Bài giảng môn Vật lý Lớp 12 - Tiết 46 : Tia hồng ngoại và tia tử ngoại

Tiết 46 bài 26Tia Hồng ngoại (IR)-Tia tử ngoại (UV)Nội dung cần đạt+ Cách phát hiện ra tia hồng ngoại, tử ngoại.+Bản chất, tính chất chung của tia hồng ngoại và tử ngoại.+Tia hồng ngoại: khái niệm, nguồn phát, tính chất, ứng dụng.+Tia tử ngoại: khái niệm, nguồn phát, tính chất, ứng dụng.1. Thí nghiệm.Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠII. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.1. Khi đưa tay lại gần ngọn lửa, có cảm giác gì?9420246V0:6 mVKhoa vËt lÝ Tr­êng §hsp TnVËt lÝ kÜ thuËt= 1 ┴0100200300400500600010203040506070809010001020304050607080901000100200300400500600Cặp nhiệt điệnThí nghiệm. * Sơ đồ tiến hành.Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠII. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.2. Nêu dụng cụ cần có?3.Nêu cách tiến hành?9420246V0:6 mVKhoa vËt lÝ Tr­êng §hsp TnVËt lÝ kÜ thuËt= 1 ┴CJLL1L2FSP- Ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt.- Ánh sáng đơn sắc khác nhau có tác dụng nhiệt khác nhau.I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠITiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI9420246V0:6 mVKhoa vËt lÝ Tr­êng §hsp TnVËt lÝ kÜ thuËt= 1 ┴CJLL1L2FSPNgoài vùng đỏ có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ hồng ngoại.?I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠITiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI9420246V0:6 mVKhoa vËt lÝ Tr­êng §hsp TnVËt lÝ kÜ thuËt= 1 ┴CJLL1L2FSP?Ngoài vùng tím có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ tử ngoại.I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠITiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI1. Thí nghiệm.Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠII. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.4. Nhận xét gì về vùng ngoài quang phổ nhìn thấy?5.C1: Gọi tia tử ngoại là tia cực tím, đúng hay sai? Giải thích.2. Kết luận:- Ngoài vùng quang phổ liên tục có các bức xạ không nhìn thấy được cũng có tác dụng nhiệt - Ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt.- Ánh sáng đơn sắc khác nhau có tác dụng nhiệt khác nhau.+ Bức xạ phía trên vùng đỏ gọi là hồng ngoại (Infrared- IR)+ Bức xạ phía dưới vùng tím gọi là tử ngoại (Ultra violet-UV)II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI1. Bản chất: Có cùng bản chất với ánh sáng thông thường, nhưng không nhìn thấy.2. Tính chất: Tuân theo các định luật: truyền thẳng, phản xạ, gây ra nhiễu xạ, giao thoa,...Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠIIII. TIA HỒNG NGỌAI.1. Định nghĩa và bản chất.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI6. Định nghĩa bức xạ hồng ngoại?+Có bước sóng lớn hơn bước sóng ánh sáng đỏ 0.75m sưởi ấm, sấy khô.+Gây ra một số phản ứng hóa học,tác dụng lên một số loại phim ảnh-> chụp ảnh ban đêm, kính hồng ngoại.+Có thể biến điệu như sóng điện từ cao tần.+Có thể gây ra hiện tượng quang điện8.Tính chất, công dụng của tia hồng ngoạiMáy sấy tócLò sưởiSấy khô, sưởi ấmChụp ảnh, quay phim ban đêm bằng phim ảnh hồng ngoại. Chụp ảnh, quay phim ban đêm bằng phim ảnh hồng ngoại. Ảnh các vì sao chụp bằng máy ảnh hồng ngoạiBộ điều khiển từ xaHình ảnh người lính dùng ống nhòm hồng ngoạiTên lửa tự động tìm mục tiêuCó ứng dụng đa dạng trong lĩnh vực quân sự.IV. TIA TỬ NGỌAI.1. Định nghĩa và bản chất.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI+Có bước sóng nhỏ hơn bước sóng ánh sáng tím vài na nô mét< < 0.38m ).9. Nêu định nghĩa tia tử ngoại?2. Nguồn phát.IV. TIA TỬ NGỌAI.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI+Các vât bị nung nóng trên 20000C phát raTrong ánh sáng mặt trời có 9% năng lượng thuộc về các tia tử ngọai10. Nguồn phát tia tử ngoại?- Nguồn phát thông dụng là đèn hơi thủy ngân, hồ quang điện, mặt trời, ...11. Tính chất tia tử ngoại là gì?3.Tính chất- Tác dụng mạnh lên phim ảnh.- Kích thích sự phát quang nhiều chất.- Gây ra một số phản ứng hóa học.- Ion hóa không khí và nhiều chất khí khác.- Có tác dụng sinh học: hủy diệt tế bào. Có thể gây ra hiện tượng quang điện. Bị thủy tinh, nước hấp thụ rất mạnh. IV. TIA TỬ NGỌAI.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI4.Công dụng: - Khử trùng nước, thực phẩm và dụng cụ y tế́. - Chữa bệnh còi xương. - Tìm các vết nứt trên bề mặt kim loại. IV. TIA TỬ NGỌAI.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI12. Công dụng của tia tử ngoại? Dựa vào tính chất nào?Cholesterol gan 7 - hydroxycholesterol (tích trữ dưới da) tia tử ngoại Provitamin D3 tia hồng ngoại vitamin D3 (cholecalciferol) 25-hydroxylase(gan) 25(OH)D3 (monohydroxy cholecalciferol 1a- hydroxylase(thận) 1a,25(OH)2D3 (dihydroxy cholecalciferol). Chất 25OHD3 có hoạt tính sinh học yếu, chất 1a,25(OH)2D3 có hoạt tính sinh học mạnh có tác dụng làm tăng tái hấp thu calci từ ruột, hoạt hóa tạo cốt bào làm tăng tạo xương và gắn calci vào xương. Bức xạ tử ngoại có tác dụng chống còi xương ở trẻ em, tăng liền xương khi bị gãy xương...Nguồn ùng để dò các khuyết tật bên trong sản phẩm.Dụng cụ sát trùng nước uống bằng tia tử ngoại.Công dụng sát trùng của tia tử ngoạiNước tinh khiết đóng chai được diệt khuẩn bằng tia tử ngọaiMáy xử lý nước bằng tia tử ngọai5. Sự hấp thụ tia tử ngoại: +Tâng Ô zôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300nmIV. TIA TỬ NGỌAI.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠISPF (Sun Protection Factor) là chỉ số thể hiện khả năng chống nắng, bảo vệ làn da chống lại tia UVB,. Làn da tự nhiên của bạn có khả năng chống nắng trong khoảng 10 phút và loại kem chống nắng có chỉ số SPF 15 sẽ bảo vệ da trong khoảng 150 phút.5. Sự hấp thụ tia tử ngoại:IV. TIA TỬ NGỌAI.Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI- Tia tử ngoại thay đổi theo từng giờ trong ngày, tùy theo tầng mây cản trở nhiều hay ít và tùy theo từng mùa nhưng thường có cường độ mạnh nhất vào khoảng từ 10 giờ sáng đến 14 giờ chiều. - Khi tia tử ngoại chiếu vào lớp da sẽ kích thích sự tổng hợp của vitamin D3 có sẵn trong cơ thể và chuyển hóa thành vitamin D. Vitamin D có tác dụng trợ giúp quá trình phát triển và cấu trúc tế bào cơ thể. Vì vậy, một số nước ở phương Tây, do thiếu ánh nắng mặt trời nên người ta phải dùng vitamin D trong một số thực phẩm tổng hợp để bổ sung thêm. - Vitamin D rất cần thiết cho cơ thể, nhất là đối với trẻ nhỏ. Khi thiếu vitamin D, trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng. Vitamin D3 không chỉ có tác dụng điều chỉnh lượng phốt pho, canxi trong cơ thể cho phù hợp mà còn chống lại sự phát triển của các tế bào cá biệt. A. Lò sưởi điện. Câu 1 CỦNG CỐTia tử ngoại được phát ra rất mạnh từ nguồn nào sau đây ?B. Lò vi sóng.C. Hồ quang điện.D. Màn hình vô tuyến. Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI Hồng ngoại. Tia tím C. Tử ngoại.D. Ánh sáng khả kiến. Câu 2 Bức xạ có bước sóng 3.10-7 m thuộc loại tia nào ?CỦNG CỐTiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI 0,3.1014 Hz 0,3.108 HzC. 3.1014 HzD. 3.108 Hz Câu 3 CỦNG CỐTia hồng ngoại có bước sóng 10 μm ứng với tần số nào sau đây?Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI