Bài giảng Ngữ Văn Lớp 12 - Tiết 64+65: Những đứa con trong gia đình - Năm học 2022-2023

Kính chào quý thầy cô 
và các em học sinh! 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
1 
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng 
Lòng yêu nước, căm thù giặc. 
Tinh thần chiến đấu bất khuất chống lại kẻ thù bảo vệ tổ quốc. 
Trung thành với lí tưởng cách mạng. 
Bộc lộ vẻ đẹp phẩm chất anh hùng 
Sử thi 
Hình thành từ thời cổ đại, khi các bộ tộc phải đấu tranh để tồn tại và phát triển. 
Mang tính cộng đồng 
Người anh hùng trong sử thi mang sức mạnh và khát vọng của cộng đồng 
Truyện ngắn sử thi 
Rừng xà nu 
Những đứa con trong gia đình 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
2 
Nguyễn Thi 
 Những đứa con 
	trong gia đình 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
4 
Cấu trúc bài học 
Khái quát chung 
Đọc hiểu văn bản 
Tổng kết 
Củng cố 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
5 
I. Tìm hiểu chung 
Nguyễn Thi (1928 - 1968) tên thật là Nguyễn Hoàng Ca. (Bút danh: Nguyễn Ngọc Tấn) 
 Quê: Nam Định. 
Gia đình: Sinh ra trong một gia đình nghèo. 
Tuổi thơ chịu nhiều tủi cực: mồ côi cha từ năm 10 tuổi, mẹ đi bước nữa nên vất vả, tủi cực từ nhỏ. 
Tác giả 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
6 
 - Năm 1943, vào Sài Gòn kiếm sống, năm 1945 tham gia cách mạng, 1954 tập kết ra Bắc, 1962 trở lại miền Nam, 1968 hy sinh tại mặt trận Sài Gòn. 
Sài Gòn mùa xuân 1968 
Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
7 
- Sự nghiệp sáng tác : Là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng Miền Nam chống Mĩ, là nhà văn của người nông dân Nam Bộ, với giọng văn giàu chất hiện thực, đằm thắm chất trữ tình, nhân vật có cá tính mạnh mẽ. 
Chị Út Tịch, nhân vật của Nguyễn Thi 
Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
8 
- Tác phẩm: Sáng tác ở nhiều thể loại:Bút ký, Truyện ngắn, tiểu thuyết ( Trăng sáng, Đôi bạn, Truyện và kí ) 
Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
9 
Phong cách sáng tác : 
+ Nhân vật: nông dân Nam Bộ 
+Năng lực phân tích tâm lý sắc sảo, khả năng thâm nhập, khám phá, diễn tả thế giới nội tâm của con người 
+ ngôn ngữ phong phú góc cạnh giàu tính tạo hình và đậm chất Nam Bộ. 
-Năm 2000 Ông được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT 
Tác giả 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
10 
- Được sáng tác 2/1966, in lần đầu trên tạp chí Văn nghệ Quân Giải phóng. 
- Sau đó được in trong tập "Truyện và kí" (1978). 
2. Tác phẩm 
a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
11 
-Trong trận đánh, Việt bị thương nặng, lạc đơn vị, anh hồi tưởng về gia đình và đồng đội: Cha mẹ Việt đều bị giặc giết, Chiến và Việt giành nhau đi bộ đội. Chú Năm cho phép cả 2 lên đường, hai chị em mang bàn thờ má sang gửi chú Năm. Việc nhà sắp xếp chu toàn. Anh Tánh cùng tiểu đội đã tìm được Việt vẫn chắc tay súng, Việt được đưa về điều trị. Anh định viết thư cho chị Chiến 
c.Nội dung đoạn trích: Là dòng tâm tư hồi ức của Việt trong lần thứ tư tỉnh lại khi bị thương ở giữa chiến trường. 
b. Tóm tắt truyện 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
12 
 - Tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người dân Nam Bộ, yêu nước, căm thù giặc sâu sắc. Đồng thời, khẳng định truyền thống gia đình và truyền thống dân tộc tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn cho nhân dân ta chống lại kẻ thù xâm lược. 
d . Chủ đề 
I. Tìm hiểu chung 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
13 
- Nhân vật Viêt rơi vào một tình huống đặc biệt: trong một trận đánh, bị thương nặng phải nằm lại giữa chiến trường. Anh nhiều lần ngất đi tỉnh lại , khi tỉnh nhớ chuyện gia đình... 
1. Tình huống truyện 
II. Đọc – hiểu văn bản 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
14 
Ý nghĩa: Tình huống truyện đã đem đến cách trần thuật qua dòng hồi tưởng miên man đứt, nối, vì vậy đem đến cho tác phẩm màu sắc trữ tình đậm đà, tự nhiên. Đồng thời tạo điều kiện để nhà văn thâm nhập vào thế giới nội tâm nhân vật để dẫn dắt truyện. 
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Tình huống truyện 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
15 
? Đoạn trích được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn của nhân vật nào? Cách trần thuật này có tác dụng như thế nào với kết cấu truyện và khắc họa tính cách nhân vật? 
II. Đọc – hiểu văn bản 
Câu hỏi 1 SGK 63 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
16 
Người trần thuật kể nhưng cách nhìn và lời kể lại theo giọng điệu của nhân vật. 
Tác dụng nghệ thuật: 
+ Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc tính cách của nhân vật cũng được khắc họa. 
+ Câu chuyện dù không có gì đặc sắc cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua con mắt, tấm lòng, ngôn ngữ và giọng điệu riêng của nhân vật. Nhà văn phải thành thạo tâm lí và ngôn ngữ nhân vật mới có thể trần thuật theo phương thức này. 
II. Đọc – hiểu văn bản 
2. Cách kể chuyện của tác phẩm 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
17 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống gia đình 
Truyền thống yêu nước trống giặc ngoại xâm 
 Hai chị em đề gắn tình yêu thương trong gia đình với lòng yêu nước 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
18 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống gia đình: 
- Các thế hệ trong gia đình chịu nhiều đau thương do tội ác kẻ thù: 
+ Ông nội bị giặc giết 
+ Cha bị chặt đầu 
+ Má bị trúng đạn của Mĩ 
+ Thím Năm cũng bị giặc bắn chết 
Nỗi sợ hãi của người dân trước họng súng giặc Mỹ 
(ảnh chụp lại tại Khu trưng bày Chứng tích Sơn Mỹ) 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
19 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Nỗi sợ hãi của người dân trước họng súng giặc Mỹ 
(ảnh chụp lại tại Khu trưng bày Chứng tích Sơn Mỹ) 
Đau thương mất mát đã hun đúc ngọn lửa căm thù trong tâm hồn những người dân Nam Bộ mộc mạc. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
20 
Thảm sát Mĩ Lai 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
21 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống yêu nước trống giặc ngoại xâm: 
Người cha là cán bộ Việt Minh anh dũng đến giây phút cuối cùng. 
Má Việt cũng là hiện thân của truyền thống: dáng người chắc, khỏe, sực mùi lúa gạo và mồ hôi. 
Vẻ đẹp người phụ nữ Nam bộ xưa 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
22 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống yêu nước trống giặc ngoại xâm: 
Sự cần cù sương nắng nuôi con, cắn răng kìm nén đau thương để sống, che chở cho đàn con, tranh đấu với kẻ thù. 
Vẻ đẹp người phụ nữ Nam bộ xưa 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
23 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống yêu nước trống giặc ngoại xâm: 
Truyền thống ấy thể hiện rõ qua cuốn sổ gia đình. Cuốn sổ là lịch sử gia đình mà qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. 
Chú Năm: đại diện cho truyền thống, lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ). 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
24 
Tượng đài Sơn Mỹ 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù giặc và tinh thần chiến đấu đã gắn kết những con người trong gia đình với nhau và những đứa con là sự tiếp nối truyền thống của cha mẹ. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
25 
Bà Nguyễn Thị Định – Phó tư lệnh quân giải phóng miền Nam 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
26 
 Hai chị em đề gắn tình yêu thương trong gia đình với lòng yêu nước: 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
Có chung mối thù với bọn xâm lược, có cùng nguyện vọng cầm súng đánh giặc. Thể hiện sâu sắc nhất trong cái đêm giành nhau tòng quân và khi khiêng bàn thờ má. 
Đều là những chiến sĩ dũng cảm trong đánh giặc. 
Đều có những nét trẻ con (giành nhau bắt ếch, giành nhau chiến công). 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
27 
 Hai chị em đề gắn tình yêu thương trong gia đình với lòng yêu nước: 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
 Chi tiết hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi chú Năm: 
Nó đã nói lên hết sức cô đọng về cuộc chiến đấu của chúng ta: có yêu thương, có căm thù, có cái mất mát nhưng có cái vĩnh hằng, có sự quyết liệt nhưng cũng có sự thanh thản, có yếu tố hành động nhưng cũng có yếu tố tâm linh... 
Tạo không khí thiêng liêng biến Việt thành người lớn : thương chị, mối thù thằng Mĩ đè nặng trên vai. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
28 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  b. Nhân vật Chiến  
Hiện lên qua dòng hồi tưởng của Việt 
Rất giống má: 
+ Đặc biệt, trong cái đêm sắp xa nhà đi bộ đội: lo liệu, toan tính việc nhà, lời nói và cử chỉ y hệt má. 
Người mẹ sống lại trong hình ảnh Chiến. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
29 
 Hai chị em đề gắn tình yêu thương trong gia đình với lòng yêu nước: 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  a. Nét chung  
 Chi tiết hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi chú Năm: 
Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp dòng sông truyền thống gia đình. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
30 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  b. Nhân vật Chiến  
Hiện lên qua dòng hồi tưởng của Việt: 
Rất giống má: 
+ Bắp tay tròn vo, sạm đỏ, thân người to và chắc nịch 
Vẻ đẹp của những con người sinh ra để gánh vác và để chiến thắng. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
31 
Chiến có tính cách người lớn hơn Việt: nhường nhịn em, quan tâm mọi việc của gia đình. 
Nhân vật Chiến có cá tính đặc sắc, mang vẻ đẹp tâm hồn của người con gái Nam Bộ trong một thời kỳ nhiều mất mát hi sinh. 
Chiến sĩ giải phóng quân miền Nam 1967 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  b. Nhân vật Chiến  
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
32 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  c. Nhân vật Việt  
Chiến sĩ giải phóng ngoại ô sài Gòn 1968  
Nếu C hiến có dáng dấp một người lớn thực sự thì ở Việt là sự lộc ngộc, vô tư của một cậu con trai đang tuổi mới lớn: 
+ Việt hay tranh giành với chị Chiến 
+ Đêm trước khi đi, Việt “ lúc lăn kềnh ra ván cười khì khì”, lúc lại rình “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay”. 
+ Vào bộ đội, Việt lại đem theo một chiếc súng cao su. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
33 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  c. Nhân vật Việt  
Chiến sĩ giải phóng ngoại ô sài Gòn 1968  
Việt trở nên anh hùng: 
+ Ngày từ bé đã dám xông vào thằng giết cha mình. 
+ Khi bị thương: vẫn quyết tâm sống chết với kẻ thù. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
34 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Hai chị em Chiến và Việt  c. Nhân vật Việt  
Chiến sĩ giải phóng ngoại ô sài Gòn 1968  
Việt trở nên anh hùng: 
Nhà văn xây dựng thành công hình tượng nhân vật Việt. Trước chị, Việt nhỏ bé hồn nhiên, trước kẻ thù Việt vụt lớn trở thành anh hùng. Việt tiêu biểu cho những chàng trai Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
35 
II. Đọc – hiểu văn bản 
4. Chất sử thi của thiên truyện 
Hình tượng cuốn sổ gia đình 
Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt. 
Dũng sĩ Hồ Thị Thu (1968) năm 13 tuổi 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
36 
III. Tổng kết 
1. Nội dung 
Truyện kể về những người con trong một gia đình nông dân Nam bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương, Cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con nguời Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
37 
III. Tổng kết 
2. Nghệ thuật 
Tình huống truyện độc đáo: truyện kể theo dòng nội tâm của nhân vật khi hồi tưởng. 
Phương thức trần thuật: thuộc ngôi thứ 3, nhưng lời kể và giọng điệu theo ngôi thứ nhất (Việt). 
- Truyện mang chất sử thi rất đậm đà: qua lịch sử 1 gia đình thấy lịch sử 1 đất nước. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
38 
IV. Củng cố 
Câu 1: Phong cách sáng tác của nhà văn Nguyễn Thi là: 
A. Năng lực phân tích tâm lí nhân vật sắc sảo 
B. Văn phong vừa đằm thắm chất trữ tình vừa giàu chất hiện thực 
C. Có khả năng tạo nên những nhân vật có tính cách mạnh mẽ, mang đậm tính cách Nam Bộ 
D. Tất cả các đáp án trên 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
39 
IV. Củng cố 
Câu 2: Nhân vật nào là hình ảnh đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống gia đình? 
A. Chú Năm 
B. Má Việt 
C. Việt 
D. Chiến 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
40 
Câu 3: Chú Năm gắn liền với hình ảnh nào? 
A. Tiếng hát 
B. Tiếng hò 
C. Tiếng đàn 
D. Tiếng sáo 
IV. Củng cố 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
41 
IV. Củng cố 
Câu 4: Câu nói “Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!” là của nhân vật Nào? 
A. Má 
B. Chị Chiến 
C. Việt 
D. Chú Năm 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
42 
Câu 5: Nhân vật Chiến mang nhiều vẻ đẹp, phẩm chất giống : 
A. Ba 
B. Ông nội 
C. Chị hai 
D. Má 
IV. Củng cố 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
43 
IV. Củng cố 
Câu 6: Chi tiết nào thể hiện nét tính cách trẻ con của nhân vật Việt? 
A. Xông vào đá thằng giặc giết cha mình 
B. Giành đi bộ đội với chị 
C. Đêm trước ngày đi bộ đội, Việt vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết. 
D. Dù bị thương nơi chiến trường nhưng vẫn luôn trong tư thế chiến đấu. 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
44 
IV. Củng cố 
Câu 7: Chi tiết xuất hiện ở cuối tác phẩm Những đứa con trong gia đình (SGK Ngữ văn 12 tập 2 trang 63) là chi tiết: 
A. Hai chị em Chiến và Việt khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm 
B. Chiến bàn với Việt thu xếp công việc gia đình trước ngày tòng quân 
C. Việt bị thương nằm lại chiến trường 
D. Chú Năm giao cho hai chị em cuốn sổ gia đình 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
45 
08/07/2023 4:19 CH 
Tiết 64,65: NHỮNG ĐƯA CON TRONG GIA ĐÌNH 
46