Bài giảng Vật lý Lớp 12 - Tiết 16, Bài 9: Sóng dừng - Trường THPT Hoàng Văn Thụ

Gv Phan Tiến Hùng 
1 
TRƯỜNG THPT HOÀNG VĂN THỤ 
 S 2 
 S 1 
P 
Em hãy cho biết đây là hiện tượng gì? 
Giao thoa sóng 
Hai nguồn sóng kết hợp : 
+ Dao động cùng phương,cùng chu kì (Cùng tần số) 
+ Có hiệu số pha không đổi theo thời gian 
Hai sóng do hai nguồn kết hợp phát ra gọi là 2 sóng kết hợp 
Điều kiện để có sự giao thoa sóng là gì ? 
SÓNG DỪNG 
Tiết 16: 
Tiết 16: SÓNG DỪNG. 
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG 
1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định. 
1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định. 
1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định. 
Kết luận : Khi phản xạ trên vật cản cố định , sóng phản xạ ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ. 
BÀI 9. SÓNG DỪNG. 
2.Phản xạ của sóng trên vật cản tự do. 
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG 
2 . Phản xạ của sóng trên vật cản tự do 
 Kết luận : Khi phản xạ trên vật cản tự do , sóng phản xạ luôn cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ. 
Sóng phản xạ 
Sóng tới 
P 
Q 
II. SÓNG DỪNG 
Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây . 
Điều gì sẽ xảy ra nếu cho đầu P dao động liên tục ? 
1. Khái niệm sóng dừng: 
Q 
P 
*S óng tới và sóng phản xạ liên tục gặp nhau giao thoa với nhau vì chúng là các sóng kết hợp. 
P 
Q 
1. Khái niệm sóng dừng: 
Q 
P 
Sóng tới 
Sóng phản xạ 
 Quan sát hiện tượng : 
Q 
P 
Q 
P 
Sóng tới 
Sóng phản xạ 
Quan sát hiện tượng : 
Q 
P 
Q 
P 
Sóng tới 
Sóng phản xạ 
 Quan sát hiện tượng : 
Q 
P 
  Trong sóng dừng có : 
 + Những nút : là điểm luôn luôn đứng yên 
 + Những bụng : là điểm luôn luôn dao động với 
 biên độ cực đại 
Q 
P 
Nút 
Bụng 
Sóng dừng là gì? 
Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng gọi là sóng dừng . 
1. Khái niệm sóng dừng: 
2. Sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định. 
Cho biết vị trí các nút,các bụng sóng? 
Q 
P 
Bụng sóng 
Nút sóng 
A 
B 
C 
A’ 
Q’ 
B’ 
C’ 
+ Tại P, Q, A, B, C có nút sóng 
 + Tại Q’, A’; B’;C’ có bụng sóng 
Q 
P 
Bụng sóng 
Nút sóng 
2. Sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định. 
Hai nút (hoặc 2 bụng) sóng liên tiếp cách nhau một khoảng bằng mấy lần bước sóng? 
 Từ hình vẽ ta thấy trên PQ có mấy lần ? 
+ Điều kiện có sóng dừng: 
2. Sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố đị nh. 
Từ biểu thức rút ra điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định? 
Với k=1,2,3,.. 
P 
Q 
3. Sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do. 
Nút và bụng liên tiếp cách nhau một khoảng bằng mấy lần bước sóng? 
 Từ hình vẽ ta thấy trên PQ có mấy lần ? 
3. Sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do 
Q 
P 
l 
Điều kiện để có sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do? 
Với k = 0,1,2,3, 
+ Điều kiện có sóng dừng: 
Tóm lại: 
 - Nếu vật cản cố định thì tại điểm phản xạ, sóng 
phản xạ và sóng tới như thế nào với nhau? 
Sãng ph¶n x¹ lu«n ng­ược pha víi sãng tíi. 
- Nếu vật cản tự do thì tại điểm phản xạ, sóng phản xạ và sóng tới như thế nào với nhau? 
Sóng phản xạ và sóng tới lu«n cïng pha v ới nhau. 
Câu 1 . Sóng phản xạ 
A. Luôn luôn ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ 
B. Luôn luôn cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ 
C. Ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ khi gặp vật cản cố định 
D. Ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ khi gặp vật cản 
 tự do 
CỦNG CỐ 
Câu 2 . Một sợi dây dài 1m, hai đầu cố định và rung với hai bụng sóng. Bước sóng là 
A. 2m	 B. 1m	 C. 0,5m	D. 0,25m 
Câu 3 . Một dây AB dài 90cm hai đầu cố định. Đầu A dao động với tần số f=50Hz, tốc độ truyền sóng là v=30m/s. Số bụng sóng trên dây khi có sóng dừng là 
A. 2	B. 3	C. 4	D. 1 
CỦNG CỐ 
2. Chọn câu đúng 
 Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây, khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp bằng : 
 A. Một bước sóng 
 B. Hai bước sóng 
 C. Một nửa bước sóng 
 D. Một phần tư bước sóng 
Bài giải 
3.Một dây đàn dài 0,6m hai đầu cố định dao động với 
 một bụng độc nhất (ở giữa dây) 
 a. Tính bước sóng trên dây 
 b. Nếu dây dao động với 3 bụng thì bước sóng là bao 
 nhiêu 
Hai đầu cố định chiều dài dây 
 l = 0,6m 
 k = 1 
Tính 
k / = 3 Tính 
b. 
4. Trên một sợi dây dài 1,2 m có một hệ sóng dừng .Kể cả hai đầu dây , thì trên dây có tất cả bốn nút .Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v = 80 m/s. Tính tần số dao động của sóng 
Bài giải 
l = 1,2 m 
K = 3 
V = 80 m/s 
 f = ? 
T = ? 
Vì dây có hai đầu cố định nên : 
Thay số tìm được f = 100 HZ 
Chúc các em học sinh 
học tập tốt