Bài giảng môn Sinh học Khối 12 - Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

BÀI 13: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
- Mối quan hệ giữa gen và tính trạng: 
 Gen(ADN ) mARN Pôlipeptit prôtêin tính trạng. 
 Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước nên chịu sự chi phối của nhiều yếu tố môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể . 
 Kiểu gen Kiểu hình 
Môi trường 
1. VÍ DỤ : 
a. Ví dụ 1: Giống thỏ Hymalaya 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
* Đặc điểm về kiểu hình: 
+ Tại vị trí đầu mút cơ thể (tai, bàn chân, đuôi, mõm) có lông màu đen. 
+ Ở những vị trí khác lông trắng muốt. 
* Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể, có cùng một kiểu gen nhưng lại biểu hiện ra những KH khác nhau ở các bộ phận cơ thể khác nhau? 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
Người ta cạo phần lông trắng trên lưng thỏ buộc vào đó một cục nước đá. Tại vị trí này, lông mọc lên lại có màu đen. 
* Thí nghiệm : 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
* Giải thích 
- Các tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin lông màu đen. 
- Các vùng khác có nhiệt độ cao hơn không tổng hợp mêlanin lông màu trắng. 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
VÍ DỤ : 
b. Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu 
- Các cây hoa cẩm tú cầu: M àu sắc hoa có thể biểu hiện ở dạng biến thiên màu sắc giữa đỏ và tím , tương ứng với độ pH của đất. 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
b. Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
 pH > 7: hoa màu đỏ, màu hồng hoặc màu tím. 
pH = 7: hoa màu trắng sữa. 
pH < 7: hoa màu lam. 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
Nhận xét: 
- Màu sắc hoa tùy thuộc vào độ pH của đất. 
- Vậy môi trường ngoài (độ pH) có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen 
c. Ví dụ 3: Bệnh pheeninkêtô niệu 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
 - Do một gen lặn trên NST thường quy định. Bệnh này do rối loạn chuyển hóa axit amin phêninalanin. 
 - Hậu quả: Người bệnh bị thiểu năng trí tuệ. 
 - Nếu phát hiện sớm và áp dụng chế độ ăn kiêng giảm thức ăn có phênialanin thì cơ thể có thể phát triển bình thường. 
2. Kết luận : 
 - Môi trường trong và ngoài cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen. 
 - Bố mẹ không truyền cho con những tính trạng đã hình thành sẵn mà di truyền 1 kiểu gen. 
 - Kiểu hình là kết quả sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể. 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN : 
VÍ DỤ: 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN : 
Kiểu gen 
Môi trường 
Kiểu hình 
+ Môi trường 1 
 Kiểu hình 1 
+ Môi trường 2 
 Kiểu hình 2 
Kiểu gen 1 
+ Môi trường 3 
 Kiểu hình 3 
+ Môi trường n 
 Kiểu hình n 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN : 
1. Khái niệm 
- Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau mức phản ứng của 1 kiểu gen. 
2. Đặc điểm 
- Mức phản ứng do gen quy định , mỗi gen có mức phản ứng riêng. 
- M ức phản ứng có thể rộng hoặc hẹp (mức phản ứng càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi). 
 + Những tính trạng có mức phản ứng rộng thường là những tính trạng số lượng. (vd: tính trạng năng suất, khối lượng, sản lượng trứng sữa ) 
 + Những tính trạng có mức phản ứng hẹp thường là những tính trạng chất lượng. 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG : 
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG : 
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN : 
3. Phương pháp xác định mức phản ứng 
- Tạo các cá thể có cùng một kiểu gen Nuôi hoặc trồng các cá thể có cùng kiểu gen ở các môi trường khác nhau Theo dõi đặc điểm của các cá thể có cùng kiểu gen ở các môi trường khác nhau mức phản ứng của KG đó . 
4. Sự mềm dẻo về kiểu hình (Thường biến) 
- Khái niệm: Là hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau. 
- Nguyên nhân: Do sự tự điều chỉnh về sinh lí của sinh vật. 
- Ý nghĩa: Giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường. 
- Đặc điểm: Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ thuộc vào kiểu gen và mỗi kiểu gen chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong 1 phạm vi nhất định.