đấu tranh để nói ra sự thật. Đã là sự thật thì không tầm thường, cho dù phải đập vỡ những thần tượng trong lòng người đọc”. 
- Ông là nhà văn có vốn hiểu biết phong phú, sâu sắc về con người và phong tục tập quán của nhiều vùng khác nhau của đất nước. 
- Văn Tô Hoài luôn hấp dẫn người đọc bởi lối trần thuật hóm hỉnh, sinh động trên cơ sở vốn sống, vốn từ vựng giàu có. 
I. Đọc hiểu khái quát 
I. Đọc hiểu khái quát 
- Giá trị: 
+ Là truyện ngắn hay nhất trong tập truyện Tây Bắc nói riêng, những truyện có đề tài miền núi nói chung. 
+ Là truyện ngắn đặc biệt mang giá trị của văn học Việt Nam hiện đại khi ông miêu tả con đường đến với cách mạng của nhân dân miền núi Tây Bắc một cách chân thực và thuyết phục. 
2. Tác phẩm 
- Xuất xứ: 
 Vợ chồng A Phủ (1952) là một trong 3 tác phẩm ( Vợ chồng A Phủ, Mường Giơn, Cứu đất cứu mường ) in trong tập Truyện Tây Bắc – tác phẩm được giải nhất, Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam 1954-1955. 
- Hoàn cảnh sáng tác: 
 Tác phẩm là kết quả của chuyến đi cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc 1952. Đây là chuyến đi thực tế dài tám tháng sống với đồng bào các dân tộc thiểu số từ khu du kích trên núi cao đến những bản làng mới giải phóng của nhà văn. 
- Kết cấu: 
+ P hần hai: cuộc sống nên vợ nên chồng, tham gia cách mạng của Mị và A Phủ ở Phiềng Sa. 
+ P hần một: cuộc đời của Mị và A Phủ ở Hồng Ngài ; 
I. Đọc hiểu khái quát 
diễn biến tâm trạng và hành động của Mị trong đếm cứu A Phủ. 
3. Đoạn trích: 
- Vị trí: phần đầu – phần xuất sắc hơn cả của tác phẩm. 
-Tóm tắt văn bản. 
- Bố cục: 
+ Đầu bao giờ chết mới thôi : 
 Cuộc sống của Mị từ một cô gái xinh đẹp trở thành con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra. 
+Tiếp đau đứt từng mảnh thịt : 
diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân. 
+Tiếp sinh sự đánh nhau ở Hồng Ngài : 
 Cuộc đời của A Phủ khi còn nhỏ cho đến lúc bị bắt làm nô lệ trả nợ phạt nhà thống lí Pá Tra. 
+ Còn lại: 
Gợi cảm nhận về một số phận nhiều ẩn ức và một bi kịch của con người ở miền núi cao Tây Bắc. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
a. Cách giới thiệu nhân vật 
 Ai ở xa về, có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi. Người ta thường nói: nhà Pá Tra làm thống lí, ăn của dân nhiều, đồn Tây lai cho muối về bán, giàu lắm, nhà nó nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện nhất làng. Thế thì con gái nhà nó còn bao giờ phải xem cái khổ mà biết khổ, biết buồn. Nhưng rồi hỏi ra mới rõ cô ấy không phải con gái nhà Pá Tra: cô ấy là vợ A Sử, con trai thống lí Pá Tra. 
 Em có nhận xét gì về cách giới thiệu nhân vật của nhà văn? 
-Mị xuất hiện ngay ở những dòng truyện đầu tiên của tác phẩm 
giới thiệu nhân vật trực tiếp. 
- “ cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa ”- 
những thứ tầm thường. 
Ấn tượng về sự 
âm thầm, câm lặng, 
tầm thường, 
vô tri, vô giác của Mị 
- Nhà thống lí quyền thế, giàu sang nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện nhất làng 
>< 
lúc nào cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi. 
 Mị là một hình tượng đẹp về người thiếu nữ Tây Bắc. Đó là đẹp vừa tự nhiên, giản dị vừa phóng khoáng, thẳm sâu như thiên nhiên núi rừng. Một con người đáng được trân trọng, được hưởng hạnh phúc, tự do. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
b. Mị trước khi bị kiếp “con dâu gạt nợ” tàn phá 
Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị 
Mị thổi lá cũng hay như thổi sao. C ó biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. 
Cô gái đẹp, tài hoa 
biết cuốc nương làm ngô và sẵn sàng làm nương ngô giả nợ thay bố . 
Cô gái chăm chỉ, không quản ngại khó khăn 
T ừng xin bố đừng bán con cho nhà giàu . 
Khi bị ép về nhà Pá Tra, Mị đã định ăn lá ngón tự tử hòng giải thoát mình khỏi cuộc sống tù túng, thiếu tự do và không có tính yêu đích thực. 
Cô gái yêu , ý thức được cuộc sống tự do; không ham giàu sang, quyền lực 
Mị sẵn sàng lao động vất vả để trả món nợ truyền kiếp cho cha mẹ. 
Nếu chỉ sống một mình, Mị sẽ ăn lá ngón mà chết, nhưng vì thương bố nên Mị đã chấp nhận cuộc sống mà cô không hề mong muốn: sống mà như đã chết. 
Cô gái có nhiều phẩm chất tốt đẹp 
M ột người con hiếu thảo 
Mị là người tù chịu án chung thân ở nhà thống lí Pá Tra. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
c. Kiếp “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra. 
Em hiểu “con dâu gạt nợ”nghĩa là như thế nào? 
* Kiếp sống là dâu gạt nợ 
- Mị không được sống trong tình yêu mà bị bắt về làm dâu gạt nợ 
Mị mang hai thân phận: 
+ Con dâu: 
được trình ma nhà thống lí 
thần quyền ám ảnh, ràng buộc, 
Mị nghĩ cả đời sẽ không thoát ra được. 
+ Con nợ: 
bị bắt để trả nợ thay cha mẹ 
chịu sự đày ải của cường quyền. 
Nếu là con dâu 
– một chút địa vị. 
Nếu là con nợ 
- một chút hi vọng sẽ được giải thoát 
Nhưng cả hai đều không thể 
- Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm thì giặt đay, xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một bó đay trong cánh tay để tước thành sợi. Bao giờ cũng thế, suốt năm suốt đời như thế. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
c. Kiếp “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra. 
Kiếp số làm “con dâu gạt nợ” của Mị được tác giả miêu tả, kể như thế nào? Hậu quả của kiếp sống đó? 
- Con trâu, con ngựa làm còn có lúc, đêm nó còn được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày. 
* Bị bóc lột tàn tệ sức lao động. 
Mị tính đếm thời gian không bằng mùa (xuân, hạ, thu, đông) mà bằng những công việc 
* Bị hành hạ cả 
thể xác lẫn 
tinh thần 
- Căn buồng của Mị kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là nắng hay là sương. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuôn ấy mà trông ra, đến bao giờ chết thì thôi 
lạnh lẽo, tăm tối, bế tắc 
 hình ảnh mang tính chất biểu tượng – 
nhà tù, nấm mồ chôn vùi tuổi xuân, hạnh phúc, tự do của Mị. 
+ Mị không nói. A Sử cũng không hỏi thêm nữa. A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Trói xong vợ, A Sử thắt nốt cái thắt lưng xanh ra ngoài áo rồi A Sử tắt đèn, đi ra, kép cửa buồng lại. 
+ Mị cũng thức suốt đêm im lặng ngồi xoa thuốc dấu cho chồng Mị lại gục đầu nằm thiếp đi. Khi đó, A Sử bèn đạp chân vào mặt Mị. 
+ Mị trở dậy thổi lửa, hơ tay Có đêm, A Sử chợt về, thấy Mị ngồi đấy, A Sử đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp. 
B ị đánh, bị trói b ất cứ lúc nào, ở đâu, không kể lí do. 
- Có người bấy giờ mới nhìn thấy Mị phải trói đứng trong cột. Nhưng cũng không ai để ý Pá Tra tay vẫn cầm cái roi ngựa, lại từ từ đi ra. 
Thân phận không bằng con vật trong nhà Pá Tra 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
c. Kiếp “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra. 
sau những năm tháng bị đày ải: 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
c. Kiếp “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra. 
* Hậu quả: 
- Khi mới bị bắt về làm dâu gạt nợ: 
+ Có đến hàng mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc. 
+ Trốn về, lạy cha, hái nắm lá ngón định chết 
Mị ý thức sâu sắc về nỗi bất hạnh của mình, không cam chịu bất hạnh đó, muốn giải thoát mình khỏi bất hạnh đó dù là một giải pháp tiêu cực. 
- Nhưng 
Ai ở xa về, có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi Lần lần, mấy năm qua, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng không còn tưởng đến Mị có thể ăn lá ngón để tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Bây giờ thì Mị tưởng mình cũng chỉ là con trâu, mình cũng là con ngựa, là con ngựa phải đổi ở cái tàu ngựa nhà này đến cái tàu ngựa nhà khác, ngựa chỉ biết ăn cỏ, biết đi làm mà thôi. Mị cúi mặt, không nghĩ ngợi nữa Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Ở cái buồng Mị nằm kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là nắng hay là sương. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra, đến bao giờ chết thì thôi Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Mị cũng chẳng buồn đi Trong buồng, Mị cũng thức suốt đêm im lặng ngồi xoa thuốc dấu cho chồng Mị lại gục đầu nằm thiếp đi. Khi đó, A Sử bèn đạp chân vào mặt Mị. Mị lại choàng thức, lại nhặt nắm lá thuốc, xoa đều đều trên lưng chồng Mỗi đêm, khi nghe tiếng phù phù thổi bếp, A Phủ lại mở mắt. Ngọn lửa bùng lên, cùng lúc ấy thì Mị cũng nhìn sang, thấy mắt A Phủ trừng trừng mới biết A Phủ còn sống. Mấy đêm nay như thế. Nhưng Mị vẫn thản nhiên thổi lửa, hơ tay. Nếu A Phủ có là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn sưởi, chỉ biết chỉ còn với ngọn lửa. Có đêm, A Sử chợt về, thấy Mị ngồi đấy, A Sử đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp. Nhưng đêm sau Mị vẫn ra sưởi như đêm trước. 
+ K hông còn ý thức về nỗi khổ cực, bất công của mình; 
+ K hông còn nhận thức về việc mình bị tước mất quyền con người. 
+ Không còn lòng yêu đời, ham cuộc sống tự do. 
+ T hờ ơ với mình, thờ ơ với người, không giận dữ, không bất bình . 
+ Nhẫn nhục chấp nhận tất cả, buông xuôi, cúi đầu trước số phận, phó mặc, sống để đợi chờ cái chết. 
sau những năm tháng bị đày ải: 
- Nhưng 
Sức tố cáo mạnh mẽ sự tàn ác của xã hội thực dân – phong kiến miền núi, 
lòng xót thương vô cùng cho thân phận con người lao động của tác giả. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
c. Kiếp “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra. 
 – hiện thân cho thế giới tự do, hạnh phúc, tình yêu, thứ Mị đã từng có trong quá khứ, thứ Mị không thể tìm thấy ở thực tại tàn nhẫn tại nhà thống lí Pá Tra. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
* Trong đêm tình mùa xuân 
- Những tác động khơi dậy sức sống ở Mị: 
Tìm những tác động khơi dậy sức sống ở Mị! 
+ Mùa xuân trên núi cao: 
. T rong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ Đám trẻ đợi tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà . 
Không khí t ươi vui, nhiều màu sắc và tràn đầy sức sống. 
. Trai gái đi chơi, tìm bạn 
– những điều mà trước khi lấy chồng, Mị đã trải qua đầy say đắm, vui vẻ. 
+ Men rượu ngày tết: 
 Ngày tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say, Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước . 
+ Đặc biệt là 
tiếng sáo gọi bạn yêu 
(5 lần được khắc họa) 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
 Theo từng tiếng sáo, quá trình hồi sinh của Mị được miêu tả như thế nào? 
+ Tiếng sáo 1 
- ngoài đầu núi 
T hờ ơ với mọi thứ xung quanh 
Mị nhận ra tiếng sáo thiết tha, bổi hổi ; 
C ô Mị càng ngày càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa 
ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi. 
Sự thay đổi nhỏ. 
- Quá trình hồi sinh : 
+ Tiếng sáo 2 
- ở đầu làng cùng hơi rượu 
Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. 
Niềm vui quay trở lại với Mị 
Mị trẻ lắm. Mĩ vẫn còn trẻ. 
 Ý thức được tuổi xuân của mình 
Đ ược uống rượu, thổi sáo, đi chơi. 
Mị nhớ về quá khứ tươi đẹp 
 S ự thay đổi lớn hơn, nhiều suy ngẫm, nhiều nhận thức và cảm xúc hơn . 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
Mị muốn đi chơi. 
 Nhận thức được quyền con người của mình bị chà đạp và muốn thay đổi nó:. 
Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. 
 Nhận thức sâu sắc về tình trạng hôn nhân không tình yêu, không hạnh phúc, bất công, vô lí của mình 
Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. 
 Tinh thần phản kháng, muốn thoát khỏi cảnh ngộ khốn cùng xuất hiện 
Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra . 
Mị thấy thương mình, tủi thân, tủi phận mình 
- Quá trình hồi sinh : 
vẫn khát khao được tự do, hạnh phúc. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
+ Tiếng sáo 3 
– lửng lơ bay ngoài đường 
tiếng sáo cuối cùng của ngoại cảnh, 
 lửng lơ chờ đợi, thúc giục, khích lệ, khơi dậy nhiều hơn sức sống trong Mị 
 để những suy nghĩ, cảm xúc bùng lên thành hành động, tiếng sáo ngoại cảnh cũng trở thành tâm cảnh. 
+ Tiếng sáo 4 – 
trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo 
Hành động khác thường ngày của Mị: 
. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng – 
 thắp sáng căn buồng tối tăm của mình, thắp sáng tâm hồn tưởng đã chết của Mị. 
. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách – 
 làm đẹp để đi chơi. 
+ Tiếng sáo 5 – 
Mị vẫn nghe tiếng sao đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi 
 dù bị A Sử trói nhưng Mị vẫn im lặng, như không biết mình đang bị trói 
dây trói không buộc được tâm hồn tự do của Mị 
Mị vùng bước đi 
- Quá trình hồi sinh : 
sợ chết, muốn sống. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
+ Dây trói thít lại khiến tay chân đau không cựa được 
thực tại phũ phàng trở lại, 
 Mị không nghe tiếng sáo nữa. 
Chỉ còn tiếng chân ngựa đạp vào vách như nhắc Mị 
nhận thức một điều trong thổn thức 
mình không bằng con ngựa. 
+ Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. 
 sự lẫn lộn giữa thực tại và quá khứ, giữa đớn đau, tủi nhục và khát khao sống mạnh mẽ 
Tô Hoài đã đặt sự hồi sinh của Mị vào mâu thuẫn đầy bi kịch: 
hiện thực phũ phàng 
>< 
khát vọng sống mãnh liệt. 
+ Khi bàng hoàng tỉnh : 
. Mị nhận thức được nỗi khổ cực vô cùng của đời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài 
 thì một đời người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. 
. Mị nhớ lại việc người đàn bà bị trói đến chết ở nhà này , 
Mị sợ quá. Mị cựa quậy, xem mình còn sống hay chết 
* Trong đêm cứu A Phủ 
 Mấy đêm nay như thế. Nhưng Mị vẫn thản nhiên thổi lửa, hơ tay. Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn sưởi, chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
- Lúc đầu, khi thấy A Phủ bị trói, 
Mị thản nhiên, thổi lửa, hơ tay 
sự vô cảm, chai sạn về tâm hồn. 
- Khi nhìn thấy A Phủ khóc: 
 Lúc ấy đã khuya. Trong nhà đã ngủ yên, thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi Người kia việc gì mà phải chết thế. A Phủ Mị phảng phất nghĩ vậy Mị nhớ lại đời mình, Mị tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được rồi, lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ 
đồng cảm với A Phủ. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
Tìm những câu, từ ngữ miêu tả tâm trạng, suy nghĩ của Mị. 
+ Tâm trạng, suy nghĩ: 
. Hình ảnh dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại: 
., A Phủ 
- một người khỏe mạnh, cường tráng 
hốc hác, 
thê thảm, 
chờ chết. 
., A Phủ 
- mạnh mẽ, ngang tàng 
cay đắng, 
bất lực 
Tác động mạnh đến Mị, 
 gợi suy nghĩ của Mị về những nghịch lí trớ trêu. 
. Mị nhớ đến cảnh ngộ của mình ngày xưa, 
bị trói, 
khóc 
mà không biết làm sao lau được 
sự đồng cảnh 
Chúng nó thật độc ác. 
- Khi nhìn thấy A Phủ khóc: 
 Lúc ấy đã khuya. Trong nhà đã ngủ yên, thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi Người kia việc gì mà phải chết thế. A Phủ Mị phảng phất nghĩ vậy Mị nhớ lại đời mình, Mị tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được rồi, lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
Tìm những câu, từ ngữ miêu tả tâm trạng, suy nghĩ của Mị. 
. Mị hình dung đến cái chết: 
., Của Mị 
 - đã có thể xảy ra trong đêm tình mùa xuân năm nào. 
., Của người đàn bà 
– mà Mị nghe kể, đã xảy ra. 
., Của A Phủ 
- sắp xảy ra. 
Thương thân 
thương người. 
. Liên kết 
(ba cái chết) 
 để nhận ra nguyên nhân những cái chết ấy 
(kẻ thù của mình) 
lần đầu tiên xuất hiện 
lòng căm hờn, 
sự kết tội: 
cũng không sợ nữa. 
- Khi nhìn thấy A Phủ khóc: 
 Lúc ấy đã khuya. Trong nhà đã ngủ yên, thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi Người kia việc gì mà phải chết thế. A Phủ Mị phảng phất nghĩ vậy Mị nhớ lại đời mình, Mị tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được rồi, lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
Tìm những câu, từ ngữ miêu tả tâm trạng, suy nghĩ của Mị. 
. Với mình, Mị buông xuôi, chấp nhận số phận: 
 ta là thân đàn bà rũ xương ở đây 
 bóng ma của thần quyền ám ảnh. 
. L ần đầu tiên sau ngày ném nắm lá ngón vì cha mà quay lại nhà thống lí 
chai sạn 
 Mị lại nảy lòng nhân hậu, thương người : 
 nhận ra sự vô lí trong cái chết của A Phủ 
Bất bình thay cho A Phủ. 
. Nghĩ, nếu A Phủ thoát, mình phải chết thay vào đó 
 Mị hốt hoảng, tỉnh lại, quay về thực tại) 
 Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng, Mị chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay ”, rồi Mị nghẹn lại A Phủ lại quật sức vùng lên. 
 Mị đứng lặng trong bóng tối. 
 Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ Mị nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt: 
- A Phủ cho tôi đi. 
- Ở đây thì chết mất. 
Những hành động nào của Mị được miêu tả trong đoạn văn? Tìm nguyên nhân của những hành động ấy? 
+ C ảm giác bất bình thay cho A Phủ, 
 sự phẫn uất đối với cha con thống lí Pá Tra, 
 sự thức tỉnh của tâm hồn khao khát sống tự do mãnh liệt của cô Mị ngày nào 
Hành động: 
. Cắt dây trói cứu A Phủ 
( sự xui khiến kì lạ trong tiềm thức của một trái tim nhân hậu 
khi dây trói bị cắt, rơi xuống 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
 Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng, Mị chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay ”, rồi Mị nghẹn lại A Phủ lại quật sức vùng lên. 
 Mị đứng lặng trong bóng tối. 
 Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ Mị nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt: 
- A Phủ cho tôi đi. 
- Ở đây thì chết mất. 
 Đó là sự thức tỉnh đột ngột, bất ngờ nhưng là tất yếu bởi sâu thẳm trong tâm hồn người con gái tưởng như buông xuôi, chai sạn kia vẫn còn tồn tại, một cách bất diệt, khát vọng sống, niềm yêu sống thiết tha . 
Những hành động nào của Mị được miêu tả trong đoạn văn? Tìm nguyên nhân của những hành động ấy? 
. Tự giải thoát mình 
Mị đứng lặng trong bóng tối. – một câu, một đoạn. 
? 
 Mị nhìn A Phủ đã kiệt sức, bất lực, chờ chết nhưng giờ quật sức đứng lên, mãnh mẽ lao đi tìm sự sống do chính Mị đem lại 
 Trái tim nhân hậu, thương người hồi sinh 
hồi sinh lòng nhân hậu với mình 
hồi sinh khát vọng sống 
 chiến thắng nỗi sợ thần quyền, cường quyền để tự cứu mình 
hành động bật ra nhanh hơn cả ý nghĩ, suy nghĩ lí trí 
(không có độc thoại, 
hành động mạnh, nhanh, liên tiếp). 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
 Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng, Mị chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay ”, rồi Mị nghẹn lại A Phủ lại quật sức vùng lên. 
 Mị đứng lặng trong bóng tối. 
 Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ Mị nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt: 
- A Phủ cho tôi đi. 
- Ở đây thì chết mất. 
Sự hồi sinh mạnh mẽ nhất, hoàn thiện nhất của Mị. 
. Tự giải thoát mình: 
Những hành động nào của Mị được miêu tả trong đoạn văn? Tìm nguyên nhân của những hành động ấy? Nhận xét về quá trình hồi sinh của Mị? 
., N gười thờ ơ, vô cảm, buông xuôi 
hối hả lao đi tìm sự sống. 
., Người câm lặng như tảng đá 
cất tiếng nói, kêu cứu. 
., Người đàn bà luôn nghĩ đến cái chết 
 kinh sợ cái chết, khát khao tìm sự sống. 
Đêm tình mùa xuân: 
hồi sinh mang tính chất thực hư đan xen, 
ít nhiều ảo giác, 
dừng lại khi bị A Sử trói 
Đêm mùa đông: 
tỉnh táo, 
quyết liệt, dứt khoát. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
1. Nhân vật Mị 
d. Sức sống tiềm tàng, mãnh liệt 
- Mị - tiêu biểu cho thân phận người dân lao động miền núi Tây Bắc dưới chế độ thực dân – phong kiến 
- Giá trị hiện thực. 
- Giá trị nhận đạo: đồng cảm, xót thương, trân trọng, ngợi ca; lên án, phê phán. 
-Nhưng A Phủ nghèo, không lấy nổi vợ vì phép làng và tục lệ cưới xin ngặt nghèo. 
2. Nhân vật A Phủ 
a. A Phủ là chàng trai có hoàn cảnh đặc biệt. 
-Mồ côi cha mẹ, sống một mình, không người thân thích từ bé. 
- Chàng trai người Mèo khỏe mạnh, tháo vát, thông minh, nhiều cô gái trong làng mơ được lấy A Phủ làm chồng 
II. Đọc hiểu chi tiết 
b. A Phủ là chàng trai có cá tính đặc biệt 
-Gan góc từ bé, lúc 10 tuổi ko thích ở cánh đồng thấp, trốn lên núi, lưu lạc tới Hồng Ngài. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
2. Nhân vật A Phủ 
-Ngang tàng 
Sẵn sàng trừng trị kẻ xấu. 
Bị bắt vạ, không kêu van, cầu xin. 
Khi thành kẻ làm công trừ nợ, vẫn có một khoảng không tự do của mình. 
Không sợ cường quyền. 
Với sở trường quan sát và năm bắt cá tính con người, Tô Hoài, với chỉ một vài nét đơn sơ đã dựng lên một hình tượng nhân vật A Phủ sống động, đặc sắc, đại diện cho con người Tây Bắc. 
3. Những đặc sắc về nghệ thuật 
a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật 
-Mị và A Phủ 
 - Hai nhân vật thể hiện một cách sống động và chân thực những nét tính cách của người dân lao động miền núi nói chung và của người Mèo nói riêng: 
+Mị 
bề ngoài lặng lẽ âm thầm, nhẫn nhục 
bên trong lại sôi sục một niềm ham sống, khao khát sống tự do và hạnh phúc. 
+A Phủ: 
táo bạo, gan góc mà chất phác, tự tin. 
 Cả hai cùng là nạn nhân của bọn chúa đất, quan lại thống trị miền núi tàn bạo, độc ác nhưng trong họ luôn tiềm ẩn sức sống, sức mạnh phản kháng mãnh liệt. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
3. Những đặc sắc về nghệ thuật 
a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật 
II. Đọc hiểu chi tiết 
-Tô Hoài đặc biệt thành công ở bút pháp miêu tả tâm lí nhân vật. Nó được thể hiện qua những diễn biến nội tâm tinh tế và phức tạp của Mị ở hai tình huống: trong đêm tình mùa xuân và đêm Mị cắt dây trói cứu A Phủ. 
-Tác giả đã chọn các góc và điểm nhìn khác nhau để tạo ra hai nhân vật 
+ Một cái nhìn bên trong để làm nổi bật sức sống tiềm tàng ở nhân vật Mị. 
+Một cái nhìn từ bên ngoài để thấy tính cách mạnh mẽ pha chút ngang tàng ở nhân vật A Phủ. 
 bày tỏ những hình ảnh, những tâm trạng phức tạp đan xen trong Mị về cái chết của ng khác, của mình và cả ý nghĩ táo bạo: cắt dây trói cứu A Phủ. 
b. Nghệ thuật trần thuật uyển chuyển linh hoạt mang phong cách truyền thống nhưng cũng đầy sáng tạo 
- Tô Hoài chủ yếu vẫn tuân theo lối trần thuật sự kiện theo trình tự thời gian, tạo nên một dòng chảy liền mạch. 
-Nhưng có lúc lại đan xen các hồi ức một cách tự nhiên, có lúc pha trộn quá khứ với hiện tại một cách ý nhị 
( Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này ) 
- Có lúc lại vận dụng kĩ thuật đồng hiện của điện ảnh, khiến những hình ảnh của quá khứ, hiện tại, tương lai cùng xuất hiện ( Mị nhớ lại đời mình chết trên cái cọc ấy ) 
c. Miêu tả thiên nhiên và những nét lạ trong phong tục tập quán của người Mèo. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
3. Những đặc sắc về nghệ thuật 
III. Tổng kết 
Vợ chồng A Phủ: 
- Miêu tả chân thực số phận nô lệ cực khổ của người dân lao động nghèo Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn cường quyền phong kiến miền núi. 
- Phơi bày bản chất tàn bạo của giai cấp phong kiến thống trị miền núi. 
- Thể hiện lòng yêu thương, sự đồng cảm sâu sắc với thân phận nghèo khổ của người lao động miền núi. 
- Cho thấy thái độ căm thù mãnh liệt các thế lực tàn bạo, chà đạp lên quyền sống của nhân dân lao động miền núi. 
- Khẳng định niềm tin vào vẻ đẹp tâm hồn, sức sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phúc cháy bỏng của con người. Dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu, con người cũng không hề đánh mất chúng. 
+ Khi bị hổ bắt bò vì mải bẫy nhím, A Phủ điềm nhiên vác nửa con bò bị hổ ăn dở về, nói chuyện “đi lấy con hổ về” một cách thản nhiên, coi đó là một chuyện dễ dàng. A Phủ cãi lại thống lí cũng rất điềm nhiên không sợ cường quyền. Kể cả khi lẳng lặng đi lấy cọc và dây mây, rồi đóng cọc để người ta trói đứng mình thế mạng cho con vật bị mất, A Phủ cũng làm các việc đó một cách thản nhiên. 
b. A Phủ là chàng trai có cá tính đặc biệt 
-Gan góc từ bé, lúc 10 tuổi ko thích ở cánh đồng thấp, trốn lên núi, lưu lạc tới Hồng Ngài. 
-Ngang tàng: 
+ S ẵn sàng trừng trị kẻ xấu: 
không cần biết A Sử là con nhà thống lí, A Phủ xông tới đánh đứa phá đám 
+ Khi bị đánh đập, chửi rủa, bắt vạ ở nhà thống lí Pá Tra cả đêm: 
Không kêu van, cầu xin. 
+ Khi thành kẻ làm công trừ nợ cho nhà thống lí, A Phủ vẫn là một chàng trai tự do, dù phải quanh năm một thân một mình “đốt rừng, cày nương, cuốc nương, săn bò tót, bẫy hổ, chăn bò, chăn ngựa ” nhưng cũng là quanh năm A Phủ “bôn ba rong ruổi ngoài gò ngoài rừng” làm phăng phăng mọi thứ, không n hắc t ới những năm tháng trước kia. 
 Với sở trường quan sát và năm bắt cá tính con người, Tô Hoài, với chỉ một vài nét đơn sơ đã dựng lên một hình tượng nhân vật A Phủ sống động, đặc sắc, đại diện cho con người Tây Bắc. 
II. Đọc hiểu chi tiết 
2. Nhân vật A Phủ