Bài giảng Công nghệ Lớp 12 - Bài 20: Máy Thu Hình

Bài 20: MÁY THU HÌNH 
Cấu tạo bên trong của máy thu hình 
Máy thu hình 
Một thiết bị rất quen thuộc trong mỗi gia đình 
Cấu tạo của máy thu hình gồm những phần nào? Hoạt động ra sao? 
Khái niệm về máy thu hình 
Sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy thu hình. 
Nguyên lí làm việc của khối xử lí tín hiệu màu 
Mời các em tìm hiểu 
MÁY THU HÌNH 
Em hãy cho biết máy thu hình là gì? 
I/KHÁI NIỆM VỀ MÁY THU HÌNH : 
1.Khái niệm máy thu hình: Máy thu hình là thiết bị nhận và tái tạo lại tín hiệu âm thanh và hình ảnh của đài truyền hình. Âm thanh và hình ảnh được xử lý độc lập trong MTH 
An ten 
xử lí tín hiệu 
Âm thanh 
xử lí tín hiệu 
Hình ảnh 
Nhận và 
gia công 
Tín hiệu 
Đèn 
hình 
Loa 
MÁY THU HÌNH 
I/KHÁI NIỆM VỀ MÁY THU HÌNH : 
1.Khái niệm máy thu hình: Máy thu hình là thiết bị nhận và tái tạo lại tín hiệu âm thanh và hình ảnh của đài truyền hình 
2.Phân loại: 
Máy thu hình đen trắng. 
Máy thu hình màu.	 
Về cơ bản 2 loại máy trên có nguyên lý gần giống nhau, do đó ta chỉ xét một loại máy thu hình màu 
2 loại máy này giống và khác nhau như thế nào? 
Mời các em tham khảo sơ đồ khối của một máy thu hình màu 
20 
19 
17 
18 
Cao ¸p 
6 
9 
13 
14 
23 
24 
4 
5 
1 
2 
3 
7 
8 
VHF 
UHF 
12 
10 
11 
R-Y 
B-Y 
R-Y 
G-Y 
B-Y 
15 
R 
G 
B 
16 
§Ìn h×nh 
G 1 
G 2 
G 3 
K R 
K G 
K B 
-B 
-G 
-R 
Cuén l¸i tia 
21 
22 
26 
21 
+115V 
+15V 
-30V 
~220V 
f H 
f V 
f H 
f V 
PhÝm lÖnh 
Tia hång ngo¹i 
Tíi xo¸ tia quÐt ng­îc 
A 
S ơ đồ rút gọn 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
 5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
6 
7 
1 
2 
3 
4 
220V 
5 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 1 
 4 
 3 
 2 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
II/SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA 
 MÁY THU HÌNH : 
 A/ Sơ đồ khối : 7 khối 
6 
7 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 4 
 3 
 2 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
1.Khối cao tần, trung tần, tách sóng : 
 Có nhiệm vụ nhận tín hiệu cao tần từ an ten, khuếch đại, xử lí, tách sóng hình, tự động điều chỉnh tần số ngoại sai và hệ số khuếch đại, sau đó đưa tới các khối 2,3,4. 
Nêu chức năng của khối 1 
B/ Nguyên lí hoạt động 
6 
7 
1 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 1 
 4 
 3 
 2 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
2.Khối xử lý tín hiệu âm thanh : 
Có nhiệm vụ nhận tín hiệu sóng mang âm thanh, khuếch đại sơ bộ, tách sóng và khuếch đại công suất để phát ra loa. 
Khối 2 có chức năng gì? 
6 
7 
 7 
220V 
 6 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 1 
 3 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
3.Khối xử lý tín hiệu hình : 
Có nhiệm vụ nhận tín hiệu hình, khuếch đại, giải mã màu, sau đó khuếch đại ba tín hiệu màu (Đỏ, lục, lam) đưa tới 3 catôt đèn hình màu 
Nêu chức năng khối 3 
4 
2 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 3 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
Một máy thu hình chỉ có âm thanh thì khối nào bị hỏng? 
Khối 3 
? 
6 
7 
2 
4 
1 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 4 
 3 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
5 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
4.Khối đồng bộ và tạo xung quét : 
Có nhiệm vụ tách xung đồng bộ dòng, xung đồng mành và tạo xung quét dòng, xung quét mành đưa tới cuộn lái tia của đèn hình, Đồng thời, khối này còn tạo cao áp đưa tới anôt đèn hình. 
Cuộn lái tia 
Nêu chức năng của khối 4 
6 
7 
1 
2 
5 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 3 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
5.Khối phục hồi hình ảnh (đèn hình màu): 
Có nhiệm vụ nhận tín hiệu hình ảnh màu, tín hiệu quét để phục hồi hình ảnh hiện lên màn hình. 
Nêu chức năng của khối 5 
6 
7 
1 
4 
2 
5 
220V 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 1 
 3 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
6.Khối vi xử lí và điều khiển : 
Có nhiệm vụ nhận lệnh điều khiển từ xa hay từ phím bấm để điều khiển các hoạt động của máy thu hình. 
Nêu chức năng của khối 6 
6 
7 
2 
4 
5 
220V 
 6 
Tia hång ngo¹i 
PhÝm lÖnh 
 1 
 3 
 2 
G 1 
G 2 
G 3 
A 
H×nh 20.2 S¬ ®å khèi m¸y thu h×nh mµu 
7.Khối nguồn : 
Có nhiệm vụ tạo các mức điện áp cần thiết để cung cấp cho máy làm việc 
Theo em khối 7 có chức năng gì? 
7 
4 
III/ NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA KHỐI XỬ LÍ TÍN HIỆU MÀU : 
Các khối trong máy thu hình hoạt động rất phức tạp.Ta chỉ xét một số khối nhỏ trong khối xử lí tín hiệu màu 
Sơ đồ khối xử lí tín hiệu màu trong máy thu hình màu 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Y 
R-Y 
B-Y 
R 
G 
B 
-B 
-R 
Em hãy vẽ và nêu tên các khối trong sơ đồ của khối xử lí tín hiệu màu? 
(Học sinh thảo luận nhóm 
trong 3 phút 
 Xử dụng bảng phụ để trả lời câu hỏi) 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Y 
R-Y 
B-Y 
R 
G 
B 
-B 
-G 
-R 
Khối 4,5,6: Khuếch đại các tín hiệu cơ bản và đảo pha thành cực tính âm sau đó đưa tới 3 catôt đèn hình màu 
Khối 1: Khuếch đại và xử lí tín hiệu chói Y 
Khối 2: Giải mã màu để lấy ra 2 tín hiệu màu R-Y và B-Y. 
Khối 3: (Mạch ma trận) 
Khôi phục lại 3 tín hiệu cơ bản: Đỏ(R):Xanhlục(G);Xanh lam(B). 
1/Sơ đồ khối xử lí tín hiệu màu trong máy thu hình 
Tín hiệu từ mạch tách sóng hình 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Y 
R-Y 
B-Y 
R 
G 
B 
-B 
-G 
-R 
Tới ba 
Catôt 
Đèn 
Hình 
màu 
*Khối 2: Giải mã màu để lấy ra 2 tín hiệu màu R-Y và B-Y. 
Đầu ra của các khối 1 và 2 đưa tới mạch ma trận 3 để khôi phục lại 3 tín hiệu màu cơ bản: Đỏ(R):Xanhlục(G);Xanh lam(B). 
2/Nguyên lí hoạt động 
1 
2 
3 
Y 
R-Y 
B-Y 
R 
G 
B 
Tín hiệu từ mạch tách sóng hình 
*Khối xử lí tín hiệu màu nhận tín hiệu từ mạch tách sóng hình đưa sang. 
 Khối 1 khuếch đại và xử lí tín hiệu chói Y. 
*Các tín hiệu màu cơ bản này lại được khuếch đại lần cuối qua các khối 4,5,6 để biên độ đủ lớn, 
 Và đảo pha thành cực tính âm. 
 Sau đó đưa tới 3 catôt đèn hình màu. 
Điều khiển 3 tia điện tử bắn lên các điểm phát ra màu tương ứng đỏ,lục lam trên màn hình. Các màu cơ bản trên pha trộn với nhau thành ảnh màu. 
2/Nguyên lí hoạt động 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Y 
R-Y 
B-Y 
R 
G 
B 
-B 
-G 
-R 
Tới ba 
Catôt 
Đèn 
Hình 
màu 
Tín hiệu từ mạch tách sóng hình 
Chúng ta biết rằng sóng điện từ có vai trò quan trọng, quyết định hoạt động của máy thu hình 
Củng cố- Liên hệ bảo vệ môi trường 
Trong thực tế nhu cầu giải trí của con người ngày càng cao, số lượng thiết bị càng nhiều thì chất lượng cuộc sống tăng lên rõ rệt, nhưng điều ta cũng cần quan tâm xem xét là: 
1.Sóng điện từ có ảnh hưởng tới sức khoẻ của con người không? 
Có 
A.Nên đặt máy thu hình trong phòng ngủ hay không nên?Vì sao? 
B.Khi tắt máy nên tắt bằng điều khiển hay tắt bằng nút tắt trên máy? 
 Vì sao? 
Một số gợi ý(các em về nhà tìm hiểu và giải đáp): 
2.Trong quá trình sử dụng máy thu hình cần chú ý những gì để giảm 
 thiểu sự ảnh hưởng tới sức khoẻ? 
3.Những màu nào được coi là màu cơ bản trong máy thu hình màu? 
A.Lục, lam, chàm. 
B.Lục, lam, tím. 
C. Đỏ, lục, vàng. 
D. Đỏ, lục, lam. 
4.Làm thế nào để có được màu tự nhiên trên màn hình màu? 
Khi pha trộn 3 màu Đỏ, lục, lam theo một tỉ lệ nào đó ta sẽ được các màu khác nhau trong tự nhiên 
 
Các em về nhà học bài 20, trả lời câu hỏi số 2(V ới gợi ý ở trên ) 
Chuẩn bị bài 21 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GIÔØ HOÏC ÑEÁN ÑAÂY LAØ KEÁT THUÙC 
XIN CHAØO VAØ HEÏN GAËP LAÏI