Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 12 - Tuần 27, Tiết 77: Đọc văn: Hồn Trương Ba da hàng thịt (Trích) - Tác giả: Lưu Quang Vũ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚPKIỂM TRA BÀI CŨNêu bố cục và tóm tắt nội dung đoạn trích « Hồn Trương Ba, da hàng thịt » ?Bố cụcMàn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịtMàn đối thoại giữa hồn Trương Ba và người thânMàn đối thoại giữahồn Trương Ba và Đế ThíchMàn kếtĐoạn trích « Hồn Trương Ba, da hàng thịt » là cảnh VII và đoạn kết của vở kịch « Hồn Trương Ba, da hàng thịt » của Lưu Quang Vũ.+ Cảnh 7 : Khi nhập vào xác hàng thịt , Trương Ba bắt đầu thay đổi tâm tính mọi người xa lánh, bản thân đau khổ chấp nhận cái chết để giải thoát.+ Phần kết : Hồn Trương Ba nhập vào màu xanh cỏ cây trong vườn, trò chuyện với vợ, cu Tị và bé Gái.Tóm tắt nội dung đoạn trích « Hồn Trương Ba, da hàng thịt »Hoàn cảnh bi kịch của Trương BaTrương BaTrú nhờ thểxác anh hàng thịt dung tục, thô lỗNhân hậu, trongsạch, ngay thẳngThú vui tao nhã, trí tuệ, chơi cờ với nước đi khoáng hoạtThô lỗ, phũ phàngUống rượu nhiều, thèm ăn thịt, không mặn mà với chơi cờTrương Ba ý thức được điều đónhưng không thể giải quyếtHồn Trương Ba tự nhận thấy khôngthể sống “hồn này xác nọ”Mọi người trong gia đình xa lánh-> HồnTrương Ba tuyệt vọngHồn và Xác đối thoại-> Hồn đau khổ, bế tắcHồn Trương Ba gặp gỡ Đế Thích-> Đấu tranh đểlựa chọn cách sống.Tuần 27 – Tiết 77: Đọc văn: HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT- Lưu Quang Vũ - ( Tiết 2 )(Trích) I. TIỂU DẪNII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN :1. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt2. Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thânCuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thânDiễn biến cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thân (vợ, con dâu, cháu nội)Tâm trạng của Trương Ba sau cuộc đối thoại 2. Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thân Thảo luận nhómPhản ứng của vợ ra sao? Nguyên nhân?Trước sự tha hóa, biến đổi của Hồn Trương BaTrước phản ứng của người thân Tâm trạng của Trương Ba ra sao?Nguyên nhân? Phản ứng của cháu gáira sao? Nguyên nhân? Phản ứngcủa con dâura sao? Nguyên nhân?Nhóm 1Nhóm 2Nhóm 3Nhóm 4*Diễn biến cuộc đối thoại : NGƯỜI THÂNHỒN TRƯƠNG BAMQHNguyªn nh©nT©m tr¹ngPh¶n øngNguyªn nh©nVîThông cảm và xót thươngCháu gáiCon dâuQuyết liệt và dữ dộiThấu hiểu nhưng đau lòng khi nhận thấy bố ngày một khácNhận thấy sự thay đổi của chồng và không muốn sống cảnh chồng chungBuồn bã, đau khổ, muốn bỏ đi, nhường chồng cho cô hàng thịtTâm hồn trẻ thơ vốn trong sạch không chấp nhận sự tầm thường, dung tục-Vẻ mặt : thẫn thờ, lặng ngắt như tảng đá.- Cử chỉ : tay ôm đầu.- Điệu bộ : run rẩy, lập cập.- Giọng điệu : nhẫn nhục, cầu cứu.=> Vô cùng đau đớn, bế tắc.Hiểu những gì mình đã, đang và sẽ làm cho người thân là rất tệ hại mặc dù không hề muốn“¤ng b©y giê cßn biÕt ®Õn ai n÷a!”; “ ¤ng ®©u cßn lµ «ng n÷a”; “T«i sÏ ®i biÖt ®Ó «ng ®­ưîc th¶nh th¬i víi c« hµng thÞt”“Con sî l¾m, bëi con c¶m thÊy, ®au ®ín thÊy mçi ngµy thÇy mét ®æi kh¸c, mÊt m¸t dÇn, tÊt c¶ cø lÖch l¹c, nhoµ mê dÇn ®Õn nçi cã lóc chÝnh con còng kh«ng nhËn ra thÇy n÷a”“¤ng néi t«i chÕt råi nÕu «ng néi t«i hiÖn hån vÒ «ng néi t«i sÏ bãp cæ «ng”; “«ng chiÕt c©y cam bµn tay giÕt lîn cña «ng lµm g·y tiÖt c¸i chåi non, ch©n «ng to bÌ như­ c¸i xÎng, giÉm lªn n¸t c¶ c©y s©m quý míi ­¬m! ¤ng néi t«i ®êi nµo phò phµng nh­ vËy!”*Thái độ, tâm trạng của Trương Ba:2. Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thân *Diễn biến cuộc đối thoại :Ông thẫn thờ, ôm đầu bế tắc, cầu cứu cháu gái, run rẩy trong trong nỗi đau, nhận thấy: "Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ ”“Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? Nhưng có thật là không còn cách nào khác? Có thật không còn cách nào khác?”Những câu hỏi mang tính tự vấn -> Bộc lộ sự day dứt nội tâm, đấu tranh với chính mình “Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không cần!". Quyết định dứt khoát -> không chung sống với thể xác dung tục của hàng thịt. So sánh tâm trạng, thái độ của Trương Ba khi đối thoại với xác hàng thịt và người thânTuyệt vọng;bất lực cam chịuchấp nhận chung sống với xác hàng thịt dung tục Vô cùng đau đớnsong kiên quyết,dứt khoát không sống chung với xác hàng thịt dung tục Đỉnh điểm của xung đột, nhân vật không thỏa hiệp mà đấu tranh mạnh mẽ.=> Vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong cuộc đấu tranh với cái dung tục để hoàn thiện nhân cách.Cuộc đối thoại với xác hàng thịt Cuộc đối thoại với người thânHãy chỉ ra sự khác nhau trong quan niệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống?3.Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích* Sự khác nhau trong quan niệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống :3.Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế ThíchQuan niệm của Đế ThíchQuan niệm của Hồn Trương Ba- Khuyên Trương Ba chấp nhận cảnh sống tạm bợ bởi thế giới vốn không toàn vẹn.- Không chấp nhận cảnh sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn- Có ý định cho Trương Ba nhập vào xác cu Tị - một em bé hàng xóm vừa chết, bạn thân của cái Gái.- Kiên quyết từ chối, không chấp nhận cuộc sống giả tạo, trái tự nhiên mà theo ông “khổ hơn cả cái chết”. Cái nhìn quan liêu hời hợt về cuộc sống con người, chỉ ra hiện tượng tiêu cực của xã hội đương thời. Ca ngợi quan niệm sống tích cưc: sống đúng là mình, sống phải hài hoà, toàn vẹn cả tâm hồn và thể xác. * Sự khác nhau trong quan niệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống :3.Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích* Sự khác nhau trong quan niệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống :* Ý nghĩa cuộc đối thoại:	- Cuộc sống là đáng quý nhưng không phải sống thế nào cũng được.	- Con người phải luôn đấu tranh để hoàn thiện nhân cách. Hạnh phúc chân chính của con người là được sống thật với mình và mọi người. 4. Đoạn kếtTrong lời hồn Trương Ba nói với vợ Tôi vẫn ở đây , và lời của cái Gái đã nói hộ tư tưởng gì của tác giả? 4. Đoạn kết- Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật muôn đời. - Cái thiện, cái đẹp và sự sống đích thực đã chiến thắng. Sự bất tử của con người nằm trong ý nghĩa sự sống và sự hóa thân vào cuộc sống xung quanh ta chứ không phải ở độ dài thời gian.“Mµn kÕt víi chÊt th¬ s©u l¾ng ®· ®em l¹i ©m h­ưëng thanh tho¸t cho mét bi kÞch l¹c quan ®ång thêi truyÒn ®i th«ng ®iÖp vÒ sù chiÕn th¾ng cña c¸i ThiÖn, c¸i §Ñp vµ cña sù sèng ®Ých thùc.” TS.Nguyễn Kiều TâmIII. Tổng kết:1. Nội dung: - Bi kịch của con người khi không được sống là chính mình.- Vẻ đẹp tâm hồn của người lao trong việc chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực và khát vọng hoàn thiện nhân cách.III. Tổng kết:1. Nội dung :- Nghệ thuật xây dựng tình huống kịch độc đáo, dẫn dắt xung đột kịch hợp lí.- Nghệ thuật dựng hành động kịch, dựng đối thoại sinh động.2. Nghệ thuật :CÂU 1ABCĐẾ THÍCHTRƯƠNG BAXÁC HÀNG THỊTGIỎI QUÁ!EM HÃY CHỌN LẠI!Câu nói: “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn.” là của nhân vật nào trong tác phẩm?CỦNG CỐ : Chọn phương án đúngABCDNgười và thần tiên luôn luôn bất đồng quan điểm sốngCuộc nói chuyện giữa người thường và thần tiên.Cuộc tranh luận về sự sống và cái chết.CÂU 2Khát vọng sống đẹp, khát vọng tự giải phóng cho tâm hồn thanh cao của Hồn Trương Ba. Đó là khát vọng tự hoàn thiện nhân cách.Màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích ở cuối đoạn trích, toát lên ý nghĩa gì?C.CÇn ph¶i ý thøc s©u s¾c gi¸ trÞ sù sèng: sèng ®óng lµ m×nh, trän vÑn víi gi¸ trÞ m×nh vèn cã vµ lu«n tù m×nh ®Êu tranh víi nh÷ng nghÞch c¶nh ®Ó hoµn thiÖn nh©n c¸ch vµ v­¬n tíi nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn cao quý. B. Cần phải có ý thức sâu sắc về phần hồn : Vì phần hồn sẽ giúp con người sống thanh cao, trong sáng, đẹp đẽ và chiến thắng tất cả những nghịch cảnh éo le của cuộc sống. A. Cần phải có ý thức sâu sắc về phần xác: Vì phần xác sẽ giúp con người tồn tại, để hưởng thụ tất cả những giá trị của cuộc đời ban tặng cho con người. Một trong những bài học mà chúng ta rút ra qua đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt là:Câu 3Để không rơi vào bi kịch như hồn Trương Ba, em phải sống thế nào? Có phải chỉ cần sự nỗ lực hoàn thiện của mỗi cá nhân hay còn có vai trò của xã hội, cộng đồng?CÂU 45. Hướng dẫn về nhà:- Về nhà tìm đọc toàn bộ tác phẩm, xem kịch. Nắm nội dung. nghệ thuật; tư tưỏng của văn bản.- Chuẩn bị bài : Diễn đạt trong văn nghị luận.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH