Sáng kiến kinh nghiệm Lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh Lớp 12
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến
Thể dục thể thao là một bộ phận không thể thiếu được trong nền văn hóa của mỗi dân tộc cũng như nền văn minh nhân loại. Trình độ thể dục thể thao là những dấu hiệu văn hóa và năng lực sáng tạo của mỗi dân tộc, là phương tiện giao lưu văn hóa, mở rộng quan hệ giữa các nước với nhau. Các hoạt động thể dục thể thao quần chúng cũng như thi đấu, biểu diễn thể thao trình độ cao đang trở thành nhu cầu đông đảo của quần chúng. Các hoạt động đó chẳng những là hình thức nghỉ ngơi, giải trí, nâng cao sức khỏe mà còn đem lại niềm tự hào và sự cổ vũ to lớn cho nhân dân. Với những lợi ích to lớn mà thể dục thể thao đã đem lại, do vậy nghị quết TW 4 của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 7 đã đề ra “Giáo dục là quốc sách hàng đầu.”. Trong chiến lược phát triển con người Việt Nam, là phấn đấu một đất nước có một lớp người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức. là mục tiêu phấn đấu của toàn Đảng toàn dân ta.
Giáo dục thể chất trong các nhà trường là nhiệm vụ quan trọng bên cạnh việc trang bị những kiến thức cơ bản về vệ sinh, lịch sử, văn hóa. Các em còn phát triển một cách toàn diện các tố chất thể lực (sức nhanh, sức mạnh, sức bền.). Không phải ngẫu nhiên mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa điền kinh vào chiến lược giáo dục đào tạo con người từ khi cắp sách tới trường đến khi rời ghế nhà trường, giúp các em phát triển tương đối, có sức khỏe tốt để phục vụ học tập.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP PHÁT TRIỂN SỨC MẠNH TỐC ĐỘ NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY XA ƯỠN THÂN CHO NAM HỌC SINH LỚP 12” Lĩnh vực/ Môn : Thể dục Cấp học : THPT Tên Tác Giả : Nguyễn Thị Lan Đơn vị công tác : Trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC 2019-2020 MỤC LỤC Trang I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn sáng kiến .......................................................................... 1 2. Mục đích của sáng kiến ...................................................................... 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 2 4. Đối tượng và phamjvi nghiên cứu ...................................................... 2 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 2 5.1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu ......................................... 2 5.2. Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm ................................................... 3 5.3. Phương pháp quan sát sư phạm ....................................................... 3 5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ................................................ 3 5.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm ....................................................... 4 5.6. Phương pháp toán học thống kê ...................................................... 4 6. Thời gian và kế hoạch nghiên cứu ...................................................... 5 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 5 1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 1.1 Khái niệm và các quan điểm về sức mạnh tốc độ ............................ 1.2 Lịch sử vấn đề nghiên cứu và các kết quả nghiên cứu có liên quan 1.3 Cơ sở sinh lý, lý luận của tố chất sức mạnh tốc độ .......................... 5 6 6 1.4. Các phương pháp phát triển sức mạnh tốc độ ................................. 7 2. Thực trạng sử dụng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong giảng dạy nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội ......................................................................... 7 3. Lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội ......................................................................... 9 4. Lựa chọn test đánh giá trình độ sức mạnh tốc độ cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội. ...................................... 10 5. Đánh giá hiệu quả ứng dụng một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội................................................. 10 5.1. Đánh giá trước thực nghiệm ............................................................ 10 5.2. Đánh giá sau thực nghiệm ............................................................... 10 III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................... 11 1. Kết luận. ............................................................................................. 11 2. Khuyến nghị ....................................................................................... 12 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN STT Chữ viết tắt Nội dung 1 HLV Huấn luyện viên 2 TDTT Thể dục thể thao 3 THPT Trung học phổ thông 4 GDTC Giáo dục thể chất 5 QPAN Quốc phòng an ninh 6 NXBTDTT Nhà xuất bản thể dục thể thao 7 SL Số lần 8 QN Quãng nghỉ 9 XPC Xuất phát cao 10 TW Trung ương 11 VĐV Vận động viên 12 % Phần trăm 13 (s) Giây 14 Cm Centimet 15 m Mét I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn sáng kiến Thể dục thể thao là một bộ phận không thể thiếu được trong nền văn hóa của mỗi dân tộc cũng như nền văn minh nhân loại. Trình độ thể dục thể thao là những dấu hiệu văn hóa và năng lực sáng tạo của mỗi dân tộc, là phương tiện giao lưu văn hóa, mở rộng quan hệ giữa các nước với nhau. Các hoạt động thể dục thể thao quần chúng cũng như thi đấu, biểu diễn thể thao trình độ cao đang trở thành nhu cầu đông đảo của quần chúng. Các hoạt động đó chẳng những là hình thức nghỉ ngơi, giải trí, nâng cao sức khỏe mà còn đem lại niềm tự hào và sự cổ vũ to lớn cho nhân dân. Với những lợi ích to lớn mà thể dục thể thao đã đem lại, do vậy nghị quết TW 4 của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 7 đã đề ra “Giáo dục là quốc sách hàng đầu...”. Trong chiến lược phát triển con người Việt Nam, là phấn đấu một đất nước có một lớp người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức... là mục tiêu phấn đấu của toàn Đảng toàn dân ta. Giáo dục thể chất trong các nhà trường là nhiệm vụ quan trọng bên cạnh việc trang bị những kiến thức cơ bản về vệ sinh, lịch sử, văn hóa... Các em còn phát triển một cách toàn diện các tố chất thể lực (sức nhanh, sức mạnh, sức bền...). Không phải ngẫu nhiên mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa điền kinh vào chiến lược giáo dục đào tạo con người từ khi cắp sách tới trường đến khi rời ghế nhà trường, giúp các em phát triển tương đối, có sức khỏe tốt để phục vụ học tập. Điền kinh là môn thể thao "nữ hoàng" trong thế giới các môn thể thao. Các đại hội thể thao quốc gia, quốc tế ngay ở những ngày đầu tiên đại hội Olympic... môn điền kinh là môn thi đấu chính thức và là một trong những môn có điều kiện nói chung và môn nhảy xa nói riêng trong chương trình đào tạo nhà trường. Tập luyện điền kinh có tác dụng nâng cao sức khỏe, giáo dục tinh thần dũng cảm, tính kiên trì bền bỉ và phát triển toàn diện các tố chất thể lực như: sức mạnh, sức nhanh, sức bền, độ khéo léo mềm dẻo... Trong các tố chất thể lực chung thì việc phát triển sức mạnh tốc độ giữ một vai trò hết sức quan trọng. Việc phát triển tố chất sức mạnh tốc độ đó giống như chìa khóa để dẫn đến thành tích thể thao. Mặc dù ở mức độ nào đấy tố chất này còn là khả năng bẩm sinh của con người song bằng cách sử dụng các bài tập thể lực được lựa chọn sẽ nâng cao một cách đáng kể. Vì vậy việc lựa chọn và xây dựng các bài tập đảm bảo tính khoa học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của các em là một vấn đề quan trọng, quyết định đến thành tích thể thao. Một điểm nổi bật trong phong trào Thể dục thể thao( TDTT) những năm gần đây, tại trường THPT Chương Mỹ A – Hà Nội, đã có rất nhiều các học sinh đã đạt thành tích cao trong trong các giải thi đấu hội khỏe phù đổng cấp huyện, TP tổ chức. Trong các môn thi đấu điền kinh mà nhà trường tham gia thì có rất nhiều nội dung đều có giải khá cao. Tuy nhiên có nội dung nhảy xa của nam thì thành tích còn hạn chế, kể cả thành tích học tập nội dung nhảy xa ở khối 12 tại trường. Do đó việc cần phải tìm ra các bài tập phù hợp để nhằm nâng cao thành tích trong giảng dạy và huấn luyện là một yêu cầu rất cần thiết, để cải thiện thành tích cho nội dung nhảy xa cho nam học sinh lớp 12 của nhà trường, đang được đội ngũ giáo viên giảng dạy môn giáo dục thể chất và những người làm chuyên môn rất quan tâm. Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: " Lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12.” 2. Mục đích của sáng kiến Lựa chọn được một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ để nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để giải quyết mục đích nghiên cứu của sáng kiến, tôi xác định 2 nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nhiệm vụ 1: Lựa chọn một số bài tập sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Nhiệm vụ 2: Đánh giá hiệu quả một số bài tập sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Là một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Là 40 nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội được chia làm 2 nhóm mỗi nhóm 20 em. 5. Phương pháp nghiên cứu. Để giải quyết các nhiệm vụ của sáng kiến trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng các phương pháp sau: 5.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu Mục đích Tổng hợp các nguồn thông tin và thu thập tài liệu về vấn đề mà đề tài nghiên cứu.Từ đó có có thể nhìn tổng thể, đồng thời cũng là chỗ dựa về mặt lý luận và thực tiễn để tiến hành giải quyết các mục tiêu nghiên cứu. Cách tiến hành: Thu thập được những tài liệu chuyên môn có liên quan đó là: Sách giáo trình điền kinh xuất bản năm 2000. Phương pháp lý luận thể dục thể thao - Chủ biên: Nguyễn Toán – Phạm Danh Tốn – NXBTDTT 1995. Lý luận và phương pháp thể dục thể thao trường học - NXBTDTT 2000. Tâm lý lứa tuổi và tâm lý Sư phạm – Phương pháp giảng dạy TDTT trong trường PTTH – Giáo sư Trịnh Trung Hiếu – NXBTDTT 1999 Sách sinh lý TDTT - Toán thống kê trong TDTT . 5.2. Phương pháp phỏng vấn toạ đàm Mục đích: Thu thập thông tin để có cơ sở đánh giá thực trạng về sức mạnh và lựa chọn các bài tập, lựa chọn test để kiểm tra, đánh giá hiệu quả sức mạnh tốc độ trong nhảy xa của đối tượng nghiên cứu. Cách tiến hành: Chúng tôi tiến hành phỏng vấn trực tiếp các giáo viên, huấn luyện viên có trình độ Đai học, trên đại học, có kinh nghiệm lâu năm trong nghề. Từ đó chúng tôi đã thu thập và lựa chọn được 1 số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ phù hợp với đặc điểm đối tượng góp phần quan trọng trong việc nâng cao thành tích nhảy xa. Cách đánh giá: Tập hợp các số liệu thu được từ phiếu phỏng vấn, chúng tôi lựa chọn những bài tập đạt ít nhất 80% ý kiến lựa chọn. Kết quả phỏng vấn lựa chọn các bài tập được trình bày ở phần kết quả nghiên cứu của đề tài. 5.3. Phương pháp quan sát sư phạm. Mục đích: Là sự quan sát các mặt khác nhau trong quá trình giảng dạy, huấn luyện môn nhảy xa ưỡn thân nói chung và sức mạnh tốc độ của nam học sinh trường THPT Chương Mỹ A. Đây là phương pháp rất quan trọng trong đề tài bởi vì quan sát những hiện tượng trực tiếp diễn ra trong các buổi học, buổi tập luyện của đối tượng. Cách tiến hành: Quan sát một số giờ tập luyện nhảy xa của học sinh các trường THPT. Qua đó lựa chọn các bài tập sức mạnh tốc độ phù hợp với đặc điểm của đối tượng tập luyện. Cách đánh giá: Qua quan sát chúng tôi rút ra kết luận và xác định các công việc, các cách tiến hành nghiên cứu tiếp theo. 5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm Mục đích: Sử dụng các bài tập, các biện pháp tiến hành thực nghiệm nhằm mục đích nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Để có cơ sở đánh giá hiệu quả các bài tập mà chúng tôi đã lựa chọn. Cách tiến hành: Chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm trên 20 nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Trong quá trình thực nghiệm chia làm 2 nhóm. Nhóm thực nghiệm (Nhóm A): gồm 20 em (n = 20 ) tập luyện theo bài tập mà chúng tôi đưa ra. Nhóm đối chứng (Nhóm B): gồm 20 ( n = 20) em tập luyện theo bài tập mà giáo viên của trường đưa ra. Cách đánh giá: So sánh thành tích trước và sau thực nghiệm cho cả hai nhóm. Thông qua các đối tượng thực nghiệm có thể so sánh được việc ứng dụng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa. 5.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm Mục đích: Xác định thành tích của học sinh trước và sau thực nghiệm. Làm cơ sở dữ liệu để xác định kết quả nghiên cứu của đề tài, xác định trình độ thể lực chuyên môn. Cách tiến hành: Chúng tôi tiến hành kiểm tra 2 giai đoạn: trước thực nghiệm và sau thực nghiệm. Để đánh giá kiểm tra hiệu quả của các bài tập chúng tôi lựa chọn 3 Test sau: Test 1: Chạy 40m XPC (s) Test 2: Bật xa tại chỗ (cm) Test 3: Nhảy xa toàn đà (cm) Cách đánh giá: Sau khi kiểm tra giáo viên căn cứ luật điền kinh, biểu điểm đánh giá để xác định thành tích cao nhất và cho điểm trong 3 lần thực hiện. 5.6. Phương pháp toán học thống kê Mục đích: Phương pháp này được sử dụng trong việc phân tích và xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu của đề tài. Cách tiến hành: Các tham số đặc trưng mà chúng tôi quan tâm là: , t, d, r, 1. Giá trị trung bình cộng: 2. Độ lệch chuẩn: 3. Phương sai: (Với n £ 30) 4. So sánh 2 số trung bình quan sát: (Với nA < 30 và nB < 30) Trong đó: 5. So sánh 2 số trung bình tự đối chiếu: Trong đó: ; ; 6. Tính hệ số tương quan: Cách sử lý số liệu: Các tham số đặc trưng trên được chúng tôi trình bày ở phần “kết quả nghiên cứu” của đề tài. 6. Thời gian và kế hoạch nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Được tiến hành nghiên cứu trong 6 tháng từ tháng 9/2019 đến tháng 2/2020 - Kế hoạch nghiên cứu + Từ tháng 9/2019 đến tháng 10/2019: Lựa chọn đề tài nghiên cứu, xây dựng thuyết minh đề cương nghiên cứu + Từ 10/2019 đến 11/2019: Thu thập số liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Tổng hợp các tư liệu chung và chuyên môn nhằm xây dựng cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc tập luyện cho học sinh. + Từ tháng 11/2019 đến tháng 01/2020: Giải quyết nhiệm vụ 1, nhiệm vụ 2 của sáng kiến. + Từ tháng 01/2020 đến tháng 02/2020: Xử lý số liệu hoàn thiện sáng kiến II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 1. Cơ sở lý luận 1.1. Khái niệm và các quan điểm về sức mạnh tốc độ. a.Các khái niệm sức mạnh tốc độ Sức mạnh tốc độ: Là tốc độ co cơ nhanh nhất trong khoảng thời gian ngắn, sức mạnh tốc độ thể hiện ở một số hoạt động thể thao như các môn ném đẩy, môn nhảy cao, nhảy xa. Ngoài ra chúng ta còn thấy sức mạnh bột phát và khả năng con người phát huy một lực lớn trong khoảng thời gian ngắn nhất. b.Các quan điểm về sức mạnh tốc độ Nhiều nhà khoa học đều cho rằng sức mạnh là khả năng của con người sinh lực cơ học bằng sự nỗ lực của cơ bắp. Sức mạnh tốc độ là sức mạnh được sinh ra trong các động tác nhanh. Theo quan điểm của phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Toán: Sức mạnh tốc độ là khả năng sinh lực và khắc phục một trọng lượng nào đó với tốc độ nhanh nhất hay sức mạnh tốc độ là khả năng sinh lực trong các động tác nhanh trong thời gian ngắn. Sức mạnh tốc độ theo quan điểm của Virkhosanxki : Thể hiện khả năng chống lại lực đối kháng bên ngoài trong khoảng 40-70% khả năng tối đa. Sức mạnh tốc độ theo quan điểm của Jurger Hartmann : Nét đặc trưng cơ bản của sức mạnh tốc độ đó là sự kết hợp giữa sức mạnh tốc độ với lực cản bên ngoài (trọng lượng tạ, trọng lượng dụng cụ...). Theo quan điểm của Zaxiorski : Sức mạnh tốc độ là loại sức mạnh được quyết định bởi gia tốc động tác và khối lượng cố định vì lực cơ học của nó là: F = m.a Điều đó chứng tỏ rằng sức mạnh tốc độ được cấu thành bởi gia tốc thực hiện động tác (Gia tốc a) và trọng lượng vật chịu tác động (khối lượng m). 1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu và các kết quả nghiên cứu có liên quan. Trong những năm vừa qua trường THPT Chương Mỹ A- Hà Nội đã rất quan tâm đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học, sáng kiến kinh nghiệm đối với cán bộ, giáo viên, nhà trường đã tạo điều kiện, động viên khích lệ giáo viên trong nghiên cứu khoa học. Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu ở các môn thể thao, các đối tượng khác nhau, trong đó nội dung nhảy xa ở môn điền kinh đã có nhiều đề tài nghiên cứu nhằm nâng cao thành tích nhảy xa cho học sinh trường THPT. Tuy nhiên trong thực tế các đề tài nêu trên chưa có đề tài nào đề cập về vấn đề lựa chọn bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa cho nam học sinh nói chung và cho nam học sinh tại trường THPT Chương Mỹ A- Hà Nội nói riêng thì chưa có đề tài nào nghiên cứu. 1.3. Cơ sở sinh lý, lý luận của tố chất sức mạnh tốc độ: Sức mạnh tốc độ là khả năng của con người thể hiện sự nỗ lực lớn nhất trong khoảng thời gian ngắn nhất. a.Mối quan hệ giữa sức mạnh với tốc độ: Sức mạnh là khả năng của con người sinh ra lực cơ học bằng sự nỗ lực cơ bắp hay là khả năng khắc phục lực đối kháng bên ngoài hoặc đề kháng lại nó bằng sự nỗ lực cơ bắp. Sức mạnh cơ phát triển phụ thuộc vào các yếu tố sau: Số lượng đơn vị vận động (sợi cơ tham gia vào căng cơ); Chế độ co của các đơn vị vận động đó; Chiều dài ban đầu của sợi cơ trước lúc co. Khi số lượng sợi cơ co là tối đa, các sợi cơ co theo chế độ co cứng và chiều dài ban đầu của sợi cơ là chiều dài tối ưu thì cơ sẽ co với lực tối đa, lực đó gọi là sức mạnh tối đa thường đạt được trong co cơ tĩnh. Sức mạnh tối đa phụ thuộc vào số lượng sợi cơ và thiết diện ngang (độ dày) các sợi cơ. Sức mạnh trong khi giậm nhảy được tính bằng công thức: Trong đó: I: Là chỉ số sức mạnh tốc độ. Fmax: Là lực tối đa trong khi thực hiện động tác. t: Là thời gian đạt được chỉ số tối đa. Tốc độ: Là khả năng thực hiện động tác trong khoảng thời gian ngắn nhất. Yếu tố quyết định đến tốc độ là độ linh hoạt của quá trình thần kinh và tốc độ co cơ. Độ linh hoạt của quá trình thần kinh thể hiện ở khả năng biến đổi nhanh chóng giữa hưng phấn và ức chế trong các trung tâm thần kinh. b.Mức độ hoạt động của cơ được quy định bởi 2 nhân tố: Xung động từ các nơron thần kinh vận động trong sừng trước tuỷ sống đến cơ và phản ứng của cơ ( lực do nó sinh ra để đáp lại xung động thần kinh). Những bài tập vận dụng cho phương pháp lặp lại đều có tính chất: Cường độ cao, khối lượng thấp, quãng nghỉ ngắn và thời gian thực hiện ngắn. Đánh giá sức mạnh tốc độ theo phương pháp sau: Phát triển sức mạnh bột phát: Bài tập bật xa tại chỗ, bật cao, bật đổi chân ở độ cao 30cm, bật 3 bước tại chỗ, bật liên tục trên cát .... Phát triển sức mạnh nhảy: Số lần lặp lại 4 - 8 lần/ tổ, tổng số lặp lại là 100 - 120 lần, tổng số thời gian thực hiện bài tập là 20 phút, quãng nghỉ giữa các tổ là 1 - 2 phút. Phần nhỏ trong khi thực hiện các bài tập một giây đến vài giây. Vì vậy chúng ta muốn phát triển sức mạnh tốc độ phải có phương pháp giảng dạy và huấn luyện hợp lý khối lượng và cường độ phù hợp với khả năng chức phận và đặc điểm trình độ phát triển thể lực của các em. 1.4. Các phương pháp phát triển sức mạnh tốc độ. Về nguyên tắc có thể tăng tốc độ một động tác nào đó bằng hai cách: Tăng tốc độ tối đa hoặc tăng sức mạnh tối đa. Kinh nghiệm cho thấy nâng cao tốc độ tối đa là việc làm khó khăn trong khi đó nâng cao sức mạnh đơn giản hơn nhều, vì vậy trong thực tiễn người ta sử dụng rộng rãi các bài tập sức mạnh để nâng cao tốc độ, ở đây hiệu quả của bài tập sức mạnh nâng cao, khi lực đối kháng càng lớn. Trong quá trình huấn luyện sức mạnh để phát triển tốc độ cần phải tuân thủ theo hai nguyên tắc cơ bản sau: Nâng cao sức mạnh tốc độ (sức mạnh đơn thuần). Giáo dục khả năng phát huy sức mạnh lớn trong điều kiện vận động nhanh. Trong huấn luyện sức mạnh tốc độ cần lựa chọn lượng đối kháng lớn nhất nhưng vẫn không rối loạn cấu trúc bài tập thi đấu, có như vậy mới có tác động đồng thời với kỹ thuật và tố chất thể lực. Qua các yếu tố quan trọng này ta thấy có sự liên quan chặt chẽ đến nhau. Vì vậy khi xây dựng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ để nâng cao thành tích nhảy xa cần phải đảm bảo tính khoa học hợp lý để phát triển đồng đều các yếu tố trên. Nội dung các bài tập mà chúng tôi lựa chọn cho các em đó là các bài tập phát triển sức bật của chân giậm nhảy, bài tập bổ trợ kỹ thuật nhằm bổ trợ nhảy xa, bài tập dẻo, các trò chơi vận động. Các bài tập này hoàn toàn phù hợp với các nam học sinh Như vậy sức mạnh tốc độ là yếu tố không thể thiếu đối với mỗi VĐV nhảy xa. Muốn nâng cao thành tích nhảy xa nhất thiết phải huấn luyện sức mạnh tốc độ. Cần phải lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. 2.Thực trạng sử dụng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong giảng dạy nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Việc nghiên cứu lựa chọn và ứng dụng một số bài tập nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội nói riêng và phục vụ công tác GDTC nói chung đòi hỏi phải đáp ứng những yêu cầu về sân bãi dụng cụ tập luyện nhất định. Nếu sân bãi dụng cụ cơ sở vật chất quá thiếu thốn sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả tập luyện. Chính vì vậy sáng kiến đã khảo sát thực trạng cơ sở sân bãi dụng cụ tập luyện để làm cơ sở thực tiễn cho việc lựa chọn một số bài tập sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12. Bằng phương pháp quan sát chúng tôi có thể thấy cơ sở vật chất, sân tập ,dụng cụ tập luyện phục vụ môn học của trường tương đối tốt, mặt bằng cũng như một số dụng cụ có thể làm phương pháp tập luyện trong việc tập luyện nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Qua việc quan sát tập luyện của học sinh và tìm hiểu dự giờ của giáo viên tôi nhận thấy các giáo viên đã tuân thủ đúng theo chương trình và phương pháp giảng dạy ở cấp học phổ thông. Tuy nhiên còn gặp nhiều khó khăn như các bài tập được sử dụng còn sơ sài, phân phối chương trình lượng vận động chưa hợp lý. Do vậy thành tích đạt được ở các cuộc thi học sinh cấp thành phố cũng như hội khỏe phù đổng còn dừng ở mức khiêm tốn. Trên đây là những nguyên nhân chính không chỉ có ở trường THPT Chương Mỹ A mà ở các trường khác cũng tương tự như vậy. Chính những nguyên nhân đó đã làm giảm chất lượng dạy và học môn thể dục ở nhà trường phổ thông hiện nay. Yêu cầu đặt ra là phải nhanh chóng đổi mới về phương pháp dạy và học hiện nay. Để làm rõ việc sử dụng bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh khi giảng dạy nhảy xa ở trường THPT Chương Mỹ A, tôi đã trực tiếp phỏng vấn các giáo viên thuộc tổ GDTC - QPAN của nhà trường và thông qua quan sát nhiều buổi tập nhảy xa của các em, tôi thấy nội dung của các buổi tập thể lực thì rất đơn giản, chỉ có một số bài tập như: Bật nhảy trên hố cát, bật lò cò, bật nhảy tại chỗ đổi chân và hoàn thiện kỹ thuật. Trong khi đó có nhiều yếu tố quyết định đến thành tích nhảy xa như: Kỹ thuật, thể lực, tâm lý, ý trí... Đặc biệt là người nhảy phải có tầm vóc tốt, có trình độ cao về sức mạnh tốc độ và nắm vững kỹ thuật nhảy. Ngoài ra các tố chất thể lực như sức nhanh, sức mạnh, sức mạnh tốc độ là những tố chất ảnh hưởng rất lớn (Quan trọng đối với thành tích nhảy xa). Nhưng sức mạnh tốc độ là tố chất quyết định đến thành tích nhảy xa. Để giải quyết vấn đề này, sáng kiến đã tiến hành khảo sát thực trạng sử dụng các bài tập kỹ thuật, bài tập bổ trợ và thể lực trong công tác giảng dạy, huấn luyện nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Kết quả thu được trình bày ở bảng 2.1. Bảng 2.1. Thực trạng công tác giảng dạy, huấn luyện nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. TT Nội dung giảng dạy Thời gian giảng dạy theo nội dung (giờ) n % Kỹ thuật 8 50 Bài tập bổ trợ 5 31,25 Thể lực 3 18,75 Tổng 16 100.00 Qua đó có thể thấy phần lớn các giáo viên thường chỉ quan tâm tới việc giảng dạy kỹ thuật động tác cơ bản, việc sử dụng các bài tập thể lực nói chung và các bài tập sức mạnh tốc độ vẫn chưa được chú trọng... Vì vậy rất cần phải lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ ứng dụng vào trong công tác giảng dạy để nâng cao thành tích nhảy xa cho nam học sinh là điểu rất cần thiết và quan trọng. 3. Lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Để tìm hiểu các bài tập sức mạnh tốc độ thường xuyên được sử dụng trong lĩnh vực huấn luyện nhảy xa cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Tôi tiến hành phỏng vấn các HLV, giáo viên điền kinh bằng các phiếu phỏng vấn (phụ lục 1) số phiếu phát ra là 20 thu về 20. Đặc điểm của đối tượng phỏng vấn được thể hiện trong biểu đồ 2.1 sau đây: Biểu đồ 2.1: Biểu diễn đặc điểm đối tượng phỏng vấn Qua phân tích các tài liệu, thông qua nghiên cứu thực trạng việc sử dụng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ cho học sinh nhảy xa, chúng tôi lựa chọn được 16 bài tập để phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội Kết quả phỏng vấn lựa chọn các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ được trình bày ở bảng 2.2 phụ lục 2 Qua bảng 2.2 cho thấy: trong 16 bài tập qua phỏng vấn có 7 bài tập được các HLV, giáo viên giảng dạy môn điền kinh đánh giá với mức thường xuyên sử dụng trên 75% được chúng tôi lựa chọn sử dụng vào quá trình thực nghiệm của đề tài gồm các bài tập dưới đây: Bài tập 1. Chạy 30m tốc độ cao Bài tập 2. Bật xa tại chỗ. Bài tập 3. Chạy đạp sau 40m. Bài tập 4. Bật nhảy đổi chân lên bục cao 30cm. Bài tập 5. Chạy 60 m xuất phát cao. Bài tập 6. Gánh tạ (30kg) ngồi xuống, đứng lên. Bài tập 7. Bật xa 3 bước tại chỗ. Nội dung bài tập của 7 bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội, được chúng tôi xây dựng và trình bày (phụ lục 3) 4. Lựa chọn test đánh giá trình độ sức mạnh tốc độ cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Thông qua phân tích các tài liệu liên quan, quan sát các buổi tập kiểm tra thể lực sức mạnh tốc độ của một số trường THPT trên địa bàn Hà Nội chúng tôi đã tìm ra được 4 test: Để lựa chọn các test phù hợp để đánh giá sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Kết quả phỏng vấn được trình bày ở bảng 2.3 phụ lục 2 Qua bảng 2.3 cho thấy trong cả 3/4 test đưa ra phỏng vấn thì có 3 test được HLV, giáo viên điền kinh trả lời có ý kiến tán đồng rất quan trọng trên 80% trở lên ở bảng trên, được chúng tôi lựa chọn đưa vào đánh giá trong quá trình thực nghiệm cho đối tượng nghiên cứu gồm: Bài tập 1. Chạy 40m xuất phát cao (s). Bài tập 2. Bật xa tại chỗ (cm). Bài tập 3. Nhảy xa toàn đà (cm) 5. Đánh giá hiệu quả ứng dụng một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Để đánh giá hiệu quả của các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong quá trình huấn luyện, chúng tôi thực nghiệm trên 40 nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Tiến hành phân chia ngẫu nhiên thành 2 nhóm: Nhóm thực nghiệm (Nhóm A): gồm 20 em tập luyện theo bài tập mà chúng tôi đưa ra. Nhóm đối chứng (Nhóm B): gồm 20 em tập luyện theo bài tập mà giáo viên của trường đưa ra. Quá trình thực nghiệm tiến hành trong 07 tuần. Hai nhóm đều tiến hành tập luyện bình thường theo kế hoạch giảng dạy của tổ GDTC của nhà trường đã được duyệt, trong mỗi tuần được tập 2 buổi có lồng ghép các bài tập sức mạnh tốc độ, tổng thời gian thực nghiệm 14 buổi, mỗi buổi tập 45 phút. Để có tính hệ thống trong quá trình giảng dạy và huấn luyện chúng tôi xây dựng kế hoạch huấn luyện trình bày ở phần phụ lục 3 của đề tài. 5.1. Đánh giá trước thực nghiệm Trước khi bước vào ứng dụng và đánh giá hiệu quả một số bài tập phát triển sức mạnh tốc độ cho đối tượng nghiên cứu, chúng tôi tiến hành kiểm tra các test đánh giá trình độ sức mạnh tốc độ của nam hai nhóm (nhóm thực nghiệm và đối chứng) trình bày kết quả ở bảng 2.4 phụ lục 5 Như vậy chúng tôi khẳng định trước thực nghiệm trình độ thể lực của 2 nhóm là tương đương nhau. 5.2. Đánh giá sau thực nghiệm Sau khi có kết quả kiểm tra ban đầu, chúng tôi tiến hành thực nghiệm hệ thống bài tập phát triển sức mạnh tốc độ mà chúng tôi đã lựa chọn đưa vào ứng dụng cho đối tượng nghiên cứu với thời gian là 7 tuần, mỗi tuần 2 buổi, mỗi buổi 45 phút cho thực hiện các bài tập ứng dụng. Để chúng tôi có đủ điều kiện đánh giá hiệu quả hệ thống bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân Cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Chúng tôi tiến hành kiểm tra các test lần 2, qua thu thập số liệu và sử lý bằng phương pháp toán học thống kê cho kết quả ở bảng 2.5 phụ lục 6 Qua kết quả cho thấy rằng sau thời gian thực nghiệm sư phạm sự phát triển thành tích của nhóm thực nghiệm cao hơn so với nhóm đối chứng: Để chứng minh việc vận dụng bài tập phát triển sức mạnh tốc độ đã đem lại hiệu quả trên, chứng tỏ phù hợp với trình độ tập luyện của cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Đề tài dùng biểu đồ để so sánh thành tích của 2 nhóm đối chứng và thực nghiệm. Kết quả được trình bày ở biểu đồ 2.2, 2.3, 2.4. phụ lục 7 Từ kết quả nghiên cứu trên sau thời gian hai tháng thực nghiệm qua ba Test đánh giá sức mạnh tốc độ và qua thành tích nhảy xa của VĐV nhóm thực nghiệm để phát triển hơn nhóm đối chứng, và sự khác biệt có ý nghĩa ở ngưỡng P < 0,05. Các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. Qua lựa chọn đã thể hiện tính hiệu quả rõ rệt .Từ những kết quả đã trình bày ở chương này cho phép đi đến nhận xét sau: Sau 7 tuần thực nghiệm ở cả hai nhóm thực nghiệm và đối chứng, nhóm thực nghiệm tập theo các bài tập đã lựa chọn và nhóm đối chứng tập theo các bài tập cũ của trường. Các bài tập sức mạnh tốc độ được lựa chọn đã thể hiện tính hiệu quả cao hơn trong giảng dạy – huấn luyện phát triển sức mạnh tốc độ đã nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội. III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận. Sau một thời gian nghiên cứu đề tài đi đến kết luận sau: - Đề tài đã lựa chọn được 07 bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nam học sinh lớp 12 trường THPT Chương Mỹ A - Hà Nội gồm: + Chạy 30m tốc độ cao + Bật xa tại chỗ. + Chạy đạp sau 40m. + Bật nhảy đổi chân lên bục cao 30cm. + Chạy 60 m xuất phát cao. + Gánh tạ (30kg) ngồi xuống, đứng lên. + Bật xa 3 bước tại chỗ. - Sau thời gian 07 tuần ứng dụng các bài tập sức mạnh tốc độ vào thực nghiệm cho thấy. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm có sự khác biệt rõ rệt, thành tích của nhóm thực nghiệm hơn hẳn nhóm đối chứng với ttính> tbảng ở ngưỡng xác suất p<0,05. Hay nói các khá
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_lua_chon_mot_so_bai_tap_phat_trien_suc.doc