Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 12 - Nghị luận về một tư tưởng đạo lí

 NghÞ luËn vÒ mét tƯ­ t­Ưëng, ®¹o lÝĐuổi hình bắt chữ học đi đôi với hànhTôn sư trọng đạo NghÜa trang liÖt sü Tr­êng S¬n§êi ®êi biÕt ¬n c¸c anh hïng LiÖt süUống nước nhớ nguồn1. T×m hiÓu ®Ò vµ lËp dµn ý ĐÒ bµi: Anh (chÞ) h·y trả lêi c©u hái sau cña nhµ th¬ Tè Hữu: “¤i ! Sèng ®Ñp lµ thÕ nµo, hìi b¹n” (Mét khóc ca)a. Tìm hiểu đề.Hoạt động nhómNhãm 1C©u thơ của Tè H÷u nªu lªn vÊn ®Ò g×? Nhãm 3Víi häc sinh, thanh niªn ngµy nay, sèng thÕ nµo ®­îc coi lµ sèng ®Ñp? §Ó sèng ®Ñp, con ngư­êi cÇn rÌn luþªn nh÷ng phÈm chÊt nµo?Nhãm 2Víi ®Ò bµi trªn, cÇn vËn dông nh÷ng thao t¸c lËp luËn nµo?Nhãm 4Bµi viÕt nµy cÇn sö dông c¸c t­ư liÖu thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc sèng ®Ó lµm dÉn chøng? Cã thÓ nªu c¸c dÉn chøng trong v¨n häc kh«ng? V× sao?* VÊn ®Ò nghÞ luËn:“Lèi sèng ®Ñp”* Sèng ®Ñp: Sèng cã lÝ t­ưëng ®óng ®¾n, cao c¶, phï hîp víi thêi ®¹i, x¸c ®Þnh vai trß, tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n.- Cã ®êi sèng t×nh c¶m ®óng mùc, phong phó vµ hµi hoµ. - Cã hµnh ®éng ®óng ®¾n.* §Ó sèng ®Ñp, con ngư­êi cÇn rÌn luyÖn nh÷ng phÈm chÊt:Ch¨m chØ häc tËp, khiªm tèn häc hái, biÕt nu«i dư­ìng nh÷ng hoµi b·o, nh÷ng ­ưíc m¬. Th­ưêng xuyªn tu dư­ìng, rÌn luyÖn ®¹o ®øc, bao dung, ®é lư­îng, cã t×nh th­ư¬ng yªu con ngư­êi.* C¸c thao t¸c lËp luËn cÇn sö dông: Gi¶i thÝch. Ph©n tÝch. Chøng minh. B×nh luËn. * CÇn sö dông c¸c t­ liÖu trong lÜnh vùc ®êi sèng thùc tÕ vµ trong v¨n häc.b. LËp dµn ý. * Më bµi:Nªu vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn. TrÝch dÉn nguyªn v¨n c©u th¬ cña Tè H÷u. Nªu quan ®iÓm cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò ®ã.Cã thÓ giíi thiÖu vÊn ®Ò theo nhiÒu c¸ch: quy n¹p, diÔn dÞch, ph¶n ®Ò * Th©n bµi.Gi¶i thÝch thÕ nµo lµ “sèng ®Ñp” Ph©n tÝch nh÷ng khÝa c¹nh biÓu hiÖn lèi sèng ®Ñp vµ giíi thiÖu mét sè tÊm gư­¬ng sèng ®Ñp trong ®êi sèng vµ trong v¨n häc.DÉn chøng: “Tõ Êy”(Tè H÷u), “Sèng lµ cho ®©u chØ nhËn riªng m×nh”hay “Sèng lµ cho chÕt còng lµ cho”(Tè H÷u), nh÷ng tÊm gư­¬ng hi sinh cao c¶ v× lÝ tư­ëng: Phan Đình Giãt. Lª V¨n T¸m, Vâ ThÞ S¸u - X¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p phÊn ®Êu ®Ó cã thÓ sèng ®Ñp: th­êng xuyªn tu d­ìng t­ t­ëng ®¹o ®øc, lèi sèng phï hîp víi thêi ®¹i vµ chuÈn mùc ®¹o ®øc x· héi.- Phª ph¸n nh÷ng quan niÖm vµ lèi sèng kh«ng ®Ñp trong ®êi sèng: lèi sèng vÞ kØ, bu«ng th¶, cã nh÷ng suy nghÜ vµ hµnh ®éng tr¸i víi nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc * KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cña sèng ®Ñp.- Liªn hÖ vµ rót ra bµi häc cho b¶n th©n.2. C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t­ư t­ưëng, ®¹o lÝ.a.Bè côc: Bµi nghÞ luËn vÒ tư­ t­ưëng ®¹o lÝ gåm 3 phÇn: më bµi, th©n bµi, kÕt bµi.b. C¸c bư­íc tiÕn hµnh ë phÇn th©n bµi : a. + Gi¶i thÝch kh¸i niÖm cña ®Ò bµi.+ Gi¶i thÝch vµ chøng minh vÊn ®Ò ®Æt ra.+ Ph©n tÝch nh÷ng mÆt ®óng, b¸c bá nh÷ng biÓu hiÖn sai cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò bµn luËn .+ Nªu ý nghÜa bµi häc.+ DiÔn ®¹t cÇn chuÈn x¸c m¹ch l¹c cã thÓ sö dông mét sè phÐp tu tõ vµ yÕu tè biÓu c¶m như­ng ph¶i phï hîp 3. Ghi nhí : SGK trang 214. LuyÖn tËp:Ho¹t ®éng nhãm + Nhãm 1,2: Bµi tËp 1 + Nhãm 3,4: Bµi tËp 2 4.1 Bµi tËp 1: VÊn ®Ò mµ G.Nª - Ru ®Æt ra lµ v¨n ho¸ vµ nh÷ng biÓu hiÖn ë con ng­êi.Ta ®Æt tªn cho v¨n b¶n lµ: V¨n ho¸ con ng­êi.T¸c gi¶ sö dông c¸c thao t¸c lËp luËn : gi¶i thÝch, chøng minh, ph©n tÝch, b×nh luËn.+§o¹n tõ ®Çu ®Õn “ h¹n chÕ vÒ trÝ tuÖ v¨n ho¸” gi¶i thÝch + kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò( chøng minh).+Nh÷ng ®o¹n cßn l¹i lµ thao t¸c ph©n tÝch, b×nh luËn.+C¸ch diÔn ®¹t râ rµng v¨n giµu h×nh ¶nh.4.2: Bµi tËp 2:LÝ t­ưëng lµ g×? T¹i sao nãi lÝ t­ưëng lµ ngän ®Ìn chØ ®ưêng? LÝ tư­ëng gióp cho con ngư­êi kh«ng ®i l¹c ®ưêng.LÝ tư­ëng vµ ý nghÜa cuéc sèng. LÝ tư­ëng sèng cã thÓ lµm h¹i cuéc ®êi con ngư­êi vµ nhiÒu ngư­êi. Kh«ng cã lÝ tư­ëng th× kh«ng cã cuéc sèng.LÝ tư­ëng tèt ®Ñp thùc sù cã vai trß chØ ®­ưêng lµ g×?§ã lµ lÝ t­ưëng v× d©n, v× n­ưíc,v× gia ®×nh vµ h¹nh phóc b¶n th©n. LÝ t­ưëng tèt ®Ñp cã vai trß chØ ®ư­êng v× chÝnh sù nghiÖp mµ mçi ngư­êi theo ®uæi: khoa häc, gi¸o dôc, an ninh, doanh nghiÖp