Bài giảng môn Công nghệ Lớp 12 - Chủ đề: Linh kiện điện tích cực - Bài 4: Linh kiện bán dẫn và IC

Chủ đề: Linh kiện điện tích cực Linh kiện bán dẫn và ICI. Điôt bán dẫn1. Cấu tạo và kí hiệuLà linh kiện bán dẫn có một tiếp giáp P-NCỏ bọc bằng thủy tinh, nhựa hoặc kim loại. Có hai dây dẫn ra là hai điện cực anot(A), catot(K)Hình dạng điôt 2. Nguyên lý làm việc Khi phân cực ngược Điốt ngăn không cho dòng điện đi qua Khi phân cực thuận Điốt ngăn cho dòng điện đi qua-> KL: Điốt cho dòng điện đi theo 1 chiều từ anoot sang catotPhân cực ngược Phân cực thuận Linh kiện bán dẫn và ICI. Điôt bán dẫn3. Phân loạia,Theo công nghệ chế tạoĐiôt tiếp điểm: chỗ tiếp giáp P-N là một điểm rất nhỏcho dòng điện nhỏ đi qualàm việc với tần số caoĐiốt tiếp mặt: chỗ tiếp giáp P-N có diện tích lớncho dòng điện lớn đi quaLàm việc với tần số thấp §i«t chØnh l­Ưu Dïng ®Ó biÕn ®æi dßng ®iÖn xoay chiÒu thµnh dßng ®iÖn mét chiÒu.Ký hiệuAK§i«t æn ¸p (Zene) Dïng ®Ó æn ®Þnh ®iÖn ¸p mét chiÒu.+-Ký hiệu§i«t ph¸t quang Dïng ®Ó t¹o ra ¸nh s¸ngKý hiệu§i«t laze Dïng ®Ó t¹o ra tia laze, ¸nh s¸ng laze§i«t t¸ch sãng Dïng ®Ó t¸ch sãng (tÝn hiÖu) trong c¸c m¹ch trung vµ cao tÇn.Ký hiệuDïng trong c¸c thiÕt bÞ thu ph¸t b»ng tia hång ngo¹i §i«t hång ngo¹i  Linh kiện bán dẫn và ICI. Điôt bán dẫn3. Phân loại b.Theo chức năngĐiốt ổn áp (điốt zene)Điốt chỉnh lưuĐiốt tách sóngĐiốt phát quangĐiốt lazeĐiốt hồng ngoại4. Số liệu kĩ thuật Trị số điện trở thuậnTrị số điện trở ngượcTrị số điện áp đánh thủng 5.Công dụngChỉnh lưuTách sóng và trộn tầnỔn định điện áp một chiềuBiến đổi dòng điện xoay chiều thành dòng một chiều Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito Cấu tạo - Là linh kiện bán dẫn có hai tiếp giáp P-N, có vỏ bọc bằng nhựa hoặc kim loạiTranzito có ba dây dẫn ra là ba điện cực + Lớp giữa gọi là cực bazo-B (gọi là cực gốc ) + Cực emito – E (cực phát ) + Cực colecto - C (cực thu) . Hai cực này có cùng một loại bán dẫn P hoặc N Hình ảnh Tranzito Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito 1. Cấu tạo 2. Nguyên lý làm việc Khi chưa có dòng điện điều khiển IB. Tranzito ở trạng thái khóa không cho dòng điện Ic đi qua.Khi có dòng điện điều khiển IB. Tranzito ở trạng thái mở nên cho dòng điện Ic đi qua. Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito3. Phân loại** Theo cấu tạo : - Tranzito ngược N-P-N: mũi tên chỉ chiều dòng điện qua tranzito chỉ từ cực C sang cực E- Tranzito thuận P-N-P: mũi tên chỉ từ cực E sang cực C ** Theo công suất:tranzito công suất nhỏtranzito công suất lớn 4. Số liệu kĩ thuật Trị số điện trở thuậnTrị số điện trở ngượcTrị số điện áp đánh thủng 5. Công dụng - Dùng để khuếch đại, tạo sóng, tạo xungHiện nay trên thị trường có nhiều loại tranzito của nhiều nước sản xuất nhưng thông dụng nhất là các tranzito của:Mỹ sản xuất thường kí hiệu 2N... Ví dụ 2N3055, ... Nhật Bản sản xuất thường kí hiệu chữ cái đứng đầu A ..,B..,C...VD A564,B733Trung Quốc sản xuất: VD 3CP25 Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. Tirixto (điôt chỉnh lưu có điều khiển)Cấu tạo và kí hiệu - Là linh kiện bán dẫn có ba tiếp giáp P-NCó vỏ bọc bằng nhựa hoặc kim loại Có ba dây dẫn ra là ba điện cực anot(A), catot(K) và điều khiển(G) 2. Công dụng Dùng trong mạch chỉnh lưu có điều khiển, bằng cách điều khiển cho UGK xuất hiện sớm hay muộn, qua đó thay đổi giá trị điện áp ra.H×nh ¶nh mét sè lo¹i Tirixto Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. Tirixto (điôt chỉnh lưu có điều khiển)3. Nguyên lí làm việc và số liệu kĩ thuậta,Nguyên lí làm việcKhi chưa có điện áp UGK >0 vào cực G thì dù UAK>0 tirixto vẫn không dẫn điệnKhi UAK >0 , UGK >0 thì tirixto dẫn điện đi từ cực A sang cực K, làm việc như một điôt tiếp mặt Ngưng dẫn khi UAK ≤ 0 Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. Tirixto (điôt chỉnh lưu có điều khiển)3. Nguyên lí làm việc và số liệu kĩ thuậta,Nguyên lí làm việcb,Số liệu kĩ thuật+ IAK định mức :dòng điện định mức qua hai cực A và K+ UAK định mức: điện áp định mức đặt lên hai cực A và K+ UGK định mức : điện áp định mức đặt lên hai cực G và K+ IGK định mức : dòng điện định mức qua hai cực Gvà KAKGGKA Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. TirixtoIV. Triac và Điac1. Triac a,Cấu tạo và kí hiệu: - Triac có các lớp bán dẫn ghép nối tiếp như hình vẽ- Có ba cực ra là A1,A2,G - Về nguyên lý cấu tạo : có thể coi như tirixto ghép song song nhưng ngược chiều +-++--TRIAC Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi cùc G vµ A2 cã ®iÖn thÕ ©m h¬n so víi A1 th× triac më. Cùc A1 ®ãng vai trß an«t, cßn cùc A2 ®ãng vai trß cat«tDßng ®iÖn ®I tõ A1 vÒ A2 Khi cùc G vµ A2 cã ®iÖn thÕ d­¬ng h¬n so víi A1 th× triac më. Cùc A2 ®ãng vai trß an«t, cßn cùc A1 ®ãng vai trß cat«tDßng ®iÖn ®I tõ A2 vÒ A1→ triac có khả năng dẫn điện theo cả hai chiều và đều được cực G điều khiểnSè liÖu kÜ thuËt Khi dïng Triac cÇn quan t©m tíi c¸c sè liÖu kÜ thuËt chñ yÕu lµ:IA1A2 ®Þnh møc.A2A1GUA1A2 ®Þnh møc.IGA1 ®Þnh møc.UGA1 ®Þnh møc.IGA2 ®Þnh møc.UGA2 ®Þnh møc. Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. TirixtoIV. Triac và Điac1. Triac 2. Điac a,Cấu tạo và kí hiệu- ĐIac có các lớp bán dẫn ghép nối tiếp như hình vẽCó hai cực ra là A1,A2Về nguyên lý cấu tạo : có thể coi như tirixto ghép song song nhưng ngược chiều , không có cực điều khiểnDIAC Nguyªn lÝ lµm viÖcDiac không có cực điều khiển nên được kích mở bằng cách nâng cao điện áp đặt vào hai cực. Khi n©ng cao ®é chªnh ®iÖn A1 so víi A2 th×:Dßng ®iÖn ®I tõ A1 vÒ A2 Khi n©ng cao ®é chªnh ®iÖn A2 so víi A1 th×:Dßng ®iÖn ®I tõ A2 vÒ A1Sè liÖu kÜ thuËt Khi dïng §iac cÇn quan t©m tíi c¸c sè liÖu kÜ thuËt chñ yÕu lµ:IA1A2 ®Þnh møc.UA1A2 ®Þnh møc. Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. TirixtoIV. Triac và ĐiacV. Quang điện tửQuanh điện tử là linh kiện điện tử có thông số thay đổi theo độ chiếu sáng.Dùng trong các mạch điện tử điều khiển bằng ánh sángVí dụ: Led (diot phát sáng- dùng trong các đồng hồ kỹ thuật số, cột đèn giao thông,...) khi cho dòng điện chạy qua gây ra bức xạ ánh sáng làm nó phát sáng, tranzito quang, Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. TirixtoIV. Triac và ĐiacV. Quang điện tửVI. Vi mạch tổ hợp(IC)Khái niêm chung và phân loại Khái niệm: IC là mạch vi điện tử tích hợp được chế tạo bằng công nghệ đặc biệt rất tinh vi và chính xác. Là tổ hợp tất cả các linh kiện điện tử: điện trở, tụ điện, điôt, tranzito Linh kiện bán dẫn và ICI. Điốt bán dẫnII. Tranzito III. TirixtoIV. Triac và ĐiacV. Quang điện tửVI. Vi mạch tổ hợp (IC)Phân loạiIc tương tự : dùng để khuếch đại, tạo dao động, thu phát sóng vô tuyến điện,...Ic số: dùng trong các thiết bị tự động, thiết bị xung số, trong máy tính điện tử,...Chú ý : khi sử dụng linh kiện bán dẫn và IC - Cần tra cứu sổ tay để chọn và nắp mạch cho đúng - Cần xác định đúng chân khi nắpCách bố trí chân của IC:IC một hàng chân: mặt ghi chữ số kí hiệu của ic, đếm từ số 1 đến cuối từ trái sang phảiVới IC 2 hàng chân: đếm từ số 1 đến cuối ngược kim đồng hồ bắt đầu từ bên có đánh dấu trên thân IC Thank you