Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Văn bản "Đàn ghi ta của Lor-ca" - Phan Viết Định

QUỸ LAWRENCE S.TING 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
Tiêu đề: Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo) - Lớp 12 
Tác giả: Phan Viết Định 
Điện thoại: 0979800420 
Đơn vị công tác: Trường THPT Hai Bà Trưng-TP Huế 
Email: pvdinh.hbt@hue.edu.vn 
Website: 
Tháng 11/2016 
Giấy phép bài dự thi: CC-BY-SA 
Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e-Learning lần thứ 4 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
- Thanh Thảo, sinh năm 1946, quê Mộ Đức- Quảng Ngãi. 
 - Thơ Thanh Thảo là tiếng nói của người trí thức với nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa,... Là nhà thơ có nhiều nỗ lực đổi mới thơ Việt, luôn tìm kiếm những cách biểu đạt sáng tạo. 
 - Ảnh hưởng trường phái thơ tượng trưng, siêu thực Pháp. 
- Tác phẩm tiêu biểu: Những ngọn sóng mặt trời (1981), Khối vuông ru- bích (1985), 
- Năm 2001, được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca”: 
a. Đề tài: Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a Lor-ca (1898-1936) 
ỊUHHGNHNG 
Ph. G. Lor- ca (1898-1936) 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca”: 
a. Đề tài : Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a Lor-ca 
Tài năng sáng chói của văn học Tây Ban Nha - Thần đồng nổi tiếng trên nhiều lĩnh vực, 
Một nghệ sĩ chân chính, ca ngợi tự do, đấu tranh đòi quyền sống, cách tân nghệ thuật,... 
Bị bè lũ phát xít Phrăng-cô giết hại vào năm 1936, tại Gra-na-đa . 
Tên tuổi Lor- ca trở thành một biểu tượng- ngọn cờ văn hóa chống phát xít, bảo vệ văn hóa dân tộc và văn minh nhân loại. 
I. Tìm hiểu chung : 
2. Tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca”: 
b. Xuất xứ: Trích tập thơ “Khối vuông ru-bích”- 1985 
 những tiếng đàn bọt nước  Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mòn 
 Tây-Ban-Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ Lorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng du 
 t iếng ghi ta nâu  bầu trời cô gái ấytiếng ghi ta lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta ròng ròng máu chảy 
Cấu trúc ru-bích 
Cấu trúc thơ 
 Phá cách khuôn mẫu, phát huy tưởng tượng, thăng hoa cảm xúc 
I. Tìm hiểu chung : 
2. Tác phẩm “ Đàn ghi ta của Lor-ca”: 
b. Xuất xứ: Trích tập thơ “Khối vuông ru-bích”- 1985 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca”: 
b. Xuất xứ: Trích tập thơ “Khối vuông ru-bích”- 1985 
c. Lời đề từ: “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”- Ph. G. Lor- ca 
Là lời di chúc nổi tiếng của Lor-ca. 
- Với Lor-ca, cây đàn ghi ta là biểu tượng cho nghệ thuật. Và nghệ thuật là tình yêu và lẽ sống mà Lor-ca không thể rời xa. 
- Đàn ghi ta là biểu tượng âm nhạc Tây Ban Nha => lời di chúc biểu hiện tình yêu thiết tha của Lor-ca với quê hương xứ sở. 
- “Chôn cây đàn” có nghĩa: Sống là gắn bó với nghệ thuật và mong muốn thế hệ sau tiếp nối. 
=> Thanh Thảo đồng cảm và tưởng nhớ Lor-ca, đồng thời hướng người đọc hiểu được thông điệp. 
ỊUHHGNHNG 
 những tiếng đàn bọt nước  Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mòn 
 Tây Ban Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ Lor-ca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng du 
 t iếng ghi ta nâu  bầu trời cô gái ấytiếng ghi ta lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta ròng ròng máu chảy 
không ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng 
đường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùng Lor-ca bơi sang ngangtrên chiếc ghi ta màu bạc  
chàng ném lá bùa cô gái D i-gan vào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhvào lặng yên bất chợt 
li-la li-la li-la 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca” : 
d. Bố cục: 
Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc (dòng 1 dòng 6 ) 
Lor-ca- Cái chết bi phẫn (dòng 7 dòng 18) 
Lor-ca- Sức sống bất diệt (dòng 19 dòng 22) 
Lor-ca- Giã từ kiêu hãnh (dòng 23 dòng 31) 
I. Tìm hiểu chung : 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
những tiếng đàn bọt nước 
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt 
li-la li-la li-la 
đi lang thang về miền đơn độc 
với vầng trăng chếnh choáng 
trên yên ngựa mỏi mòn 
I. Tìm hiểu chung : 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
- Hình ảnh ẩn dụ lạ: “Những tiếng đàn bọt nước” 
+Tiếng đàn 
 (Âm thanh) 
Âm nhạc (Âm nước vỡ tan, âm li-la li-la li-la, ) 
Thi ca (Âm thanh tự sự cuộc đời, số phận Lor-ca) 
+Bọt nước: 
 (Hình ảnh) 
Âm thanh của nhạc nước tuôn trào, sôi động tái hiện hình tượng nghệ sĩ Lor-ca 
Mỏng manh, tự vỡ- tự hủy, tự tái sinh liên tục. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
- Hình ảnh ẩn dụ lạ: “Những tiếng đàn bọt nước” 
 - Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt Đấu bò tót (Hình ảnh thực). 
Nền chính trị độc tài Tây Ban Nha. 
(Hình ảnh tượng trưng) 
* Nghệ thuật: Hoán dụ, đối lập, tượng trưng. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
- Hình ảnh ẩn dụ lạ: “Những tiếng đàn bọt nước” 
- Chuỗi âm “li-la li-la li-la”: 
+ Li-la: Hoa tử đinh hương, loài hoa đẹp nhưng gợi buồn, chia li. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
 - Giai điệu “li-la li-la li-la”: 
+ Âm thanh nhạc cụ Tây Ban cầm, âm thanh vũ điệu Flamenco truyền thống của đất nước Tây Ban Nha. 
+ Li-la: Hoa tử đinh hương, loài hoa đẹp gợi âm thanh buồn, chia li. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
- Hình ảnh ẩn dụ lạ: “Những tiếng đàn bọt nước” 
- Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt. 
- Giai điệu “li-la li-la li-la”. 
- Hình ảnh Lor-ca: Lãng tử, tài hoa trên hành trình về miền đơn độc 
+ Trăng: Đối tượng thi ca, khát vọng nghệ thuật, bạn đồng hành. 
+ Từ láy: “lang thang, đơn độc, mỏi mòn, chếnh choáng”, 
 Trường nghĩa chỉ sự cô đơn, mệt mỏi với nét hồn say sưa của suy tư, của khát vọng tự do và lí tưởng cao đẹp trong cách tân nghệ thuật, tư tưởng, 
những tiếng đàn bọt nước (1) 
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt (2) 
li-la li-la li-la (3) 
đi lang thang về miền đơn độc (4) 
với vầng trăng chếnh choáng (5) 
trên yên ngựa mỏi mòn (6) 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
2. Lor-ca- Cái chết bi phẫn: 
a. Cái chết bi phẫn, đau đớn: 
- Hình ảnh hoán dụ Tây Ban Nha hát nghêu ngao . 
- Hình ảnh ẩn dụ cái chết tức tưởi, đau đớn Áo choàng bê bết đỏ . 
- So sánh Điệu về bãi bắn; đi như người mộng du . 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
2. Lor-ca- Cái chết bi phẫn: 
a. Cái chết bi phẫn, đau đớn: 
b. Hình tượng tiếng đàn: 
 tiếng ghi ta nâu  bầu trời cô gái ấytiếng ghi ta lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta ròng ròng máu chảy 
 Âm sắc nâu của cây đàn, của quê hương?... 
 Âm sắc khát vọng, tình yêu. 
 Âm sắc sự sống, hi vọng. 
 Âm sắc tròn- trong trẻo, đổ vỡ. 
 Âm sắc đỏ chết chóc, bi kịch. 
* Nghệ thuật: Tượng trưng, siêu thực, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, điệp từ 
3. Lor- ca- Sức sống bất diệt: 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
2. Lor- ca- Cái chết bi phẫn: 
không ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng 
3. Lor-ca- Sức sống bất diệt. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
2. Lor-ca- Cái chết bi phẫn: 
- Tiếng đàn không thể chôn cất Không thể chôn cất tiếng đàn, không thể chôn cất chuỗi âm thanh- giai điệu li-la li-la li-la (giá trị tinh thần). 
+ So sánh: Tiếng đàn như cỏ mọc hoang Nghệ thuật chân chính, cái đẹp nghệ thuật không thể bị hủy diệt bởi sức sống của nó. 
3. Lor-ca- Sức sống bất diệt. 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 1. Lor-ca- Người nghệ sĩ đơn độc: 
2. Lor-ca- Cái chết bi phẫn: 
+ Hình ảnh: 
Giọt nước mắt: Tiếng khóc. Lòng cảm thông, thương tiếc. 
Vầng trăng: Biểu tượng cho nghệ thuật, cho cái đẹp bất diệt. 
 giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng 
- Xót thương thiên tài Lor-ca: 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 4. Lor-ca- Giã từ kiêu hãnh: 
đường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùng 
Hình ảnh 
đối lập 
Hữu hạn 
Vô hạn 
Dự cảm số phận ngắn ngủi trước vũ trụ- thế giới vô biên; trước cái ác- cái xấu trong xã hội. 
- Dự cảm số phận: 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 4. Lor-ca- Giã từ kiêu hãnh: 
Âm nhạc 
Thi ca 
Lor-ca 
 (Biểu tượng 
 tượng trưng) 
Bơi trên ghi ta bạc 
Lor-ca 
- Vẻ đẹp hình tượng: 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 4. Lor-ca- Giã từ kiêu hãnh: 
Âm nhạc 
Thi ca 
Lor-ca 
 (Biểu tượng 
 tượng trưng) 
Bơi trên ghi ta bạc 
Lor-ca 
- Vẻ đẹp hình tượng: 
Lá bùa 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
4. Lor-ca- Giã từ kiêu hãnh: 
Âm nhạc 
Thi ca 
Lor-ca 
 (Biểu tượng 
 tượng trưng) 
Bơi trên ghi ta bạc 
Lor-ca 
- Vẻ đẹp hình tượng: 
Lá bùa 
Ném trái tim 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
 4. Lor- ca- Giã từ kiêu hãnh: 
Lor-ca 
- Vẻ đẹp hình tượng: 
- Điệp khúc luyến láy, du dương “li-la li-la li-la” : 
Vẻ đẹp Chân 
Thiện 
Mỹ 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
III. Tổng kết: 
Lor-ca 
Một cái chết bi phẫn bởi những thế lực bạo tàn 
Một tâm hồn bất diệt cùng sự bất tử của nghệ thuật chân chính 
Một nghệ sĩ cô đơn đấu tranh cho tự do và sự nghiệp cách tân nghệ thuật 
II. Đọc- hiểu văn bản: 
III. Tổng kết: 
Bút pháp tượng trưng, siêu thực qua các âm sắc, ẩn dụ, so sánh, 
Chất nhạc long lanh, phóng khoáng, mới mẻ và tinh tế. 
Thể th ơ tự do, ngắt dòng tự nhiên, không viết hoa đầu dòng, 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
ỊUHHGNHNG 
 PHỤ LỤC: 
 KHO VIDEO CLIP THAM KHẢO 
Phim: Nhà thơ Thanh Thảo nói về bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” 
Nhạc: Cây đàn ghi ta của Lor-ca- Việt Hoàn 
ỊUHHGNHNG 
Phim: Nhà thơ Thanh Thảo nói về bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” 
Nhạc: Cây đàn ghi ta của Lor-ca- Việt Hoàn 
ỊUHHGNHNG 
Chào tạm biệt các em! Chúc các em học tốt bài học hôm nay! 
ỊUHHGNHNG 
TƯ LiỆU, PHIM ẢNH THAM KHẢO 
Sách giáo khoa, Ngữ văn 12 tập 1, Nhà xuất bản giáo dục- 2011 
Sách giáo viên, Ngữ văn 12 tập 1, Nhà xuất bản giáo dục- 2011 
Phim: Nhà thơ Thanh Thảo nói về bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” 
Nhạc : Cây đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Tùng- Hình Phước Liên), trình bày ca sĩ Việt Hoàn