Giáo án Công nghệ Lớp 12 - Tuần 6: Khái niệm về mạch điện tử - Chỉnh lưu - Nguồn một chiều - Năm học 2016-2017

Tuần: 6	Ngày soạn: 26/09/2016	Ngày dạy: 03/10/2016	Tiết PPCT: 6
KHÁI NIỆM VỀ MẠCH ĐIỆN TỬ - CHỈNH LƯU – NGUỒN MỘT CHIỀU
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Biết được khái niệm, phân loại mạch điện tử
- Hiểu được chức năng và nguyên lý làm việc của mạch chỉnh lưu, mạch lọc, mạch ổn áp.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết các khối chính trong mạch nguồn một chiều và chức năng các khối chính trong mạch nguồn một chiều. Nhận biết các linh kiện trong mạch nguồn một chiều.
3. Thái độ:
- Có ý thức tìm hiểu nguồn điện một chiều. Sử dụng nguồn điện một chiều và các dụng cụ điện đúng quy trình kĩ thuật và các quy định về an toàn.
- Chủ động và sáng tạo trong quá trình học tập.
4. Nội dung trọng tâm:
- Khái niệm, phân loại mạch điện tử, nguyên lý làm việc mạch chỉnh lưu cầu, sơ đồ khối mạch nguồn một chiều.
5. Những năng lực và phẩm chất có thể hình thành cho học sinh:
Nhóm năng lực
Năng lực thành phần
Mô tả mức độ thực hiện trong bài học
Nhóm NLTP liên quan đến sử dụng kiến thức môn học
Hiếu các thuật ngữ của bài học phân loại các mạch điện tử, mạch chỉnh lưu và nguồn một chiều.
- Khái niệm, phân loại mạch điện tử
- Nguyên lý làm việc mạch chỉnh lưu cầu.
- Sơ đồ khối và nhiệm vụ các khối trong mạch nguồn một chiều. 
Nhóm NLTP về phương pháp
Làm việc theo nhóm, tương tác học sinh với học sinh, giáo viên với học sinh
- Biết làm việc nhóm, phát huy được năng lực của từng cá nhân, năng lực hợp tác trong làm việc
Nhóm NLTP trao đổi thông tin
Biết trao đổi các nội dung bài học qua phương pháp làm việc nhóm, hình vẽ
- Chức năng của các mạch lọc, ổn áp trong mạch nguồn một chiều.
- Nhận biết điện áp trước và sau MBA, điện áp ra, nắm được dãn đồ dạng sóng của các điện áp trước và sau MBA, điện áp ra .
Nhóm NLTP liên quan đến cá nhân
Vận dụng được kiến thức của bài học vào thực tế, đọc được các số liệu kĩ thuật, các thuật ngữ kĩ thuật.
- Nắm được công dụng của từng linh kiện trong các mạch điện. 
- HS hiểu và sử dụng mạch nguồn một chiều đúng theo yêu cầu kĩ thuật.
II. Chuẩn bị của GV và HS:
1 Chuẩn bị của GV:
- Đọc đọc sgk công nghệ 12 và các tài liệu liên quan khái niệm mạch điện tử, chỉnh lưu và nguồn một chiều. 
- Xem bài 7 sgk công nghệ 12 và soạn giáo án theo nội dung.
PHT 1: Tìm hiểu mạch chỉnh lưu nửa chu kì (làm ở nhà)
Mạch chỉnh lưu dùng linh kiện nào, vì sao?
2. Mạch chỉnh lưu có chức năng gì?
3. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu nửa chu kì ?
4. Dãn đồ điện áp ra của mạch chỉnh lưu nửa chu kì có đặc điểm gì?
PHT 2: Tìm hiểu mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điốt (làm ở nhà)
1. Nêu đặc điểm cấu tạo mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt?
2. Dãn đồ điện áp ra của mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điốt có đặc điểm gì?
3. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điốt?
PHT 3: Tìm hiểu về mạch chỉnh lưu cầu
1. Nêu cấu tạo mạch chỉnh lưu cầu?
2. Trình bày nguyên lý làm việc mạch chỉnh lưu cầu?
3. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu cầu ?
4. Em so sánh mạch chỉnh lưu cầu với mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt và mạch chỉnh lưu nửa chu kì? 
PHT 4: Tìm hiểu mạch nguồn một chiều
Vẽ sơ đồ khối mạch nguồn một chiều?
Nêu nhiệm vụ, chức năng của các khối trong mạch nguồn điện một chiều?
U1
ωt
U4
ωt
U2
ωt
U3
ωt
Vẽ dãn đồ điện áp U1,U2, U3, U4 ?
2. Chuẩn bị của HS:
- Chuẩn bị các dụng cụ học tập cần thiết cho môn học.
- Đọc trước nội dung bài 7 sgk công nghệ 12, tìm hiều về nguồn một chiều, chuẩn bị PHT 1, PHT2 GV đã cho về nhà.
III. Hoạt động dạy học:
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Năng lực thành phần
I . KHÁI NIỆM , PHÂN LOẠI MẠCH ĐIỆN TỬ :
 1 , Khái niệm :
Mạch điện tử là mạch điện mắc phối hợp giữa các linh kiện điện tử để thực hiện một nhiệm vụ nào đó trong kĩ thuật điện tử .
 2 , Phân loại :
Có nhiều cách phân loại khác nhau , về cơ bản được phân theo 2 cách :
Cách 1: Theo chức năng & nhiệm vụ chia ra:
+ Mạch khuyêch đại.
+ Mạch tao sóng hình sin.
+ Mạch tao xung.
+ Mạch nguồn chỉnh lưu lọc & ổn áp.
Cách 2 :theo phương thức gia công , xử lý tín hiệu , chia ra :
+ Mạch kĩ thuật tương tự (Analog)
+ Mạch kĩ thuật số (Digital).
Thế nào là mạch điện?
Lấy ví dụ về mạch điện trong thực tế ?
Mạch điện tử được phân loại như thế nào? có những loại nào ?
HS đọc SGK trả lời
- HS đọc SGK trả lời
- HS đọc và hiểu nội dung trong SGK. hiểu được KN mạch điện tử, nắm được phân loại mạch điện tử.
- Biết làm việc tương tác SGK, phát huy được năng lực của từng cá nhân.
II . CHỈNH LƯU VÀ NGUỒN ĐIỆN MỘT CHIỀU :
 1, Mạch chỉnh lưu : 
Mạch chỉnh lưu là loại mạch điện dùng Đ tiếp mặt để đổi điện xoay chiều thành điện một chiều .
Các cách mắc mạch chỉnh lưu:
+ Mạch chỉnh lưu nửa chu kì: 
 + Mạch chỉnh lưu cả chu kì ( toàn sóng ) hình tia ( điểm giữa ). 
 + Mạch chỉnh lưu cầu: 
 2 , Nguồn một chiều :
 a , Sơ đồ khối chức năng của mạch nguồn :
Là mạch điện quan trọng trong một thiết bị điện tử 
Có nhiệm vụ :biến đổi điện xoay chiều từ mạng lưới quốc gia thành điện một chiều có mức điện áp ổn định & công suất cần thiết để nuôi toàn bộ các thiết bị điện tử 
Sơ đồ : 
- Phân tích sơ đồ trêng hình 7 - 6 SGK
- GV chia HS thành 4 nhóm.
- GV yêu cầu các nhóm hoàn thành PHT 1, PHT 2 đã được giao chuẩn bị trước ở nhà.
- GV mời đại diện HS của nhóm lên báo cáo kết quả.
- GV mời đại diện HS của nhóm khác lên nhận xét, góp ý.
- GV xác định đúng, sai, góp ý đối với các ý kiến trình bày của học sinh.
- GV khái quát hóa kiến thức về mạch chỉnh lưu nửa chu kì và mạch chỉnh lưu cả chu kì ( toàn sóng ) hình tia
- GV cho điểm học sinh.
- GV chia HS thành 4 nhóm, phát PHT 3, PHT 4.
- GV yêu cầu các nhóm hoàn thành PHT 1, PHT 2 đã được giao chuẩn bị trước ở nhà.
- GV mời đại diện HS của nhóm lên báo cáo kết quả.
- GV mời đại diện HS của nhóm khác lên nhận xét, góp ý.
- GV xác định đúng, sai, góp ý đối với các ý kiến trình bày của học sinh.
- GV khái quát hóa kiến thức về mạch chỉnh lưu cầu và mạch nguồn một chiều.
- GV cho điểm học sinh.
- HS trao đổi, thảo luận theo nhóm hoàn thiện PHT 1, PHT 2.
- Đại diện HS của nhóm lên báo cáo kết quả.
- Đại diện HS của nhóm khác lên nhận xét, góp ý.
- HS ghi nhận kiến thức về mạch chỉnh lưu nửa chu kì và mạch chỉnh lưu cả chu kì (toàn sóng ) hình tia.
- HS trao đổi, thảo luận theo nhóm hoàn thiện PHT 3, PHT 4.
- Đại diện HS của nhóm lên báo cáo kết quả.
- Đại diện HS của nhóm khác lên nhận xét, góp ý.
- HS ghi nhận kiến thức về mạch chỉnh lưu cầu và mạch nguồn một chiều.
- HS hiểu và sử dụng tốt các thuật ngữ kĩ thuật, Chỉnh lưu, chu kì, nửa chu kì, dòng điện xoay chiều, một chiều, PC ngược, PC thuận.
- Nắm được sơ đồ cấu tạo mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
- Nắm được hoạt động mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
- Nhận xét ưu nhược điểm của mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
- Nắm được sơ đồ khối và sơ đồ cấu tạo mạch nguồn một chiều.
- Nắm được chức năng của các khối trong mạch nguồn một chiều.
 - GV tổng kết các kiến thức cơ bản của nội dung chuyên đề.
 - GV hướng dẫn HS biết cách vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.
 - GV yêu cầu HS ôn bài cũ, đọc trước bài 8 – Mạch khuếch đại – Mạch tạo xung.
IV. Câu hỏi, bài tập dùng trong kiểm tra và đánh giá:
A. Bảng ma trận kiểm tra các mức độ nhận thức:
NỘI DUNG
Mức độ yêu cầu cần đạt
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Vận dụng cao
 1. Khái niệm mạch điện tử.
Trình bày được khái niệm mạch điện tử.
Câu: 1.1
Phân loại mạch điện tử.
Câu: 2.1
 Nhận biết mạch điện tử trong thực tế.
Câu: 
 2. mạch chỉnh lưu
Trình bày được cấu tạo mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
 Câu: 1.2; 1.3; 1.4; 1.5; 1.6
Trình bày được hoạt động mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
Câu: 2.2; 2.3; 2.4; 2.5; 2.6 
 So sánh, nhận xét ưu nhược điểm của mạch chỉnh lưu nửa chu kì, chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt, chỉnh lưu cầu.
Câu: 3.1; 3.2; 3.3; 3.4; 3.5; 3.6
3. Nguồn một chiều
Trình bày được sơ đồ khối và sơ đồ cấu tạo mạch nguồn một chiều.
Câu: 1.7
Trình bày nhiệm vụ các khối trong mạch nguồn một chiều.
Câu: 2.7; 2.8
 Biết cách sử dụng mạch nguồn điện một chiều đúng kĩ thuật và an toàn.
Câu: 3.7; 3.8
B. Câu hỏi và bài tập củng cố, dặn dò:
1. Câu hỏi, bài tập mức Biết:
1.1. Em hãy trình bày khái niệm về mạch điện tử, nêu ví dụ?
1.2. Mạch chỉnh lưu dùng linh kiện nào, vì sao?	
1.3. Mạch chỉnh lưu có chức năng gì?
1.4. Nêu đặc điểm cấu tạo mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt?
1.5. Nêu cấu tạo mạch chỉnh lưu cầu?
1.6. Trong mạch chỉnh lưu cầu phải dùng tối thiểu bao nhiêu điôt?
A. Một điôt	B. Hai điôt	C. Ba điôt	D. Bốn điôt
1.7. Trong sơ đồ khối chức năng của mạch nguồn một chiều có bao nhiêu khối?
A. 3 khối	B. 4 khối	C. 5 khối	D. 6 khối
2. Câu hỏi, bài tập mức Hiểu:
2.1. Em hãy trình bày phân loại mạch điện tử?
2.2. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu nửa chu kì?
2.3. Nếu mắc ngược Điôt trong mạch chỉnh lưu nửa chu kì thì mạch:
A. Không hoạt động.	B. Cháy điôt. 	C. Hoạt động bình thường.	D. Cháy máy biến áp.
2.4. Trình bày nguyên lý làm việc mạch chỉnh lưu cầu?
2.5. Trong mạch chỉnh lưu cầu, nếu có một trong các điôt bị đánh thủng hoặc mắc ngược chiều thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
A. Cuộn thứ cấp của biến áp nguồn bị ngắn mạch, làm cháy biến áp nguồn.
B. Dòng điện sẽ chạy qua tải tiêu thụ theo chiều ngược lại.
C. Biến áp nguồn vẫn hoạt động tốt, nhưng không có dòng điện chạy qua tải tiêu thụ.
D. Không có dòng điện chạy qua cuộn thứ cấp của biến áp nguồn.
2.6. Chọn đáp án đúng: Trong mạch chỉnh lưu cầu điện áp U2 ở nử chu kì dương thì:
A. Đ1,Đ3 phân cực thuận; Đ2,Đ4 Phân cực ngược.	B. Đ1,Đ3 phân cực ngược; Đ2,Đ4 Phân cực thuận.
C. Đ1,Đ2 phân cực thuận; Đ3,Đ4 Phân cực ngược.	D. Đ1,Đ2 phân cực ngược; Đ3,Đ4 Phân cực thuận.
2.7. Máy biến áp trong các mạch nguồn một chiều là máy biến áp:
A. Tăng áp.	B. Ổn áp.	C. Hạ áp.	D. Ổn dòng.
2.8. Trong mạch nguồn điện một chiều thiếu khối nào mạch vẫn hoạt động bình thường?
A. Biến áp.	B. Ổn áp.	C. Bảo vệ.	D. Lọc nguồn.
3.Câu hỏi, bài tập mức Vận dụng:
3.1. Dãn đồ điện áp ra của mạch chỉnh lưu nửa chu kì có đặc điểm gì?
3.2. Dãn đồ điện áp ra của mạch chỉnh lưu nửa hai nửa chu kì dùng 2 điôt có đặc điểm gì?
3.3. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng 2 điôt?
3.4. Dãn đồ điện áp ra của mạch chỉnh lưu cầu có đặc điểm gì?
3.5. Nêu ưu, nhược điểm của mạch chỉnh lưu cầu?
3.6. Em so sánh mạch chỉnh lưu cầu với mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì dùng hai điôt và mạch chỉnh lưu nửa chu kì? 
3.7. Trong sơ đồ khối chức năng của mạch nguồn một chiều, ta có thể bỏ bớt những khối nào mà vẫn đảm bảo mạch điện còn hoạt động được?
A. Khối 4 và khối 5.	B. Khối 2 và khối 4.	C. Khối 1 và khối 2.	D. Khối 2 và khối 5.
3.8. Trong mạch nguồn một chiều thực tế, nếu tụ C1 hoặc C2 bị đánh thủng thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
A. Mạch điện bị ngắn mạch làm cháy biến áp nguồn.
B. Mạch không còn chức năng chỉnh lưu, điện áp ra vẫn là điện áp xoay chiều.
C. Dòng điện chạy qua tải tiêu thụ tăng vọt, làm cháy tải tiêu thụ.
D. Điện áp ra sẽ ngược pha với điện áp vào.
4. Câu hỏi, bài tập mức Vận dụng cao: